♨️ همه فقط تو را صدا می‌زدند / حاشیه‌هایی از تشییع شهدای خدمت در مشهد مقدس 🔹 می‌دانستم خیابان‌های منتهی به حرم (امام رضا علیه السلام، طبرسی، شیرازی و نواب) مسدوند و فقط اتوبوس تا نزدیک حرم می‌رود، خواستم زرنگی کنم و ماشین را در چهارراه مجلس پارک کردم که با اتوبوس به حرم بروم، محاسباتم برای رفتن با بی آر تی درست از آب در نیامد! اتوبوس زیاد بود، مسیر خط ویژه هم باز بود اما مشکل این بود که همۀ اتوبوس‌ها دست کم از 10 ایستگاه قبل، پر شده بودند، یعنی از جایی دوردست. پیاده به حرم زدم، دیدن گنبد، راه را نزدیک می‌کرد. 🔹چون مسیر تشییع از خیابان امام رضا علیه‌السلام بود، از در طبرسی وارد حرم نشدم و با سیل جمعیت از زیرگذر به خروجی خیابان امام رضا علیه‌السلام رفتم، تا به حال زیرگذر را اینطور ندیده بودم، پر از جمعیت بود، از سربالایی خروجی زیرگذر به سمت میدان بیت المقدس (فلکه آب) که خارج شدم اکثرا می‌چرخیدند و عقب عقب راه می‌رفتند تا پشت به گنبد نباشند، در همین حین دیدم که مردم پشت نرده‌های بالای زیرگذر، پشت به گنبد ایستاده‌اند و چشم انتظارند. 🔹 چون تلوبیون را چک می‌کردم می‌دانستم که پیکر شهدا به این زودی نمی‌رسد لذا رفتم و زیارت کردم، حرم شلوغ نبود و همۀ خادمان حالت آماده‌باش داشتند. بعد از زیارت از باب الرضا خارج شدم سطح حرم بالاتر از خیابان امام رضا علیه السلام است و تقریبا تا انتهای خیابان امام رضا علیه‌السلام دیده می‌شود، خیابان مملو از جمعیت بود و کامیون حمل پیکر شهدا دیده نمی‌شد و این یعنی دست کم تا دو ساعت دیگر به حرم نمی‌رسد. به میدان بیت المقدس که رسیدم دیدم همه منتظرند و هی سرک می‌کشند روی پنجۀ پا می‌ایستند و اطراف را نگاه می‌کنند، دلم می‌خواست بگویم که هنوز زود است منتظر نباشید ولی چشم‌های منتظر و گریان این چیزها حالی‌اش نمی‌شد. 🔹 خلاف جهت، پشت به حرم و رو به کامیون پیکر شهدا حرکت می‌کردم، کسانی که از روبرو می‌آمدند مدام می‌گفتند که جلو نروید خطرناک است، قصد چسبیدن به کامیون نداشتم ولی می‌خواستم به موازات کامیون در پیاده رو قرار بگیرم تا شاهد صحنه‌ها باشم، 2 بار سعی کردم ولی هر دو بار سیل جمعیت به عقب کشاندم و چون می‌خواستم با خانم‌هایی که به ناچار در وسط جمعیت گیر کرده ‌بودند برخورد نکنم با سیل جمعیت مخالفت نمی‌کردم و به عقب می‌آمدم. 🔹 به موازات کامیون در پیاده رو قرار گرفتم، یک لحظه عکاس کنار تابوت، در نظرم شبیه دوست عکاسم شد که تا آخرین لحظات با رئیس جمهور بوده و داخل بالگرد دیگر همراه رئیس جمهور بوده است، می‌خواستم به او که کنار تابوت شهداست غبطه بخورم که دیدم او بیشتر به حال جمعیت پایین تابوت غبطه می‌خورد و سعی می‌کنند تصاویر ناب این حس معنوی پای کامیون را ثبت کند. 🔹 مردم اطراف کامیون حمل پیکر شهدا، مدام چفیه، شال روسری، تسبیح و کلی چیز دیگر پرتاب می‌کردند که متبرک به تابوت شهدا شود، یک نفر چفیه‌اش را چنان محکم پرتاب کرد که افتاد روی سقف کامیون و نمی‌شد دیگر کاریش کرد خادمی که دست دراز کرده بود تا آن چفیه را بگیرد خنده‌اش گرفت و معلوم بود که دارد می‌گوید چرا آن جا انداختی؟ یکی از خادمین خیلی وظیفه‌شناس بود، وقتی شال یا چفیه‌ای می‌گرفت و متبرک می‌کرد، رو به جمعیت می‌کرد و هی با دست آن را می‌چرخاند تا یکی دست بلند کند و بگوید مال من است، بر عکس بقیه خادمان که اینقدر دقت نداشتند و به صورت احتمالی و حتی بدون اینکه نگاه کنند آن را داخل جمعیت پرتاب می‌کردند. 🔹 بالای پله‌های یک ساختمان ایستاده بودم زن میان سالی هم سریع آمد کنارم و با لهجۀ ترکی هی تکرار می‌کرد: اینقدر شلوغه نمی‌شه نزدیک شد و گل گرفت، در حالیکه داشت با حسرت این جمله را تکرار می‌کرد جوانی هیکلی با زنجیر طلا در گردن و خال کوبی‌های بزرگ روی بازوهایش، گفت بیا مادر این هم گل روی تابوت و یک شاخه گل را نشان داد، زن میانسال چنان پسرش را بغل کرد و ماچ کرد که همۀ توجه‌ها را به خود جلب کرد. بقیه زن‌ها هم هر که دستش رسید برگی از آن شاخه گل به هدیه بردند. 🔹 وقتی پشت کامیون افتادم، تازه جمعیت را دیدم، شاید ده برابر جمعیت، پشت کامیون بود، عجیب بود، شاید فقط در اربعین و تشییع حاج قاسم این صحنه را دیده بودم. 🔹 نام تو همه جا بلند بود، این چه سری است، یکی دیگر شهید می‌شود، نام تو بلند می‌شود، مردم برای داغ و تشییع یکی دیگر آمده‌اند ولی همه یکصدا تو را صدا می‌زنند و برای تو گریه می‌کنند و صدا می‌زنند حسین. پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

