کلمه «عقل» ۴۹ بار در قرآن تکرار شده است. در قرآن بر عقل و تعقل تأکید فراوان شده است. در آیه ۲۴۲ سوره بقره آمده است: {کَذَٰلِکَ یُبَیِّنُ ٱللَّهُ لَکُمۡ ءَایَٰتِهِۦ لَعَلَّکُمۡ تَعۡقِلُونَ}، «بدینسان خداوند آیاتش را برای شما روشن می‌گرداند، تا اندیشه کنید». و در آیه ۲۲ سوره انفال، بدترین جنبندگان از نظر خداوند، ناشنوایان گنگ [از شنیدن حق] هستند که درنمی‌یابند. در آیه ۱۹۰ سوره آل‌ عمران آمده است که: «در آفرینش زمین و آسمان و اختلاف شب و روز، نشانه‌ها و آیاتی برای صاحبان عقل و خرد است و جز خردمندان کسی پند نمی‌گیرد»؛ (بقره/ ۲۶۹). مشتقات ماده عقل بارها در قرآن به‌کار رفته است و خداوند متعال در آیاتی از سوره‌های مبارکه بقره، آل‌ عمران، انعام، اعراف، یونس، هود، یوسف، انبیاء، مومنون، نور، شعراء، قصص، یس، صافات، غافر، زخرف، حدید، ملک، عنکبوت، مائده، انفال، رعد، نحل، حج، فرقان، روم، زمر، جاثیه، حجرات، حشر از عقل سخن گفته است. در قرآن مجید، «عقل‏» به صورت اسم و یا حتی به صورت مصدر نیامده است. استعمالات عقل در قرآن، به صورتِ «تعقلون‏» ۲۴ بار، «یعقلون‏» ۲۲ بار، «یعقلها» ۱ بار، «نعقل‏» ۱ بار، و «عقلوه‏» ۱ بار می‌باشد. عقل‏ که در قرآن کریم، فقط به صورت فعلی استعمال شده، مراد از آن «نوعی فهم خاص است که به ظواهر اکتفا نمی‏کند و حقیقت معنا را درمی‏یابد. همچنین عقل در قرآن کریم، به معنای فهمی است که حق را تشخیص داده و راه درست را نشان می‏دهد، به گونه‏ای که اگر انسان ملتزم به این فهم شود، نجات می‏یابد: {وَقَالُواْ لَوۡ کُنَّا نَسۡمَعُ أَوۡ نَعۡقِلُ مَا کُنَّا فِیٓ أَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِیرِ}، «و گویند: اگر شنیده [و پذیرفته] بودیم یا تعقل کرده بودیم در [میان] دوزخیان نبودیم»؛ (ملک/۱۰).

عقل در قرآن با تدبر، فکر، فهم، علم، لبّ، ایمان، تقوا، نفس، روح و قلب ارتباط بامعنایی دارد. ایمان بدون عقل، ایمان کوری است که به دگماتیسم منجر می‌شود. فهم، فکر و علم زیر مجموعه عقل است. نشانه‌های عاقل در قرآن چیست⁉️ ✅آخرت‌طلبی؛ (انعام/۳۲)، ✅خداجویی؛ (بقره/۱۶۴)، ✅تصدیق قرآن به عنوان کتاب وحیانی؛ (انبیاء/ ۱۰)، ✅تقواپیشگی؛ (طلاق/ ۸ و ۱۰)، ✅رعایت ادب و نزاکت؛ (حجرات/ ۴)، ✅دوزخ‌گریزی؛ (ملک/ ۹، ۱۰)، ✅پندگیری از آیات آفاقی و انفسی؛ (آل‌ عمران/ ۸۱۱)، ✅وحدت‌گرایی؛ (حشر/ ۱۴)، ✅اجتناب و پرهیز از گناه و پلیدی؛ (مائده/ ۱۰۰) ✅و پرهیز از دروغ و هواپرستی؛ (فرقان/ ۳۴ و ۴۴) از نشانه‌های انسان عاقل است.

عقل در روایات به معانی گوناگونی استعمال شده است که یکی از معانی آن، قوۀ تشخیص و ادراک و وادار کننده‌ انسان به نیکی و صلاح و بازدارندۀ وی از شر و فساد است؛ (الکافی، ۱، ۱۱).

