💬 سؤال: شباهت و تفاوت سه حرف عطف «واو»، «فاء» و «ثُمَّ» در چیست؟ 📝 جواب: 🔸 معنای مشترک این سه حرف عطف، #جمع معطوف و معطوف الیه در حکم سابق است؛ پس در جملات «جاء زید و عمرو»، «جاء زید فعمرو» و «جاء زید ثمّ عمرو»، زید و عمرو در اصلِ آمدن با یکدیگر شریک هستند. 🔹 امّا تفاوت معنایی این حروف عبارت است از اینکه «واو»، برای صِرف جمع به کار می رود؛ «فاء»، علاوه بر جمع، مفید ترتیب بدون مهلت نیز هست ـ یعنی حکم ابتدا به معطوف علیه و پس از آن و بدون فاصله به معطوف نسبت داده شده است ـ و «ثمّ»، علاوه بر جمع مفید ترتیبِ با مهلت می باشد. * «جاء زید فعمرو»: ابتدا زید و سپس عمرو آمد (یعنی بدون فاصله زمانی قابل اعتنا). * «جاء زید ثمّ عمرو»: ابتدا زید و پس از آن عمرو آمد (یعنی با فاصله زمانی قابل اعتنا). * «جاء زید و عمرو»: زید و عمرو آمدند. ⚠️ نکته: «واو» به خودی خود، مفید ترتیب، مهلت و عدم آن نیست؛ امّا قرائن لفظی یا معنوی می توانند بیانگر برخی از این امور باشند. ⚠️ نکته: «حتّی» نیز برای جمع غائی به کار می رود؛ یعنی معطوف نسبت به معطوف علیه، غایت و انتهای در زیاده یا نقصان است و شرایط خاصّ خود را دارد. 📖 النّص: «الواو؛ معناها مطلق‏ الجمع‏ بين المعطوف و المعطوف عليه، كقوله تعالى: "فَأَنْجَيْناهُ وَ أَصْحابَ السَّفِينَةِ" (العنکبوت: 15). الفاء؛ معناها الجمع الترتيبي بين المعطوف و المعطوف عليه بلا مهلة،كقوله تعالى: "الَّذِي‏ خَلَقَكَ فَسَوَّاكَ فَعَدَلَكَ" (الانفطار: 7)... ثُمّ؛ معناها الجمع الترتيبي بمهلة، كقوله تعالى: "فَإِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِنْ مُضْغَةٍ" (الحجّ: 5). حتّى؛ معناها الجمع الغائي‏». 📚 ر.ک: بداءة النّحو، ص 253 - 245 #مباحث_علمی ✅همراه با پژوهش مدرسه اهل البیت (ع) سبزوار 🆔 @pajohesh_s 👆👆👆👆👆