۴۰ روز دیگر یعنی چهلم شهادت شهید رئیسی و همراهانش، آغاز سفر مهمی برای من است، سفر به کشوری مسلمان در قلب اروپا. از قضا و به دلیلی که عقل ما به آن قد نمی‌کشد دیروز ۳ خرداد همزمان با تشییع شهید رئیسی و همراهانش، در سازمان ملل یک دقیقه به احترام او سکوت کردند و بعد به پیشنهاد آلمان و ... ۱۱ جولای (همان ۴۰ روز دیگر) را «سالروز جنایت علیه مسلمانان سربرنیتسا» نامگذاری کردند. این قطعنامه می‌تواند جنبهٔ منفی‌ای هم داشته باشد که بماند برای فرصتی مفصل که تحقیق کنم، فعلا جنبۀ مثبتش این است که دوباره نام بوسنی و جنایات صرب‌ها در جهان بپیچد و دنیا بداند که روزی چه قتل عامی علیه مسلمانان اروپا صورت گرفته است. پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

سفر من به اروپا! به زودی قرار است در یک رویداد بزرگ بین‌المللی شرکت کنم، نام آن "مارش میرا"ست، رویدادی که یادبودی از یک جنایت بزرگ علیه مسلمانان مظلوم بوسنی و هرزگوین در 30 سال پیش است. این سفر سفری به تمدن اسلامی هم هست، آنجا که اسلام سال‌ها پیش‌تر از این جنایت، یعنی قرن 14 و 15 میلادی (حدود 500 سال پیش) توانسته بوده جای خود را بین اروپاییان باز کند و کاملا مسالمت‌آمیز بشود کشوری مسلمان در اروپا، البته همیشه هم این حضور جامعۀ مسلمان در اروپا مسالمت‌آمیز نبوده است و با ظلم‌ها و جنایاتی علیه این مسلمانان همراه بوده است؛ نمونۀ اخیرش می‌شود جنگ صرب‌ها با مسلمانان بوسنی، این جنگ پس از فروپاشی جمهوری یوگوسلاوی و تجزیۀ آن به بوسنی، صربستان، کرواسی، مقدونیه، مونته نگرو و اسلوونی رخ داد. ورود اسلام به اروپا، امپراتوری عثمانی، همزمانی امپراتوری و دوره صفویه و بعد مشروطه و ... در ایران را باید بیشتر مطالعه کنم. فعلا تمام پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ اولین جا و اولین بار اولین جا و اولین باری که من اسم راهپیمایی مارش میرا در بوسنی هرزگوین را شنیدم نه پایتخت بود نه هیچ کلان شهر دیگری، حتی هیچ سکوی مجازی‌ای هم نبود؛ اولین باری که شنیدم وسط بیابانی بودی نزدیک مرز، آن مرز هم نه مرز ترکیه بود نه مرز هیچ کشور اروپایی دیگری، مرز پاکستان بود، ریمدان، مرزی که آن سال یعنی سال 1401 پس از تعطیلی چند ساله در کرونا، به روی زائرین پاکستانی که قصد شرکت در راهپیمایی اربعین را داشتند باز شده بود و آیا من از 1500 کیلومتر دورتر به ریمدان آمده بودم تا امروز آمادۀ سفر به بوسنی بشوم؟ حتما عقل آدمی در برخی موارد به جایی قد نمی‌دهد. آخر شب، جمعی دور هم نشسته بودیم و یکی از حاضرین داشت از یک تجربۀ عجیب و جدید حرف می‌زد، تجربه‌ای که سال گذشته در سفر به بوسنی برایش حاصل شده بود؛ اشک و خشمی که به خاطر شنیدن روایت ظلم علیه مسلمانان بوسنی، در آن شب داشتم را خوب یادم هست. *** اگر شما هم می‌خواهید بخشی از آن جنایت را بخوانید که البته بسیار هم تلخ است ولی خواندنش ضرورت دارد به کتاب "تجاوز به سبک یک جنتلمن" مراجعه کنید. #بوسنی #سفر #سفرنامه #مارش_میرا پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ اینترنت آخرین رسانه نه اولین! می‌دانستم که کم‌تر کسی از "مارش میرا" خبر دارد و اصلا دلیل رفتنم به بوسنی همین بود که سهمی داشته باشم در تبلیغ این اتفاق، اتفاقی که نه یک جنبه که چندین جنبه دارد. با این‌حال وقتی امروز در یک خبرگزاری معروف بودم و متوجه شدم نه تنها مسئول روابط عمومی بلکه مسئول بین الملل آن خبرگزاری هم از "مارش میرا" خبر ندارد خیلی جا خوردم و مصمم‌تر شدم برای این سفر. اینطور مواقع سریع در ذهنم عمق ماجرا را مرور می‌کنم که فکر نکنم حالا اگر این‌ها و خیلی‌های دیگر بی‌خبر هستند پس یک چیز عادی است در این شلوغی روزانۀ مردم، این بی‌خبری اشتباه است، چطور ما متوجه کوچک‌ترین رویدادهای ورزشی یا سیاسی می‌شویم اما واقعه‌ای با مشخصات زیر هیچ بازتابی پیدا نمی‌کند؟: 100000 نفر شهید خیانت سازمان ملل متحد به مسلمانان بوسنی تجاوز وحشتناک به دختران و زنان ایران حامی اصلی یک کشور مسلمان در قلب اروپا توجه انقلاب اسلامی ایران به بوسنی در دهۀ 70 و بعد عدم توجه! (و کلی چیز دیگر که الان به دلیل وقت کم به آن اشاره نمی‌کنم.) چرا بی‌خبر هستند؟! یعنی حتما باید مثل من 1500 کیلومتر از قم بروند به مرز پاکستان تا وسط بیابان یکی بهشان بگوید یک راهپیمایی جهانی چندهزار نفری در قلب اروپا برای شهدای مسلمان بوسنی برگزار می‌شود و از همه دنیا و همه ادیان هم حضور دارند؟! چرا اینطور مواقع اینترنت آخرین رسانه می‌شود نه اولین؟ #سفر #سفرنامه #بوسنی #مارش_میرا #رسانه #اینترنت پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