بعضی نشانه‌های کمال عقل در روایات عبارتند از: ✅پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: «أَعْقَلُ‏ النَّاسِ‏ أَشَدُّهُمْ مُدَارَاهً لِلنَّاس»؛ «عاقل‌ترین مردم کسی است که بیشتر با مردم مدارا کند»؛ (غرر الحکم، ۱۹۹، ح ۲۷۷). ✅امیرمؤمنان امام علی(عليه‌السلام) فرمودند: «أَعْقَلُ‏ النَّاسِ‏ مَنْ کَانَ بِعَیْبِهِ بَصِیراً وَ عَنْ عَیْبِ غَیْرِهِ ضَرِیرا»، «عاقل‌ترین مردم کسی است که به عیب‌های خویش بینا و از عیوب دیگران، نابینا باشد»؛ (غرر الحکم، ۲۰۷، ح ۴۱۰). ✅امیرمؤمنان سلام الله علیه می‌فرماید: «کُلُ‏ شَیْ‏ءٍ یَحْتَاجُ‏ إِلَی‏ الْعَقْلِ‏ وَ الْعَقْلُ‏ یَحْتَاجُ‏ إِلَی‏ الْأَدَب»، «هر چیزی به عقل نیاز دارد و عقل به ادب نیازمند است»؛ (همان، ۵۱۰، ح۸۶). ✅امام صادق(عليه‌السلام) نیز، می‌فرماید: «أَکْمَلُ‏ النَّاسِ‏ عَقْلًا أَحْسَنُهُمْ‏ خُلُقاً»، «عاقل‌ترین مردم خوش خلق‌ترین آنها است»؛ (الکافی، ۱، ۲۳). ✅از امام کاظم(علیه‌السلام) روایت شده که فرمود: «التَّوَدُّدُ إِلَی‏ النَّاسِ‏ نِصْفُ‏ الْعَقْلِ»؛ «مهرورزی با مردم نیمی از عقل است»؛ (تحف العقول، ۴۰۳). ✅امام رضا(عليه‌السلام) از پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) روایت می‌کند: «رَأْسُ‏ الْعَقْلِ‏ بَعْدَ الْإِیمَانِ‏ بِاللَّهِ التَّوَدُّدُ إِلَی النَّاسِ وَ اصْطِنَاعُ الْخَیْرِ إِلَی کُلِّ بَرٍّ وَ فَاجِرٍ»، «بالاترین درجه عقل پس از ایمان به خدا، ابراز دوستی به مردم و نیکی به هر نیکوکار و بدکاری است»؛ (عیون اخبار الرضا، ۲، ۳۵). در روایات مذکور حوزه رفتارهای اجتماعی به عنوان نشانه عقل مورد توجه قرار گرفته است. از این رو، روایات بسیاری درباره این که مودّت و محبت به مردم، نشانه‌ای از خردورزی است وارد شده است.

آیا می دانید که خدا و پیامبران الهی از انسان انتظار دارند از نیروی عقل خویش استفاده کند و راه زندگی بهتر را بجوید. فعالیت‌های خویش را با دستورهای آسمانی هماهنگ سازد، و از جاده سعادت نلغزد، و در بیراهه گام برندارد. و سلامت و سعادت خویش را با خطر مواجه نسازد. نرده­‌های عقل و وحی در دو سوی صراط مستقیم نصب شده است. بشر با تعطیل و تخریب عقل و تکذیب وحى، جهنم را به روی خویش می­‌گشاید. عقل و وحی دو گوهر آسمانی است که آفاق زندگی انسان را روشن می­‌کند. از حضرت موسی­ بن جعفر عليه‌السلام نقل شده که به هشام­بن حکم فرمود: یا هشامُ! إنَّ لله علی­النّاس حجّتین، حجّةً ظاهرةً و حجّةً باطنةً؛ فامّا الظّاهرةُ فالرّسلُ والأنبیاءُ والائمةُ: و أمَّا الباطِنةُ، فَالعقولُ؛ ای هشام خدای را بر مردم دو حجّت و راهنماست. حجتی آشکار و حجتی پنهان؛ حجّت آشکار الهی رسولان، انبیا و ائمّه: هستند، و حجّت پنهان عقل­‌هاست.

