پرتو اشراق
💠❓📚 ✍🏻💠 #ــرســمــان
❓چرا امام حسن (علیه السلام) ابن ملجم را نبخشید! مگر امام علی توصیه به بخشش قاتل خودش نکرده بود؟ چرا امام حسن بر خلاف وصیت امام علی رفتار کرد؟
✅ پاسخ: عفو و گذشت از قاتل زمانی رجحان و پسندیده است که قاتل از کرده خویش نادم و پشیمان بوده و در صدد توبه و جبران گذشته باشد، عفو و گذشت از قاتلی که نسبت به قتلی که انجام داده افتخار می کند، به هیچ عنوان مورد توصیه نیست.
⚜ امیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود:
▪«عفو و گذشت، افراد لیم و پست را فاسد می کند به همان اندازه که افراد با شخصیت را اصلاح می نماید».
📚 بحارالأنوار، ج ٧۴، ص ۴١٩ - کنزالفوائد، ج ٢، ص ١٨٢.
⚜ و در نقل دیگر فرمود:
▪«عفو و گذشت درباره کسی است که اعتراف و اقرار به گناه خود داشته باشد نه در مورد کسی که بر گناه اصرار دارد».
📚 بحارالأنوار، ج ٧۵، ص ٨٩ - الدره الباهره، ص ١٨.
🔥 ابن ملجم که لعنت خداوند بر او باد، نه تنها از قتل علی علیه السلام ناراحت نبود بلکه به آن افتخار می کرد چنان که امام باقر علیه السلام فرمود:
▪«چون ابن ملجم را به نزد امام حسن عليه السّلام آوردند، آن ملعون گفت: با خدا عهد كرده بودم كه پدر تو را بكشم، وفا به عهد خود كردم».
📘 قرب الاسناد، ص ١۴۴.
⚜ در نقل دیگر آمده است:
▪«چون آن ملعون را به خدمت امام حسن عليه السّلام آوردند، گفت مى خواهم سخنى در گوش تو بگويم، حضرت ابا نمود، فرمود مى خواهد از شدّت عداوت گوش مرا به دندان بكند، آن ملعون گفت به خدا سوگند كه اگر مرا رخصت مى داد گوشش را از بيخ بر مى كندم».
📓 جلاء العیون، ص ٣٧٣.
⚜ و در نقل دیگری آمده است:
▪«چون آن ملعون علی علیه السلام را ضربت زد، او را به نزد آن حضرت حاضر كردند، به آن ملعون گفت كه تو را چه باعث شد كه چنين فتنه اى در دين كردى؟
🔥آن ملعون گفت: كه شمشير خود را چهل صباح تند كردم و به زهر آب دادم، از خدا سؤال كردم كه بدترين خلق را (یعنی تو را) به آن بكشم».
📚 کشف الغمه، ج ٢، ص ۵٧.
❓آیا براستی چنین فردی که دشمنی او با علی علیه السلام و فرزندان او موج می زند شایسته بخشش بود؟!
📚 لذا در روایاتی آمده است که خود علی علیه السلام دستور قصاص او را صادر کرد ، چنان که در ادامه روایت بالا آمده است که علی علیه السلام فرمود:
▪«دعاى تو مستجاب شده است و تو كه بدترين خلقى به همين شمشير كشته خواهى شد، پس به حضرت امام حسن عليه السّلام فرمود كه چون من از دنيا بروم، آن ملعون را به شمشير او قصاص كن».
📚 همان مدرک.
⚜ امام حسن علیه السلام نیز فرمود:
▪«من امتثال امر پدر خود می نمایم و یک ضربت شمشیر بر او می زنم تا بمیرد».
📚 بحارالأنوار، ج ۴٢، ص ٢٩٧.
⚔ گذشته از آنکه احساسات مردم در برابر اين جنايت به قدرى شديد بود كه عفو ابن ملجم سبب ناآرامى جامعه آن روز مى شد و عاشقان امام عليه السلام قدرت تحمل چنين عفوى را نداشتند. به علاوه اگر ابن ملجم را زندانى مى كردند، جمعيت هجوم بر زندان مى بردند و اگر آزادش مى گذاشتند او را قطعه قطعه مى كردند پس بهتر اين بود كه با قصاص آرامش به جامعه باز گردد.
📚 پیام امام امیرالمؤمنین، ج ٩، ص ٢٧٨.
⚜ امیرمؤمنان پیش بینی احساسات بنی هاشم و دیگران را نسبت به ابن ملجم کرده بود و فرمود:
▪«ای فرزندان عبدالمطلب نکند بعد از شهادتم (به بهانه قتل من) در خون مسلمانان فرو روید و بگویید امیرمؤمنان کشته شد. آگاه باشید جز قاتل من را به سبب قتل من نکشید (درست) بنگرید هرگاه من از این ضربت از دنیا چشم پوشیدم، او را تنها یک ضربه بزنید تا یک ضربت در برابر یک ضربت باشد و او را مثله نکنید، (گوش و بینی و اعضای بدن او را جدا نسازید) که من از رسول خدا شنیدم که می فرمود: از مثله کردن بپرهیزید هر چند نسبت به سگ گزنده باشد».
📗 نهج البلاغه، نامه ۴٧، بخش چهارم.
⚜ البته فرازی در نهج البلاغه آمده است که برخی گمان می کنند علی علیه السلام توصیه به عفو قاتل خویش کرده است، امام علیه السلام فرمود:
▪«اگر زنده بمانم، ولىّ خون خويشم و اگر از دنيا چشم بپوشم فنا (در دنيا) ميعاد و قرارگاه من است و اگر عفو كنم، عفو براى من موجب قرب به خداست و براى شما حسنه و نيكى در نزد خداست؛ بنابراين عفو كنيد «آيا دوست نداريد خدا شما را بيامرزد».
📗نهج البلاغه، نامه ٢٣.
👌مخاطب این فراز تمام مسلمین هستند که امام علیه السلام به صورت کلی به آن ها توصیه عفو و بخشش را می کند که طبیعتاً بر اساس سایر سخنان علی علیه السلام که در بالا آمد، عفو و گذشت برای کسانی است که شایسته بخشش باشند، روشن است که فردی مانند ابن ملجم به هیچ عنوان ارزش عفو و بخشش را نداشت، امام علیه السلام هم در فراز فوق دستور کلی به عفو و بخشش را به جامعه اسلامی صادر می کند و بالخصوص نسبت به عفو ابن ملجم توصیه ای نمی کند، بلکه بالعکس خودشان دستور به قصاص عادلانه ابن ملجم دادند.
📱ڪـانـال ݐــرٺــو اشـراق
▶🆔 eitaa.com/partoweshraq