❗️آفتابۀ مسافرتی فکرش را نمی‌کردم روزی این وسیله بشود دغدغۀ سفرم. می‌دانستم که مسالۀ تخلی و سرویس بهداشتی معضلی هست ولی فکرش را نمی‌کردم که باید به فکر آفتابه باشم! کل این 10 روز ظاهرا نه در هتل و نه در هیچ مکان دیگری علاوه بر اینکه سرویس بهداشتی ایرانی نیست، خبری هم از آب و شلنگ نیست! توصیۀ مسئول گروه این بود که حتما به فکر این موضوع باشید. در اینترنت جستجو کردم "آفتابه مسافرتی" به قیمت 50 هزار تومان با سوراخ تنظیم فشار آب! قابل تنظیم روی شیشه‌های آب معدنی و نوشابه. پایین محصول کلی نظر گذاشته شده بود، فکر نمی‌کردم که مردم برای یک آفتابۀ مسافرتی تا این حد وقت بگذارند، برایم جالب بود افرادی که برای یک آفتابه اینطوری نظر جزئی می‌دهند با مسائل مهم‌تر چگونه برخورد می‌کنند؟ چند نظری که جالب را یادداشت کردم: 1) پلاستیک بکار رفته خشک است اما به نظر محکم می آید. لوله هوا که در عکس فروشگاه آلومینیومی است در سفارشی که به دستم رسید پلاستیکی بود. پس از امتحان متوجه شدم که برای نوشابه خانواده باید حلقه پایین درب بطری بریده شود تا کاملا دسته به بطری سفت شود اما برای بطری ماءالشعیر به راحتی و بدون بریدن حلقه پایین درب که در عکس آنها را با خط قرمز مشخص کرده ام بسته می شود. آب از داخل بطری به راحتی و بدون مشکل بیرون می ریزد.امیدوارم درج نظرات به شما عزیزان در انتخاب بهتر کمک کند. در سفارش جدیدم لوله داخل آفتابه آلومینیوم است و به بطری ساندیس خانواده نمی خورد اما به نوشابه خانواده می افتد. 2) بسیار کاربردی 3) داخل یه زیپ کیپ گذاشته شده بود؛ ضایعات پلاستیکی و فلزی داشت، کمی کثیف بود انگار که استفاده شده بود، تنها دلیلی که مرجوع نکردم این بود که کار کرد و البته مسافر بودم. 4) اگر لوله آفتابه بلند بود راحت‌تر استفاده می‌شد. #سفر #سفرنامه #بوسنی #آفتابه #فضای_مجازی #زیست_مجازی پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