عقل چیست؟ در حدیث شریف نبوی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمده است: قیل له: ماالعقلُ؟ قال: العملُ بطاعة اللهِ و إنَّ العمّالَ بطاعةِ الله هُمُ العُقلاءُ؛ ✅از رسول خدا صلی الله علیه و آله پرسیدند: عقل چیست؟ فرمود: عمل به فرمان خداوند، عاقلان راستین آن­هایند که از خداوند اطاعت می­کنند. ✅امام صادق(عليه‌السلام) در پاسخ این پرسش که عقل چیست؟ فرمود: مُا عُبِدَ بِه الرّحمنُ واکْتُسِبَ بِهِ الجِنَانُ؛ عقل چیزی است که بدان خدای رحمان عبادت شود و بهشت به دست آید. سؤال کننده پرسید: پس در معاویه که معروف به هوشمندی بود، چه چیزی بود؟ حضرت فرمود: آنچه معاویه داشت، نکرا و شیطنت و چیزی شبیه عقل بود که عقل نیست. ✅در کتاب کنزالفواید کراجکی از رسول اعظم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نقل شد که فرمود: أفضلُ النّاس، أعقلُ النّاس؛ برترین مردم عاقل­ترین ایشان است. ✅در کتاب حدیثی محاسن برقی از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل است، که فرمود: خداوند چیزی بهتر از عقل در میان مردم توزیع نکرده است؛ بنابراین خواب عاقل از بیداری جاهل برتر است. افطار عاقل از روزه­ داری جاهل بالاتر است. اقامت عاقل از کوچ و سفر جاهل برتر است. خداوند هیچ رسول و پیامبری را مبعوث نکرد، مگر وقتی عقل او کامل گردید و عقل او از عقل تمام امّت وی فراتر رفت و آنچه پیامبر خدا در دل دارد، از دستاورد تمام تلاش­گران بالاتر است. هر خردمندی که فرایض الهی را به پا داشته از آن بزرگوار گرفته است. تمام عبادت کنندگان در پاداش عبادت به جایگاه "عاقل" نمی­‌رسند. به راستی عاقلان همان "اولوالألباب" هستند که خداوند فرموده است: إنّما یتذکّر اولوالألباب، تنها خردمندان یادآور می­‌شوند.

انسان با شناخت قانون خدا و اطاعت از آن، دروازه­ های بهشت را به روی خویش می­گشاید. و بدون پیروی از عقل و وحی راهی به سوی نیک­بختی دنیوی و سعادت جاوید وجود ندارد؛ چرا که عقل و وحی نرم­‌افزار کاربردی نظام آفرینش است، که بدون بهره­گیری از این دو نرم­افزار و نصب آن در قلب و مغز جامعه­ی انسانى، دیگر امکانات هدر می­‌رود و نصب ناقص آن نیز مشکلات فراوان در پی دارد.

گناه و معصیت، ناهماهنگی انسان با قوانین الهی است و این عقل و وحی است که انسان را با جهان هماهنگ می­‌سازد. امیرالمؤمنین علی(عليه‌السلام) فرمودند: صدرُالعاقلِ صُندوق سِرِّه، لاغِنی کالعَقلِ ولافَقْرَ کالجَهْلِ ولامیراثَ کالأدب و... لامال اعودَمِنَ العقلِ ولاعقلَ کالتَدّبِیرِ؛ ترجمه: سینه خردمند، صندوق اسرار اوست، هیچ بی­ نیازی بسان عقل نیست، هیچ فقری مانند نادانی نیست، هیچ میراثی همانند ادب نیست، و هیچ ثروتی چون عقل ثمربخش نیست و هیچ خردمندی چون آینده­ نگری و تدبیر نیست. نیروی عقل از دیدگاه­ های مختلف مورد توجه است: گاهی آن را زیور انسان دانسته­ اند؛ زینةُ الرّجل عَقْلُه. گاهی آن را ثروت و مایه­ ی بی­ نیازی بشر شمرده­ اند؛ لاغنی کالعقل. گاه آن را ذخیره زندگی شمرده­ اند؛ لاعُدة أنفعُ مِنَ العقل. گاه آن را ستون زندگی مؤمن و مرکب راه­وار انسان شمرده­ اند. گاه آن را دوست نزدیک و یار و یاور انسان دانسته­ اند. بی­ تردید، مهم­ترین سرمایه فرهنگی جامعه­ ی بشرى، عقل و اندیشه و قدرت تفکر و تحلیل و شناخت حق و باطل و راست و دروغ و نیک و بد و سود و زیان فرد و جامعه در شرایط و حوادث مختلف اجتماعی است. شناخت ارزش­ ها و ضدارزش­ ها، شناخت نیازها و اولویت­ بندی آن­ها، شناخت خودی و غیر خودى، شناخت دوستان و دشمنان، شناخت مبدأ و معاد، شناخت منابع فرهنگی زلال و آلوده و شناخت وظیفه در شرایط گوناگون؛ نماد خردورزی و عقل مداری است.

