روزنگار 26 آبان‌ماه روز وهمن از ماه آذر/ رانده‌شدن خزرها از دریای کاسپین

امروز روز وَهمَن از ماه آذر 3762 زرتشتی، نَبُر روز پرهیز از خوردن گوشت، شنبه بیست‌وششم آبان‌ماه 1403 خورشیدی، شانزدهم نوامبر 2024 میلادی photo 2024 07 10 20 52 16 فرازهایی از پیام اشو زرتشت: دانا باید با دانش خویش نادان را آگاه سازد. نشاید که نابخرد گمراه بماند. (هات ۳۱ بند ۱۷) ————————– * ————————— وهمن روزوَهمَن: – دومین روز از هر ماه سی روزه در گاه‌شماری زرتشتیان، وهمن نام دارد. – در آیین زرتشتی، با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) روز آغاز می‌شود. – وهمن یا وهومن دو بخشی است. «وُهو» به چم (معنی) نیک و خوب و «مَنَه» از بُن «من» به چم اندیشیدن، شناختن و فهمیدن است. – روز وهمن، نخستین روز «نبُر» در هر ماه، در گاه‌شمار ویژه زرتشتیان است. در چنین روزی از کشتار جانوران و خوردن خوراک گوشت‌دار پرهیز می‌کنند. – وهمن امشاسپند در جایگاه مادی خود، از چارپایان سودمند نگهداری می‌کند. – گل یاسمن، گل نماد روز وهمن است. ————————– * ——————————- Caspianseamap1رانده شدن خزرها از دریای کاسپین کودتای ساسانیان؛ برکناری بلاش و شهریاری قباد در تاریخ 17 نوامبر سال 487 میلادی، یکی از رویدادهای مهم در دوران ساسانیان رخ داد. بزرگان کشور در یک نشست محرمانه تصمیم گرفتند که بلاش، شاه ساسانی وقت را برکنار و قباد (گوات) را بر جای او بنشانند. این تصمیم بدون خونریزی و به صورت مسالمت‌آمیز اجرا شد. بزرگان ایران از نرمی و مدارا (مسامحه) بلاش در قبال قوم خزرهای مهاجر به مناطق شمالی دریای مازندران که ستیزه‌جویی می‌کردند، خسته شده بودند. این قوم که به خزر شناخته می‌شدند، به مناطق شمالی دریای مازندران مهاجرت کرده و باعث ناراحتی و نگرانی در میان بزرگان ساسانی شده بودند. قباد پسر پیروز (شاه پیشین، شاه پیش از بلاش)، پس از برگزیده شدن به شاهی، برای نشان دادن شایستگی خود و اینکه بزرگان کشور در انتخاب او اشتباه نکرده بودند، خود با سپاهی گران به جنگ خزرها رفت و این قوم را شکستی سخت داد به گونه‌ای که بیشتر آنان آواره اروپا شدند و سران ایشان به دین یهود گرویدند. نام خزر و کوچ آن‌ها «خزر» در لغت به معنای «آواره» است. این قوم که اکنون بیشتر در بلغارستان و بالکان زندگی می‌کنند، از اویغورستان به سمت غرب حرکت کرده و در کنار رود ولگا (روسیه) سه شهر برای خود ساخته بودند. با وجود اخراج خزرها از اطراف دریای مازندران، روس‌ها از اواخر قرن هجدهم و با هدف بلعیدن قفقاز و دست‌اندازی به نقاطی در گیلان و مازندران تلاش کردند که این دریا، بحر خزر خوانده شود. حال آنکه جهانیان آن را «کاسپین سی» (Caspian Sea) می‌نامند، همان نامی که تاریخ‌نگاران یونان باستان به دلیل سکونت قوم ایرانی کاسپین (گیلانی – قزوینی، ساکنان جنوب غربی این دریا) بر آن نهاده بودند: دریای کاسپیوی (Kaspioi). کاسپیان قومی ایرانی بودند که در مناطق جنوب غربی دریای کاسپین ساکن بودند و این دریا به