❗️هلوکاست لعنتی! با وجود اینکه جنایت نسل‌کشی مسلمانان در بوسنی توسط صرب‌ها صدهزار نفر شهید و خسارت‌های غیرقابل وصفی همچون تجاوز و ... داشته است و در تاریخ این کشور حدود 10 قتل عام ثبت شده که قبل‌ترش شروع جنگ جهانی دوم در این منطقه بوده اما جالب این است که هیچ اثری از این اتفاقات نه در کتاب‌های مدرسۀ بوسنی هست و نه در سینمای بوسنی و نه حتی در ادبیات شعر و داستان بوسنی. این‌ها را آقای میثم میرهادی برایم گفت، او مدیر بخش منطقۀ بالکان در شبکه جهانی سحر متعلق به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. چون مسئولیت گروه سفر را هم به عهده دارد جلسه‌ای را با او گذاشتم. جالب‌تر و البته تلخ‌تر و عبرت‌آموز این بود که در کتب مدرسۀ بوسنی ذکر تاریخ هلوکاست هست اما خبری از جنایت صرب‌ها علیه مسلمانان بوسنی نیست! آقای میرهادی می‌گفت مردم بوسنی به صورتی عجیب وقایع تاریخی را فراموش می‌کنند یا تلاش می‌کنند که خود را به فراموشی بزنند. این روزها که کتاب "محاصرۀ سارایوو" خاطرات کاوه ذاکری از جنگ بوسنی را می‌خوانم مشابه همین غفلت و فراموشی حتی در همان زمانی که در بحبوحۀ جنگ بوده‌اند نیز وجود داشته است و به طرز ساده‌لوحانه‌ای فکر می‌کردند که این جنگ جدی نخواهد شد و سازمان‌های بین المللی! و اروپایی! مساله را فیصله می‌دهند و اینجا اروپا قلب تمدن است و از این جور توهمات! اگر ملتی تاریخ‌شان را فراموش کنند دیگر عبرت‌آموزی برایشان معنا ندارد و از هیچ چیزی نمی‌توانند درس بگیرند. آن روز بعد از جلسه با آقای میرهادی، به اهمیت ادبیات و تاریخ بیشتر فکر می‌کردم، ذهنم درگیر نحوۀ پرداختن مدارس خودمان به این دو موضوع بود؛ هم به گنجینۀ غنی تاریخی و ادبیاتی کشورمان فکر می‌کردم که چقدر سرمایۀ بزرگی در اختیار داریم و هم به اینکه گاهی دچار ساده‌لوحی نسبت به این دو مقولۀ مهم می‌شویم یا می‌شوند! #بوسنی #سفر #سفرنامه #تاریخ #مدرسه #هلوکاست پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

سلام شبتون بخیر به تاریخ سفرم به بوسنی دارم نزدیک‌تر می‌شم، امشب تلاش می‌کنم کمی بیشتر براتون از سفری که می‌خواهم بروم بنویسم. هر حرفی هم دوست داشتید اینجا برایم بنویسید؛ هر حرفی‌ها!: @azpavaraqi پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