📣 از نیمه‌ی شعبان که طرح سراسری استغاثه در شیراز آغاز شد، بالاخره با تلاش مستمر گروهی از عزیزان عاشق در #شیراز جمعه‌ گذشته (۲۹ تیرماه) اولین جمعه‌ای بود که یکی از تجمعات استغاثه به وجود مبارک حضرت ولی‌عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف در شهر شیراز، در حرم مطهر حضرت شاه‌چراغ علیه‌السلام برگزار گردید. ※ اطلاعات برگزاری مراسم این هفته : • سخنران: حجت‌الاسلام‌والمسلمین قهرمانی • جمعه ۵ مردادماه از ساعت ۱۷:۳۰ • دارالعباده‌ی حرم مطهر شاهچراغ علیه السلام گزارش تصویری این مراسم را می‌توانید از طریق لینک زیر مشاهده بفرمایید: sahabpress.ir/101676 @ostad_shojae | estaghase.com

#گپ_روز : مرحله‌ی قبل از گفتگو، «مرحله‌ی آتش نشانی» است! #موضوع_روز : خودمراقبتی در فتنه‌های آخرالزمانی! ✍️ صفحه موبایلم را باز کردم، دیدم اندازه شش ماه حرف توی قلبش بود که انگار یکهو ریخته باشد بیرون! هر چه می‌رفتم جلوتر بیشتر مطمئن می شدم آنچه که او را آشفته کرده و به این بدبینی نسبت به همسنگر و همکارش انداخته، در روز اول فقط یک سوءتفاهم بود، اما چون نیامد و حرف نزد و حلّش نکرد، شیطان فرصت جولان یافت و هِی از قدرت واهمه استفاده کرد و در این سوءتفاهم فوت کرد و فوت کرد و فوت کرد تا بالاخره به جانش آتش انداخت. • اما آنقدر متانت دارد که آمد و این حرفها را برایم نوشت تا نکند میان او و همکارش برخورد نابجایی رخ دهد و خواست تا من نظرم را بگویم. • برایش نوشتم : حتماً در این رابطه باهم «گفتگو» خواهیم کرد. اما «گفتگو» در زمانی که آتش دارد شعله می‌گیرد نمی‌تواند موثر بیفتد. چون این آتش، تمام حواس ما را به خود جلب کرده و هم برای من امکان توضیح را سخت و هم برای شما امکان پذیرش را ناممکن می‌کند. مرحله‌ی قبل از گفتگو، «مرحله‌ی آتش نشانی» است. اول باید با کمک هم، این آتش را فرو بنشانیم تا بتوانیم باهم «گفتگو» کنیم در فضای سالم و غیر گل‌آلود! •گفت : چکار کنیم یعنی ؟ گفتم برو صحیفه‌ی جامعه‌ات را بغل کن و بیاور ! و بعد بنشین روی این دعاها تا فردا مداومت کن : (حرز 22 / حرز 23 / دعای 48 / دعای 50 / دعای 154 / دعای 155 و ...) قطعاً با شروع این جریان کم‌کم آرام خواهی شد و التهابات درونت کمتر می‌شود، می‌توانی از یک حرم نیز برای افزایش اثربخشی آن استفاده کنی، اما آنقدر مداومت کن و ادامه بده که به سطحی از تعادل نسبی برای گفتگو برسی. گفت : چشم! ولی از پیامهای بعدی‌اش مشخص بود، که هنوز این آتش ادامه دارد. و من تمام سعیم را کردم که با دو دست دعا و استمرار در تلاوت حرزهای صحیفه به نیّت او، در فرو نشاندن این آتش کمکش کنم. • فردا جلسه ای داشتیم، که او هم مجازی حضور داشت. ریشه‌ی بخشی از سوءتفاهم ها را در قالب موارد مربوط به جلسه باز کردم. می‌دانستم دارد گوش می‌کند و حالا از نظر روحی برای شنیدن آماده است. • بین مان حرفی نشد دیگر .... تا اینکه چند روز بعد قدرتمند و آرام و شاد دیدمش! گفت : من آموختم «آتش‌نشانی در قدم اول» اگر درست صورت بگیرد؛ نیاز به «گفتگو» را نیز در قدم دوم، گاهی از بین می‌برد. زیرا وقتی التهابات حملات شیطان، از میان برداشته شد؛ تو قادری مرز میان واقعیت و توهم را تشخیص بدهی! گاهی می‌فهمی همه‌ی آنچه در آن دست و پا میزدی فقط واهمه‌ای ساخته‌ی دست شیطان بود و واقعیت چیز دیگریست! گاهی هم گفتگو لازم است که البته آن جلسه مجازی و توضیحات شما بسیار کمکم کرد. • گفتم : «باعث افتخار و امنیتید برای من» ! و خوشحالم از اینکه باهم زیر یک خیمه، در حالِ دویدنیم برای نشاندن آتشی که 14 قرن است جهان دارد در آن می‌سوزد و جزغاله می‌شود ... «آتش جهل به خود»! صفحه مخصوص صحیفه جامعه سجادیه در وب‌سایت منتظر: blog.montazer.ir/sahife/ @ostad_shojae