نام آن‌ها شناخته می‌شد. تاریخچه این قوم و نقش آن‌ها در تمدن‌های باستانی ایران و منطقه نقش مهمی در نام‌گذاری این دریا داشته است. نام‌های تاریخی دریای مازندران در قرون وسطی، تاریخ‌نگاران ایرانی و عرب آن را «دریای قزوین» می‌نوشتند. در دوران سلطنت پهلوی‌ها تاکید شده بود که «دریای مازندران» نوشته شود. حتا دکتر محمدحسن گنجی، استاد درس جغرافیا و بنیادگذار هواشناسی ایران، به کارشناسان این سازمان اخطار کرده بود به روزنامه‌هایی که دریای مازندران را دریای خزر بنویسند، اخبار هواشناسی را ندهند. دریای خزر به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه جهان، دارای اهمیت استراتژیک فراوانی است. این دریا منابع طبیعی فراوانی از جمله نفت و گاز دارد و مسیرهای تجاری مهمی را فراهم می‌کند. همچنین، این دریا مرزهای چند کشور از جمله ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان را شکل می‌دهد که همواره مباحث سیاسی و اقتصادی مهمی پیرامون آن وجود داشته است. این رویدادها نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک دریای مازندران و نام‌های مختلف آن در طول تاریخ است و نقش مهمی در جغرافیای سیاسی و فرهنگی ایران ایفا کرده است. —————————— * —————————- یادروز 26 آبان‌ماه: احمدشاه، عین‌الدوله را به رییس‌الوزرائی برگزید. (۱۲۹۶ خورشیدی) زادروز توفیق سبحانی، استاد زبان و ادبیات فارسی، (زاده ۲۶ آبان ۱۳۱۷ تبریز) او رشته زبان و ادبیات فارسی را در دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز و لیسانس دبیری را در دانشگاه تهران گذراند. عنوان رساله دوره لیسانس وی تاثیر حافظ از سعدی و عراقی بود. کتاب «مولانا جلال‌الدین، زندگانی، فلسفه، آثار گزیده‌ای از آنها» ترجمه توفیق سبحانی، از طرف وزارت ارشاد به‌عنوان کتاب سال برگزیده شد. زادروز همایون کاتوزیان، اقتصاددان، تاریخ‌نگار، کاوشگر علوم سیاسی و منتقد ادبی (زاده ۲۶ آبان ۱۳۲۱ تهران)

او را در ایران به نام همایون کاتوزیان و در خارج از ایران به نام هما کاتوزیان نیز می‌شناسند، زمینه تحقیق مورد علاقه او مسائل مربوط به ایران است. تحصیلات رسمی دانشگاهی کاتوزیان در اقتصاد و جامعه‌شناسی است. زادروز شمس لنگرودی، شاعر و پژوهشگر (زاده ۲۶ آبان ۱۳۲۹ لنگرود) کار لوله‌کشی گاز از گچساران به شیراز پایان یافت. (۱۳۳۹ خورشیدی) امیر اسدالله علم، نخست وزیر وقت، لایحه مصونیت قضایی نظامیان آمریکایی در ایران را به سنای ایران داد. (۱۳۴۲ خورشیدی) درگذشت استاد ابراهیم پورداود، محقق، مترجم، ایران‌شناس برجسته، حقوقدان و نخستین مترجم فارسی اوستا. (زاده ۲۰ بهمن ۱۲۶۴ رشت – درگذشته ۲۶ آبان ۱۳۴۷ تهران) برقراری روابط دیپلماتیک بین ایران و لیبی. (۱۳۵۸ خورشیدی) آزادسازی سوسنگرد پس از محاصره ارتش متجاوز عراق توسط دلاورمردان ایران زمین. (۱۳۵۹ خورشیدی) درگذشت استاد رحیم معینی کرمانشاهی، نویسنده، نقاش، شاعر و ترانه‌سرا، وی خالق دوره ارزشمند تاریخ منظوم ایران به نام شاهکار است. (زاده ۱۵ بهمن ۱۳۰۱ کرمانشاه – درگذشته ۲۶ آبان ۱۳۹۴ تهران) روز پرهیز خوردن گوشت در آیین زرتشتیان روز جهانی دانشجو بزرگان ایران در یک نشست محرمانه تصمیم گرفتند که بلاش، شاه ساسانی وقت را برکنار و قباد را بر جای او بنشانند و این تصمیم که یک کودتا بود، بدون خونریزی عملی شد. (487 میلادی) الیزابت اول برجای خواهرش ماری اول نشست و پادشاه انگلستان شد. (1558 میلادی) زادروز نیکولا آپر، مخترع فرانسوی نگهداری از غذا با کنسرو کردن. (1749 میلادی) مرگ کاترین کبیر، ملکه معروف روسیه. (1796 میلادی) ناپلئون ارتش اتریش را در یک نبرد سه روزه در ایتالیا شکست داد. (1796 میلادی) مرگ رابرت اووِن، فیلسوف اجتماعی. (1858 میلادی) گشایش کانال سوئز در مصر و اتصال دریای سرخ و مدیترانه. (1869 میلادی) طرح اتصال دریای سرخ و دریای مدیترانه، به روزگار باستان باز می‌گردد و این طرح، اولین بار در زمان حکومت هخامنشیان عملی گردید. کار ساختن این آبراه در زمان داریوش بزرگ میان دریای سرخ و رود نیل در دهم نوامبر سال ۵۱۸ پیش از میلاد به پایان رسیده بود اما این کانال پس از چندی در زیرشن‌های بیابان پرشد و آثارش از میان رفت. بیش از ۲۳ قرن بعد، اوج‌گیری رقابت‌های انگلستان و فرانسه در قرن نوزدهم و تلاش هر کدام از آنها در برتری‌جویی نظامی-تجاری باعث شد تا بار دیگر این طرح عنوان شود و این بار فرانسه به عنوان یک قدرت صنعتی-نظامی و در حقیقت به عنوان یک دولت استعماری درصدد برآمد تا ساخت این کانال را عملی سازد. از این رو، طرح حفر کانال در سال ۱۸۵۴ م توسط یک مهندس فرانسوی به نام فردیناند دول تهیه شد و کار حفر آن از ۲۵ آوریل ۱۸۵۹ م آغاز گردید. در این میان، از آن جا که بین فرانسه و انگلستان، رقابت آشکاری در میان بود، انگلستان از ارائه هر نوع کمک به فرانسه مضایقه نمود، بنابراین فرانسویان بدون کمک از هیچ کشوری به تنهایی اقدام به این کار نمودند و ظرف مدت ده سال، با هزینه‌ای بالغ بر چهارصد میلیون فرانک، این پروژه را به اتمام رساندند. حزب سوسیال دموکرات زحمتکشان روسیه دچار انشعاب و به دو جناح بلشویک (اکثریت) و منشوییک (اقلیت) تقسیم شد. (1903 میلادی) دانشمندان شوروی سفینه فضایی ونرا-۳ را به فضا فرستادند تا در مدار سیاره زهره قرار گیرد و یک دستگاه جستجوگر را به سطح این سیاره بفرستد و اطلاعات بدست آمده را به زمین مخابره کند. (1965 میلادی) دکتر داگلاس انگلبارت، استاد علوم کامپیوتر اختراع خود، ماوس را به ثبت رساند. (1970 میلادی) شوروی یک وسیله نقلیه خودکار به نام لونوخود ۱ را در کره ماه فرود آورد. این نخستین مهنورد رباتیک بود که در کره ماه فرود آورده شده بود و فعالیت پژوهشی انجام داد. (1970 میلادی) دانشجویان و کارگران یونانی برضد حکومت سرهنگ‌ها بپاخاستند و ۳۷ تن از آنان در این قیام جان باختند که انعکاسی بزرگ در سراسر جهان داشت و آغاز موج تازه دموکراتیزاسیون در جهان بود. (1973 میلادی)

کتاب های تاریخی

سئوالات کنکور دکتری زبان و ادبیات فارسی در چند سال اخیر با پاسخ کلیدی