😱 چطور شد که تصمیم به سفر اروپا گرفتم؟ این‌که چطور شد من تصمیم گرفتم به این سفر بروم را اینجا خلاصه برای‌تان می‌نویسم. اول) چند سال بود که سعی می‌کردیم هر سال در اربعین حسینی یک کار با اولویت‌تر از سال گذشته انجام بدهیم. سال اول راه انداختن کاروان پیاده‌روی اربعین، بعد سراغ راه‌اندازی موکب در نقطه‌ای که هیچ موکبی نیست. بعد راه‌اندازی و کمک به موکب‌های مرز پاکستان. کلی تماس گرفتم و کسب اطلاع کردم و با شوقی وصف نشدنی راهی مرز پاکستان شدم، آن‌هم با دوست عزیزم سید محمد محسن عابدی که زبان مادری‌اش اردوست. واقعا رفتن به ریمدان برای من حکم پرواز به آسمان را داشت که هنوز هم از برکاتش بهره می‌برم که یکی‌اش همین سفر شد و دیگری‌اش دوستی با منظور حسین. این‌که در ریمدان و وسط آن بیابان‌ها چطور سفر به اروپا جور رشد را اینجا نوشته‌ام. دو) با آقای مهدی حیدری فرزند شهید رسول حیدری آشنا شدم، شهید رسول حیدری از نیروهای ایرانی بود که در ماجرای جنگ بوسنی از طرف ایران اعزام شد و آنجا به شهادت رسید. سه) کرونا چند سالی سفر را به عقب انداخت. چهار) سال 1402 در یک گردهمایی از شرکت‌کنندگان سال‌های قبل در تهران و در سالن سوره مهر شرکت کردم و آقای مهدی حیدری را از نزدیک دیدم، درباره سفر سال 1403 پرسیدم امید داد که دوباره راه میفتد. پنج) کاملا اتفاقی پوستر امسال را دیدم و سریع زنگ زدم، شرایط را گفت، ابتدا از شوق، اصلا مبلغ سفر را نشنیده گرفتم ولی بعدش کمی به فکر فرو رفتم. 1600 یورو هزینه سفر امسال هست یعنی حدود 100 میلیون تومان. شش) ابتدا فکر کردم و دیدم از دوستان همکارم فلانی و فلانی اولویت بیشتری دارند که به این سفر بروند، بهشان پیشنهاد دادم یا مشغله یا عدم شوق‌شان باعث شد که آخر خودم به فکر رفتن باشم، حتی بین سه نفر از دوستان رای‌گیری کردیم که چه کسی به این سفر برود و باز با اکثریت آرا اسم من درآمد. هفت و هشت و نه و ... می‌شود ادامه هماهنگی‌های این سفر که در همین کانال می‌خوانید و باز هم خواهم نوشت. در یادداشت بعدی می‌خواهم مختصر و مفید بگویم که در بوسنی چه اتفاقی افتاده است که من همۀ فکر و ذکرم این‌روزها سفر بوسنی شده است. #بوسنی #سفر #سفرنامه #ریمدان #اربعین #پاکستان #اردو پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ برای گریه آماده باش یکی از راه‌های کسب اطلاعات پیرامون اولین سفر به یک کشور، شنیدن و خواندن تجربیات افرادی‌ست که قبلا به این سفر رفته‌اند. در سال‌های اخیر به دلیل اینکه گرفتن ویزای بوسنی جز از طریق دعوت‌نامه میسر نیست و فقط سالی 20 الی 30 نفر در قالب همین گروهی که من امسال به آنها ملحق می‌شوم به "مارش‌میرا" رفته‌اند، تعداد افراد ایرانی که تجربۀ این سفر را داشته باشند کم هستند بماند که چون همه از طریق یک مجموعه به این سفر می‌روند و تجربیات مشترک دارند دایره تجربیات خیلی محدود شود. تصمیم گرفتم با افراد خارجی که در دنیا در این سفر شرکت داشته‌اند ارتباط بگیرم. از یکی از شبکه‌های اجتماعی معروف استفاده کردم. از هشتگ‌ها به چند نفر رسیدم، به چندین نفر پیام دادم، چون معمولا بعضی‌هایشان این سفر را سال‌ها پیش رفته بودند واکنشی نشان ندادند، اما 2 نفر پاسخ دادند، یکی، صفحه‌ای از تجربیات همسفران‌ش فرستاد که هنوز وقت نکرده‌ام بخوانم ولی یکی پاسخی کوتاه و غافل‌گیر کننده داد. او زنی بود جهانگرد و به خیلی از کشورها سفر کرده از جمله ایران. از ظاهرش برنمی‌آمد که مسلمان باشد؛ به واسطۀ این سفر تازه دارم با مفهوم "مسلمان اروپایی" آشنا می‌شوم؛ نمی‌شود به صرف حجاب نداشتن (و خیلی چیزهای دیگر داخل صفحه‌اش) او را مسلمان ندانم! به انگلیسی (آن‌هم چه انگلیسی‌ای!) برایش نوشتم: OK, I'm going to marśmira for the first time soon, I want to know how you feel on this trip. "من می‌خواهم به زودی برای اولین بار در "مارش‌میرا" شرکت کنم، می‌خواهم حس شما را نسبت به این سفر بدانم" پاسخش کوتاه بود، اول با خودم گفتم از ظاهر این شخص برنمی‌آید که نقطۀ مشترکی با او پیدا کنم، ولی سعی کرده‌ام در این سفر، پیش‌فرض‌های همیشگی‌ام را کنار بگذارم تا بتوانم بیشتر اهل یافن ظرفیت‌ها شوم، پاسخ کوتاهش همه تصوراتم را به هم ریخت: The weather may be very hot, go prepared for the heat. Remember that it will definitely rain. The baton and shoes should be nice. The last sentence will make you cry a lot, be prepared to cry !🙁 هوا باید خیلی گرم باشد، آمادۀ گرما باشید، یادت باشد که به احتمال زیاد باران می‌بارد، کفش و عصا باید مناسب و زیبا باشند. جملۀ آخر باعث گریۀ زیاد شما می‌شود، برای گریه آماده باشید. #بوسنی #سفر #سفرنامه #گریه #حجاب #اروپا #آدم_ها پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ شما هم آمادۀ گریه باشید یک نکته برای عزیزانی که به تازگی عضو کانال شده‌اند: این سفر پر از "طنز و تراژدی" است و به تعبیر بهتر و داخلی‌اش سفری است که هم کلی اتفاقات عجیب و طنز دارد که شروعش از سفر یک مسلمان آن همه روحانی به اروپا و آن‌هم همراهی سه روزه با چندهزار چندملیتی در جنگل است، حتما کلی اتفاقات با مایۀ طنز خواهدافتاد که اینجا می‌نویسم. اما تراژدی یا غم بزرگ این سفر، علت اصلی این سفر است،‌ چیزی که خواب و خوراک را از من گرفته است و بدون مقدمه و بی محابا از این غم بزرگ نخواهم گفت، اینجا هم از شادی‌ها می‌نویسم و هم از غم‌ها، اما غصه‌هایی که رخ داده است غصه‌هایی ساده نیستند، باید شما هم آماده باشید، و گرنه من دست و دلم به هیچ وجه نمی‌رود که از جنایت و تجاوزی که آنجا صورت گرفته، این جا در کانالم بنویسم، چون نمی‌خواهم بی ارزش بشود و عادی. پس لطفا شما هم با من همسفر باشید و آمادۀ گریه باشید، ولی عجله نکنید. #بوسنی #سفر #سفرنامه #گریه پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

