🔺تفاوت مدرنیته در ایران و غرب
✴️ مدرنيته، شاخصها و ابعاد مختلفی دارد. يكی از شاخصهای مهم آن، مسأله منورالفكری است. واژه «اینلایتنمنت، enlightenment» را در صدر مشروطه به منورالفكري ترجمه می‌كردند و اين يكي از ويژگی‌هایی است كه در تحولات سيصد، چهارصد سال، سايهاش سنگينی می‌كرده؛ وقتي منورالفكری افول می‌كند، گویی كه مدرنيته دارد غروب می‌كند.
🔶 منورالفكری در سدههای نخستين، بيشتر با «راسیونالیسم یا رَشنالیزم rationalism» و نوعی عقلگرايی همراه هست؛ بعدها بُعد نظری اين عقلگرايی، در نزد كانت فرو می‌ريزد و سعی می‌شود بُعد عملی‌اش حفظ گردد. در ادامه هم در نزد نوكانتی‌ها، بُعد عملی آن اعتبار خود را از دست می‌دهد و بيشتر در قرن 19، نوعی «آمپریسم یا ایمپریسیزم Empiricism» و حسگرايی است كه مسلط می‌شود؛ اما همان داعيههای منورالفكری را دارد.
🔸مسايل و مشكلاتی در درون دنيای غرب در قرن 18 و 19 رخ می‌دهد كه جريانهای فكری برای حل آن بسيج می‌شود؛ مسأله «انتلکتوالیته یا اینتلکچوالیتی intellectuality» و روشنفكری با بار چپ، باز در دامن خود، همين منورالفكری را شكل می‌دهد. بعد هم كه جريان «ساينتيسم» و علمگرایی، با توجه به مباحثی كه در طول قرن 20 در حوزه فلسفه علم مطرح می‌شود، به بحران بزرگي گرفتار می‌گردد و بحثهای پُست مدرن به وجود می‌آيد. در اينجا مثل اينكه روشنفكری به افول می‌رسد.
🔻حال اگر بخواهيم مدرنيته در ايران را بررسی كنيم، به نظر می‌رسد شيوه مقايسهای، شيوه مناسبی باشد؛ يعنی ببينيم مدرنيته در غرب، چه ويژگی‌هايی داشت و در جامعه ايران چه ويژگی‌هايی داشته است؟
✍️ استاد حمید پارسانیا
💠 @parsania_net
📌با ورود سبک زندگی غربی به فرهنگ، اکنون در حال حرکت به سمت فلسفه غربی هستیم؟
✴️ به نظر می‌رسد که ما ابتدا مقهور اقتدار و تکنولوژی آنها شدیم و علوم ناظر به این سطح از قدرت و تکنولوژی را وارد کردیم ولی این ظاهر قضیه است؛ زیرا واردات در همین سطح باقی نمانده و عمق گرفته است؛ یعنی آن لایه‌های عمیق و تئوریک خودش را طلب کرده و به همراه خودش آورده است. در یک مقطعی که پوزیتیویسم می‌آید و اظهار ضدفلسفی بودن می‌کند و فلسفه را معنای جدیدی می‌کند؛ این تعریف با معنای تاریخی ما از فلسفه متفاوت است؛ چراکه یک ذهنیتی است که برای آنان شکل گرفته است.
❇️ مرحوم علامه(ره) در کتاب علی(ع) و فلسفه الهی که حدود 60 سال پیش آن را نوشته‌اند، ابتدا معنای فلسفه را در جهان اسلام بیان کردند و سپس معنای فلسفه در جهان مدرن، یعنی حرف کانت و کنت را بیان کرده‌اند و خیلی خوب و دقیق هم گفته‌اند.
♦️ البته در آن زمان تعابیری که الان در فلسفه غرب با عنوان ابژکتیو، سوبژکتیو یا اینترسوبژکتیو هست، آن زمان مطرح نبوده است لکن ایشان دقیقا همان معانی را در فلسفه غرب توضیح داده‌اند. اگر در اولین مواجهات فرهنگ غرب با فرهنگ ما، فلسفه اسلامی با یک سرعت جدی‌تری به آن پاسخ می‌داد و با آن تقابل می‌کرد، شاید قدرت و قوت فلسفه اسلامی مانع از این بود که فلسفه غرب به این سرعت وارد فرهنگ ما شود.
✨مواجهه با فرهنگ غرب در چندین لایه مختلف، از لایه‌های رویی تا لایه‌های میانی و عمیق ممکن است. برخی افراد مانند مرحوم علامه طباطبایی(ره) عالی‌ترین افق که شهود حقایق هستی است را در خود محقق کرده‌اند.
🔹ایشان لایه‌هایی از عالم و هستی را مشاهده می‌کند که جهان مدرن به‌شدت به آن پشت کرده است. کسی که ذکر آسمان و زمین را می‌شوند و جریان حیات را می‌بیند، وقتی با فلسفه‌ای مواجه می‌شود که می‌گوید: «واقعیت در حس، منحصر است و مابقی هر چه هست، صرفا مربوط به ذهن است.» او به چنین فلسفه‌ای می‌خندد! چراکه او در حال مشاهده واقعیتی عمیق است. اما آن جریان رقیب، فرهنگ عمومی را می‌روبد.