⚔️ تنها سلاح کارآمد که قادر است تمام گرفتاری‌های زندگی تو را حل و فصل کند! #کلیپ | #استاد_شجاعی منبع : جلسه 12 از مبحث مبانی انسان شناسی در تمدن نوین اسلامی @ostad_shojae |montazer.ir

🛡 برای آخرین و شدیدترین فتنه‌های آخرالزمانی، خودتان را آماده کنید! #استوری | #استاد_شجاعی منبع : جلسه ۱۹ از مبحث شرح زیارت آل یاسین @ostad_shojae |montazer.ir

🤔 چرا دعاهای من اجابت نمی‌شوند؟! #پادکست_روز #استاد_شجاعی | #آیت_الله_ناصری @ostad_shojae | momtazer.ir

#اطلاعیه | #قرار_جمعه_ها مراسم دعا و استغاثه به امام زمان علیه‌السلام جمعه‌ها بطور همزمان در سراسر کشور (بمنظور تعجیل در امر فرج) پایگاه های مرکزی طرح استغاثه، جمعه ۵ مرداد در تهران: ۱_ بهشت زهرا گلزار شهدا / قطعه ۴۰ شهدای گمنام (فانوس) | ساعت ۱۸:۰۰ • سخنران: استاد حیدری کاشانی • با نوای: محمد علی بیابانی ۲_چیتگر بلوار کوهک/ نسیم ۱۶ غربی/ مجتمع امام رضا علیه‌السلام | ساعت ۱۷:۴۵ سخنران: استاد محمد شجاعی با نوای : حاج محمد نیک آریا ✘ برای اطلاع از نزدیک‌ترین مراسم استغاثه‌ به محل سکونت خود در سراسر کشور، به سایت استغاثه مراجعه فرمایید: esteghase.com

#اطلاعیه | #قرار_جمعه_ها ✔️ جدول نهایی مراسم دعا و استغاثه به امام زمان علیه‌السلام (بمنظور تعجیل در امر فرج) جمعه ها دو ساعت قبل از اذان مغرب همزمان در سراسر کشور اجتماع مرکزی طرح سراسری استغاثه در تهران تاریخ جمعه ۵ مرداد : ۱ـ مراسم استغاثه با سخنرانی استاد محمد شجاعی • با نوای : حاج محمد نیک آریا • تهران، چیتگر، بلوار کوهک، نسیم ۱۶ غربی، مجتمع امام رضا علیه‌السلام | ساعت ۱۷:۴۵ ★★★★★ ۲ـ مراسم استغاثه با سخنرانی استاد حیدری کاشانی • با نوای : محمد علی بیابانی تهران، بهشت زهرا، قطعه ۴۰ شهدای گمنام (فانوس) |  ساعت ۱۸:۰۰ ✘ برای اطلاع از نزدیک‌ترین مراسم استغاثه‌ به محل سکونت خود در سراسر کشور، به سایت استغاثه مراجعه فرمایید:   🌐 esteghase.com

💫 روز جمعه با قرائت شیرین‌ سوره جمعه. | فقط ۵ دقیقه | 🎧 سوره مباركه جمعه 🎙️ حسين اصفهانيان @ostad_shojae

اللهم عجل لولیک الفرج/بیاییم تا دیر نشده توبه کنیم

اللهم عجل لولیک الفرج/امام حسین علیه السلام ما رو باخدا رفیق کرد