غربی یعنی من 😁 که 3600 کیلومتر به عمق غرب خواهم رفت! پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

✔️ اهمیت "مارش میرا" و بوسنی چند ویژگی اصلی بوسنی و پیاده‌روی "مارش میرا": ✔️ بوسنی کشوری مسلمان در اروپاست که مسلمانان‌ش بومی هستند نه مهاجر، این یعنی هیچ کسی نمی‌تواند آن‌ها را از کشورشان بیرون کند مگر به توحش، شبیه آنچه در غزه رخ می‌دهد و نزدیک بود در سی و چند سال پیش در بوسنی رخ بدهد که نشد. ✔️ بین سال‌های 1992 تا 1995 میلادی جنگی تمام‌عیار و برنامه‌ریزی‌شده علیه این مسلمانان صورت می‌گیرد و فقط چند کشور انگشت‌شمار به آنها کمک می‌کنند که فکر می‌کنم مهم‌ترینش ایران باشد. (هنوز اطلاعاتم آن‌قدر نیست که با قاطعیت بگویم حامی اول بوسنی، ایران بوده است، به زودی در این‌باره در کانال بیشتر می‌نویسم) ✔️ بیش از 100 هزار نفر شهید می‌شوند. (وقتی می‌گویم "بیش" تا عدد 320 هزار هم ممکن است برود، آمار شدیدا با معیارهای مختلف منتشر شده است، مثلا در بعضی آمارها فقط کشته شدگان جنگی لحاظ شده و در بعضی آمارها کشته شدگان به خاطر قحطی و ... هم لحاظ شده است.) ✔️ تجاوزی بی سابقه و شرم‌آور به دختران و زنان صورت می‌گیرد. ✔️ یک تغییر نسلی و نژادی برنامه‌ریزی شده از طریق تجاوزهای سازمان‌دهی شده صورت می‌گیرد. ✔️ ایران نقشی بسیار اساسی و کلیدی در کمک به بوسنی دارد. ✔️ شخصیت‌های جالب و محبوبی مثل نادر طالب زاده و آیت الله جنتی به این سفر رفته‌اند. ✔️ هم اکنون سالانه چند هزار نفر از سراسر دنیا با همه جور دینی، سه روز در جنگل و یکی از قتلگاه‌های این جنگ پیاده روی می‌کنند. ✔️ هر سال استخوان‌های این شهدا از جنگل تفحص و شناسایی و تشییع و تدفین می‌شود و این یعنی مفهوم عظیمی به نام "مادر شهید" در قلب اروپا هنوز زنده است. ✔️ در این رویداد عظیم بین المللی، ایران که حامی اصلی بوسنی بوده است هیچ بهره‌ای ندارد بلکه جانیان و حامیان جنگ یعنی آمریکا و اسرائیل بهره جدی می‌برند. بحث مفصلی در مورد هولوکاست خواهم داشت. هنوز بقیه هم دارد ولی بماند برای یادداشت‌های بعدی ... #بوسنی #سفر #سفرنامه #مادر_شهید #تجاوز پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

🎥 برای ما ایرانی‌ها وقتی صحبت از سفر به اروپا می‌شود احتمالاً بوسنی آخرین جایی است که به آن فکر می‌کنیم، تا آنجا که خیلی‌ها هنوز هم از این کشور تصویر یک سرزمین جنگ زده را در ذهن دارند؛ 🔹 امّا راستش برای من سفر به بوسنی یک آرزو بود، نه برای دیدن طبیعت زیبایش که خیلی‌ها آن را از زیباترین مناطق اروپا می‌دانند، سالها بود که مردم بوسنی برای من مسئله بودند ... مشاهده کامل مستند مارش میرا پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

🎥🔺 اگر می‌خواهید همسفر من شوید، دیدن این مستند خیلی به شما کمک می‌کند. شاید باورتان نشود، ولی یک پیاده‌روی اربعین در مقیاس کوچک‌تر آن‌هم در قلب اروپا.