📌در مقابله با این جریان، آیا اندیشمندان ما در گفت‌وگو با فلاسفه غربی وارد می‌شوند؟
✅ ما فیلسوفانی داریم که حکمت سینوی یا اشراق یا صدرایی را به خوبی می‌خوانند اما یک کلمه و جمله با جریان رقیب خود درگیر نمی‌شوند! و اصلا خود را کاملا کنار می‌کشند! ما فیلسوفان بزرگی در حال حاضر داریم، اما چه کسی است که مانند علامه طباطبایی(ره) برود با آنها درگیر شود؟ کیست که اصول فلسفه بنویسد؟
🔻کیست که وقتی مارکسیسم آمده، پاسخ آن را بدهد؟ یا کیست که در المیزان در جابه‌جای آن به هجمه رویکردهای مدرن پاسخ دهد؟ شما المیزان را با المنار مقایسه کنید و ببینید این مقاومتی که علامه طباطبایی(ره) در برابر فرهنگ غرب کرده، قابل مقایسه است؟ این‌ها خصوصیات علامه(ره) است.
💢اینکه فرهنگ غرب، یک هژمونی عظیم راه انداخته و فضای علمی جهان را تسخیر کرده و برایش تعیین‌تکلیف کرده، یک نوعی اغواء است. اغواء که فقط به مغالطه لفظی نیست؛ اینکه چشم و گوش جهان را از آنچه خود می‌خواهد، پر می‌کند، اغواء است.
🔸در مقابله با این فرهنگ، اگر در انقلاب اسلامی، مرحوم امام(ره) توانست در شکست عرصه عملی و سیاسی موفق عمل کند، اما در مقابله با تنیده‌ها و رشته‌های نظری فرهنگ غرب، آن کسی که قد علم کرد، مرحوم علامه طباطبایی(ره) بود. البته خیلی‌های دیگر هم بودند که سعی داشتند، با فرهنگ غرب مواجه شوند و به آنان پاسخ دهند لکن بعضا وارد چهارچوب مفاهیم و نظام علمی آنان شده‌اند و به نحوی شکست خوردند.
✍️ استاد حمید پارسانیا
💠 @parsania_net
هدایت شده از دوستان کتاب
#معرفی_کتاب
💢 فلسفه و روش علوم اجتماعی
▫️اثر استاد حمید #پارسانیا
🔻 این اثر مشتمل بر ده گفتار و مقاله است که به بخشی از عقبه های علم مدرن که اولا بیشتر هستی شناختی و معرفت شناختی است و ثانیا تاثیر مباشر و قریب در هویت علم دارند، اشاره کرده و تطورات این عقبه هارا در تعامل با تحولات علم پیگیری کرده است.
🔸 همچنین به موازات آن عقبه‌های متناظر با آنها را در فرهنگ اسلامی و خصوصا ایرانی دنبال کرده و ظرفیت‌های منطقی آنها را برای تعامل و تدوین دانش‌ها و نظریه‌های مورد نیاز جامعه اسلامی به بحث و گفت‌وگو گذاشته است.
🔹 مهمترین مفاهیمی که در این اثر از دو بعد هستی شناختی و معرفت شناختی موضوع بحث بوده‌اند این موارد است: عقل، وحی، نقل، شهود، روش و علم تجربی، تجریدی و نیز علم سکولار و علم دینی.
#دوستان_کتاب
📚@dostaneketab
پذیرش دوره تابستانه با موضوع حکمت ادبی و فرهنگ عمومی موسسه آوای توحید
حضوری در شهر قم و مجازی آنلاین
👥با حضور اساتید برجسته حوزه
جهت ثبت نام به آیدی زیر مراجعه کنید
@ava1234
💠 @parsania_net
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با همکاری پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و انجمن جمعیت شناسی ایران برگزار می‌کنند:
*💡جمعیت، توسعه و تغییرات فرهنگی در ایران؛ * (الزامات و بایسته‌های سیاست‌گذاری جمعیتی)
با حضور :
▫️دکتر حمید پارسانیا
▫️دکتر غلامرضا جمشیدی‌ها
▫️دکتر محمد میرزایی
▫️دکتر حسین محمودیان (دبیر نشست)
▫️دکتر مجید کوششی
▫️دکتر حجیه بی‌بی رازقی نصرآباد
▫️دکتر حمیدرضا حاجی هاشمی
🗓 یکشنبه ۳۱ اردیبهشت؛ ساعت ۱۵
📍تالار گفت‌و‌گوی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
پخش زنده :
https://www.skyroom.online/ch/ricac/research
@ricac_ac_ir
💠 @parsania_net
در هجوم دنیای غرب، ابتدا فلسفه‌شان منتقل نمی‌شود، بلکه لایه‌های میانی‌تر علوم‌شان مثل علوم سیاسی، علوم اجتماعی منتقل می‌شود. این علوم نه‌تنها ضد وحی بلکه ضد عقل هم هستند؛ زیرا فرهنگ مدرن، آشکارا منکر عقل است و عقل را به افق عقلانیت و دست‌ساخت انسان تنزل داده است. اتفاقی که در هیچ فرهنگی سراغ نداریم.
#علوم_انسانی
💠@parsania_net