♨️ دوش مختلط! در پیاده‌روی مارش‌میرا چندین هزار نفر در سه روز پیاده‌روی صلح شرکت می‌کنند. برنامه به این شکل است که مردم از کشورهای مختلف در سه روز مشخص و از ساعتی تا ساعتی مشخص در جنگل و در مسیر شهادت شهدای بوسنی پیاده‌روی می‌کنند. شب‌ها ارتش بوسنی چادرهای بزرگی را مهیا کرده تا این چند هزار نفر آنجا استراحت کنند اما گروه ایرانی که امسال متشکل از 26 نفر است شب را آنجا نمی‌خوابد! شب در روستاهای اطراف و در خانه‌های بومی‌های آنجا اقامت خواهیم داشت. حالا جدای از اینکه این مهمانی در خانه‌ها سبک اربعین است و چقدر کیف دارد، نرفتن به چادرها یک دلیل مهم دیگر هم دارد و آن این است که آنجا اروپاست، وقتی کلی اروپایی که همه جور دینی بین‌شان پیدا می‌شود آن هم وسط جنگل، آن‌هم بعد از کلی پیاده‌روی خسته کننده، آن‌هم در تابستان و گرما دور هم جمع می‌شوند حتما دلی از عزا درمی‌آورند. یک نمونه‌اش را آقای میرهادی برایم گفت، یکی از سال‌های گذشته آتش نشانی بوسنی شلنگ‌ش را رو به آسمان می‌گیرد تا یک دوش عمومی و وسیع درست کند تا ملت وسط جنگل و بعد از یک پیاده‌روی سخت دوش بگیرند، فقط مشکل‌ش این بوده که دوشش مردانه و زنانه نداشته است! #بوسنی #سفر #سفرنامه #اروپا #جنگل پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

یکی از انگیزه‌های جذاب سفر به بوسنی، برای من این است که در دوران جنگ بوسنی، آیت الله جنتی به عنوان نمایندهٔ رسمی ایران و استاد نادر طالب زاده برای ساخت مستند «خنجر و شقایق» در بوسنی حاضر می‌شوند. دیدن این تصاویر، جنبه‌ای از شخصیت آیت الله جنتی را نشان می‌دهد که این روزها خیلی گم است. اعتراف می‌کنم که وقتی برای اولین بار این تصاویر را دیدم فکر نمی‌کردم ایشان زمانی اینچنین در میدان نبرد آن‌هم در اروپا حاضر شده باشند. #بوسنی #سفر #سفرنامه #اروپا #آیت_الله_جنتی #نادر_طالب_زاده پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

25 روز به شروع سفرم مانده؛ 13 تیر پرواز به ترکیه و بعد از توقفی چند ساعته پرواز به بوسنی. بعد از یک سری بازدید در کشور بوسنی، از 18 تا 20 تیر یعنی 8 تا 10 جولای پیاده‌روی جهانی صلح (مارش میرا) را شروع می‌کنیم با حضور چندین هزار نفر از سراسر دنیا. کارهای عقب افتادۀ سفرم مثل مطالعه کتاب‌های مربوط به بوسنی و تمرین زبان و ... باضافۀ کلی کار و برنامه که در "نهضت مکتب اسلامی" به دوش دارم توانی را برایم باقی نگذاشته است؛ اما راضی‌ام و خوشحال، همیشه نسبت به فردای روزی که کاری را به اتمام می‌رسانم نگرانم، مبادا بعد از فراغت از کاری دچار آسوده‌خاطری شوم و بخواهم به خودم چند روزی استراحت بدهم. تکرا فاء در آیۀ "فاذا فرغت فانصب" چنان ضربۀ محکمی در قلب و ذهنم ایجاد می‌کند که حتی همین الان که خسته و بی رمق می‌نوسم فکر می‌کنم وقتی این سفر تمام شود باید کارم بیشتر هم بشود نه اینکه بار سفر کم شود و بار بیشتری اضافه نشود؛ فقط به شرطی‌که این درد همیشگی پاهایم، خیلی سر ناسازگاری نداشته باشد. #بوسنی #سفر #سفرنامه #درد #رسالت پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

دیتون یک اجبار بود نه یک انتخاب! محمد ابراهیم طاهریان در اوج جنگ بوسنی به عنوان سفیر ایران در این کشور معرفی شد و از آنجایی که ایران اولین کشوری بود که در بوسنی و هرزگوین اقدام به ایجاد سفارت کرد، او «شیخ السفرای» بوسنی است از آقای طاهریان درخواست کردیم تا چند کلمه‌ای از قرارداد دیتون و شرایط آن زمان بوسنی بگویند: بوسنی و هرزگوین یکی از شش کشور یوگسلاوی سابق است که با فروپاشی یوگسلاوی و پس از جدایی دو جمهوری اسلونی و کرواسی درتاریخ ۲۹ آوریل ۱۹۹۲ توسط یک همه پرسی به استقلال رسید. در این همه پرسی صرب‌ها بر خلاف اکثریت شهروندان که مسلمانان و کروات‌ها بودند با استقلال مخالفت کردند اما در نهایت بوسنی و هرزگوین در تاریخ ۱ مارس ۱۹۹۲ اعلام استقلال کرد. استقلال بوسنی و هرزگوین باعث شد تا موجی از خشونت و درگیری توسط صربها که مخالف استقلال بودند این کشور را فرا بگیرد. این درگیریها کم کم به یک جنگ تمام عیار منجر شد که حدود ۴۳ ماه طول کشید وبیشترین خسارت مادی و جانی را به مسلمانان این کشور وارد کرد. فقط در یک فقره از جنایات صرب‌ها که به فرماندهی ملادیچ صورت گرفت حدود ۹ هزار مسلمان در یک روز قتل عام شدند. این مسائل نشان می‌دهد که شرایط مسلمانان بوسنی در جنگ شرایط خوبی نداشتند و دیتون بیشتر از اینکه یک انتخاب باشد یک اجبار بوده است. شرایط سیاسی- نظامی مردم بوسنی به گونه‌ای بود که مرحوم علی عزت بگوییچ و تصور می‌کرد برای حفظ دستاوردها و نجات کشورش چاره‌ای به جز امضای دیتون ندارد. برخورد مردم هم در مقابل دیتون به شکلی بود که خیلی زود پذیرفته و مورد قبول واقع شد. البته امروز خیلی‌ها ممکن است بگویند امضای توافق‌نامه اشتباه بود و باید جنگ ادامه پیدا می‌کرد. این افراد شرایط آن زمان را مدنظر قرار نمی‌دهند و از دور به ماجرا نگاه می‌کنند. شرایط مردم در آن زمان بسیار تلخ و پیچیده بود. برای مثال از پس از استقلال این کشور و از آغاز جنگ سارایوو پایتخت این کشور حدود هزار روز در محاصره قرار داشت به همین خاطر می‌توان گفت که پس از جنگ‌ جهانی دوم سخت‌ترین شرایط در اروپا را مردم بوسنی و به خصوص ساکنین سارایوو داشتند. این مسائل و نکات دیگری باعث شد مرحوم علی عزت بگوویچ به این اجبار تن دهد. از طرف دیگر دلیل پیشنهاد دیتون از طرف آمریکایی‌ها و صرب‌ها شکست‌های نظامی بود. در آن زمان به دلیل حمایت‌های نظامی که کشورهای مسلمان و مخصوصا ایران از مردم بوسنی انجام می‌داد سرنوشت جنگ به صورت کلی تغییر کرد و نقشه‌هایی که برای آینده بوسنی کشیده شده بود نقش بر آب شد. در واقع اگر اگر شرایط نظامی تغییر نمی‌کرد بوسنی بلعیده شده بود و این اتفاق صرفا به خاطر مقاومت مردم بوسنی و حمایت‌های کشورهایی مانند ایران رخ نداد. البته جمهوری اسلامی ایران تا سال‌های سال در مورد این ماجرا اظهار نظر نمی‌کرد و به آن رسمیت نمی‌داد اما چند سال قبل وزیرخارجه وقت در یک نشستی بین المللی اعلام کرد که در جنگ بوسنی کمک‌هایی از طرف ایران صورت گرفته است. عملکرد دولت و مردم ما که با تاکید مقام معظم رهبری صورت می‌گرفت در ارتقا توانایی مردم بوسنی استثنایی و بی نظیر بود. به نظر من می‌شود گفت که پس از جنگ جهانی دوم مهم‌ترین اتفاقاتی که در حوزه لجستیک و باقی حوزه‌ها صورت گرفت در جنگ بوسنی انجام شد. در کنار این حمایت‌ها جمهوری اسلامی ایران شهدایی را تقدیم کرد که سفرای واقعی کشور ما آن‌ها هستند. همه‌ی این حمایت‌ها باعث شد که آمریکایی‌ها به فکر امضای دیتون بیفتند و سعی کنند به جنگ خاتمه دهند. نقش آفرینان اصلی این توافق سه کشور بوسنی وهرزگوین، کرواسی و صربستان بودند که با همراه آمریکا آن را در ۱۴ دسامبر ۱۹۹۵ امضا کردند. در این توافق نه تنها ایران و باقی کشورهای مسلمان بلکه حتی اتحادیه‌ی اروپا هم دخالت خاصی نداشت. پس از دیتون کشورهایی که نقش موثری در ارتقا توان مردم بوسنی داشتند کمرنگ شدند و بازیگران جدیدی که تا قبل از دیتون در بخش تماشاگران نشسته بودند وارد کارهایی مانند بازسازی و کمک‌های اقتصادی شدند. البته تا به امروز اتفاق ویژه در حوزه بازسازی یا پیشرفت اقتصادی صورت نگرفته و می‌شود گفت که فعالیت کشورهای مختلف برای بازسازی بیشتر از هر چیزی شبیه به یک رقابت شده و همین باعث شده توسعه‌ی زیادی در بوسنی اتفاق نیفتند. تلاطم و مشکلات مردم بوسنی خاطر شرایط سیاسی منطقه تا سال‌۲۰۱۰ هم ادامه داشت اما با گذر زمان و برگزاری چند دوره از انتخابات‌های مختلف و محاکمه‌ی جنایت‌کاران جنگی مانند ملادیچ، پرالیاک و… روند رو به جلویی ایجاد شده است. منبع: همشهری جوان

☝️ در مطلب بالا اطلاعات خوبی پیرامون جنگ بوسنی و صلح دیتون داده شده است. صلح دیتون که باعث خاتمهٔ جنگ بوسنی و هرزگوین با صربستان شد توسط آمریکا ارائه شد، طرحی که در باطنش مقاصد دیگری غیر از صلح داشت. پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha