حجت‌الاسلام والمسلمین سعید بهمنی، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، صبح امروز، دوم اسفندماه در سیزدهمین همایش بین‌المللی «پژوهش‌های قرآنی» که در دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در حال برگزاری است، با بیان اینکه تصور من این است که سنخ سخنرانی‌ها ستادی است و درباره موضوع به بیان دکترین‌ها می‌پردازند که در حیطه ستادی به این‌ها نیاز داریم، اظهار کرد: اگر نگاه تاریخی به میراث خودمان داشته باشیم، می‌بینیم که مشحون از علم انسانی است و انبوه‌تر از میراث فرهنگ و تمدن‌های دیگر در علوم انسانی است. وی ادامه داد: تولید علوم انسانی از آغاز تاکنون به رغم انبوه و تراکم آن، خودآگاه نبود؛ یعنی در لحظه‌ای که تولید علم کردند توجه به این نداشتند علم انسانی و معنایی که امروز تعریف می‌کنیم داشته باشند مگر فارابی و ابن‌سینا. به اعتقاد من کوشش دانشگاه و پژوهشگاه‌های دیگر به سمت تولید خودآگاه علم انسانی است؛ تولیدات علمی علوم انسانی که به سمت خودآگاهی در حال حرکت هستند در واقع نوعی مقایسه رقبای ما در جهان است. این استاد حوزه علمیه بیان کرد: موضوع علم انسانی کنش‌های انسانی است و این علم همجوار با همه علوم است و هیچ علمی را نمی‌توان تصور کرد که با علم انسانی همجوار نباشد، چون کنش انسان است و علم انسانی همان علوم را شکل می‌دهد و سپس متوجه می‌شویم تمام علوم در سیطره علوم انسانی است که یا به سمت الی‌الله یا به سمت مطامع بشری می‌بریم. بهمنی با اشاره به اینکه هر علمی جز علم وحی که در اصالت خودش منشأ الهی دارد و حتی به پیامبر(ص) هم ربطی ندارد و تنها از جانب خداست، اظهار کرد: در دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی افرادی همچون فاروقی و الوانی مؤسسه‌ای در آمریکا تشکیل دادند و برای اسلامی‌سازی علوم کوشش فراوانی کردند و در این عرصه پیش‌قدم شدند و بعد از این افراد این خیزش در ایران و کشورهای اسلامی آغاز شد که البته همه اینها به سیدجمال‌الدین اسدآبادی برمی‌گردد که شوری در میان اندیشمندان به راه انداخت.

عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم با اشاره به اینکه با انقلاب فرهنگی به این اندیشیدیم که علوم را اسلامی کنیم، اما بعد از چندی از اطلاق اسلامی‌سازی علوم کوتاه آمدیم، چراکه هیچ علمی جز نظام گزاره‌ها نمی‌تواند شکل بگیرد، اضافه کرد: در ادامه این روند، مسئله نظام‌سازی مطرح شد و دیدند برای ایجاد این مسئله به نظریه‌پردازی نیاز داریم که در اوایل دهه ۸۰، کرسی نظریه‌پردازی آغاز شد. با توجه به اینکه فقر روشی داریم، روش‌شناسی و ساخت روش توسط نخبگان فکری آغاز شد و هم‌اکنون در این منزل قرار داریم و این همان روش تحقیق معمول است. علم انسانی باید ذیل نظریه‌ها سامان بگیرد نه ذیل نظریه رقیب ما مانند اومانیست‌ها و سکولارها و برای همین به ضرورت روش رسیدیم. بهمنی با بیان اینکه در میان دانشمندان و مراجع طراز اول ما، تنها شهید سیدمحمدباقر صدر وارد ساخت روش و ساماندهی روش با رویکرد تفسیر موضوعی شد، گفت: تا الان که بنده در خدمت شما هستم، هیچ تفسیر موضوعی را ندیدم که مؤلفه‌ها و مشخصه‌های منحصر به‌فرد تفسیر موضوعی شهید صدر را داشته باشد. تفسیر شهید صدر مسئله‌محور، اجتهادی و منتج به نظریه بود. شهید صدر مسئله را در مقیاس خرد نمی‌دید بلکه بشری طرح کرده و مسئله بشری را به دامن قرآن می‌برد. وی با تکیه بر قرآن تولید اندیشه می‌کرد و دستگاه فکری می‌ساخت، گرچه خیلی اوقات تولیدات شهید صدر در همایش‌های مختلف برده می‌شود اما نامی از ایشان برده نمی‌شود. وی با بیان اینکه شهید صدر یک دامنه نظریه دارد و نظریه استخلاف ایشان یک ابر نظریه است که دانشمندان همدل باید هم‌اندیشی کنند تا به فرجام برسد، گفت: نظریه مفاهیم بنیادین را از این سخن شهید صدر در المدرسه القرآنیه الهام گرفتم که فرمود: ما باید اصطلاحات اساسی قرآن را برای نظریه‌ها پیدا کنیم، اصطلاحات قرآن غیر از زمان جاهلیت است، چون نمی‌تواند به امانت ارزش‌های اسلامی را منتقل کند؛ به‌طور طبیعی نظریه‌ها بعد از چند دهه کار دانشمند به یک مفهوم مرکزی می‌رسند و این همان مفهوم بنیادین است که نظریه‌ها حول این مفهوم شکل می‌گیرند. عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم بیان کرد: در خلقت عناصر بنیادین قرار داده شده است که استعداد فوق‌العاده‌ای دارند؛ در فیزیک ذرات بنیادین پدیدآورنده اشیا هستند و شتاب‌دهنده‌ها را بر همین اساس ساختند. در زیست سلول‌های بنیادین را شکل دادند که این قدرت را دارند واحد زیستی کامل را تولید کنند و کنش‌های انسانی در دسته کنش‌های بنیادین هستند و شماری از دامنه کنش‌های دیگر را به‌دنبال خودشان دارند و خداوند مفاهیم را به کار برده و این همان مفاهیم بنیادین است.

واکاوی دلایل نظام‌مندی علوم انسانی قرآن بنیان استاد دانشگاه گفت: نگاه نظام‌مند به موضوعات باعث می‌شود تا مقوله‌های مختلف علمی که بر پایه قرآن استخراج شده است به طور کامل تبیین شود و نیازهای علمی و حتی عملی مردم در جنبه‌های گوناگون به صورت کامل روشن شود. احد داوری، پژوهشگر قرآنی و استاد دانشگاه در سیزدهمین همایش بین‌المللی پژوهش‌های قرآنی که امروز دوم اسفندماه در دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم برگزار شد، به ارائه مقاله «واکاوی دلایل نظام‌مندی علوم انسانی قرآن بنیان» پرداخت و اظهار کرد: در تبیین علوم انسانی قرآن بنیان می‌توان به صورت جزئی از نگاه همان علم خاص به مسئله نگاه کرد و هم می‌توان با نگرش کلان و با در نظر گرفتن ارتباطات علوم مختلف با علم مورد بحث، به صورت نظام‌مند به بررسی و واکاوی مباحث آن علم پرداخت. #معاونت_پژوهشی_فناوری_دانشگاه دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در فضای مجازی👇 سروش: 🆔 https://sapp.ir/quran.ac.ir ایتا: 🆔 https://eitaa.com/quran_ac_ir آپارات: 🆔 https://www.aparat.com/quran.ac.ir

وی ادامه داد: نگاه نظام‌مند به موضوعات باعث می‌شود تا مقوله‌های مختلف علمی که بر پایه قرآن استخراج شده است به طور کامل تبیین شود و نیازهای علمی و حتی عملی مردم در جنبه‌های گوناگون به صورت کامل روشن شود؛ اگر مثال ساده‌ای از مشکلات جامعه بزنیم به بحث عفو رهبری اشاره کنیم که عفو جدید است و از دیدگاه قضایی به تنهایی کفایت نمی‌کند بلکه نگاه اجتماعی، اقتصادی، سیاست داخلی و خارجی و نظامی داشته باشیم. این پژوهشگر اضافه کرد: به شکل اتمیک نمی‌توان به موضوعات علمی نگاه کرد بلکه باید دلایل نظام‌مند قرآنی باشیم؛ در نظام‌مندی باید توجه داشته باشیم که برای بررسی مسائل علمی از روش خاصی استفاده کنیم و و در کنار نگاه روش‌مند و روشی به قضیه به نظام‌مندی و نگاه جامعه نیز توجه کنیم. داوری گفت: در بحث ادله نظام‌مندی، آیات قرآن، برخی از آیات و روایات و سیره برخی از علما مطرح می‌شود در حوزه قرآن برخی مصادیق را در این مقاله ذکر کردیم که این مصادیق و موضوعات حوزه ارتباطی چند جانبه دارند در حوزه مسائل اقتصادی در قرآن موضوعات معنوی مثل تقوا مطرح شده و یا هم‌نشینی اقامه نماز و زکات که در آیه ۴۳ و ۱۱۰ سوره بقره آمده نشان می‌دهد قرآن کریم همه جنبه‌ها را در نظر گرفته است و ارتباط نظام‌مندی بین نماز و زکات به عنوان مالیات اسلامی خاص برقرار است. این پژوهشگر بیان کرد: قرآن کریم در برخی موضوعات ارتباط و نظامی برقرار کرده و یا در سیره موضوعاتی مطرح شده که به عنوان مثال در حکمت ۴۳۷ نهج‌البلاغه آمده که: «وَ سُئِلَ (عليه السلام) أَيُّهُمَا أَفْضَلُ، الْعَدْلُ أَوِ الْجُودُ؟ فَقَالَ (عليه السلام): الْعَدْلُ يَضَعُ الْأُمُورَ مَوَاضِعَهَا، وَ الْجُودُ يُخْرِجُهَا مِنْ جِهَتِهَا؛ وَ الْعَدْلُ سَائِسٌ عَامٌّ، وَ الْجُودُ عَارِضٌ خَاصٌّ؛ فَالْعَدْلُ أَشْرَفُهُمَا وَ أَفْضَلُهُمَا.» در واقع حضرت علی(ع) نگاه جامعی مطرح می‌کنند و ارتباط میان نظام فردی و اجتماعی را در نظر می‌گیرند. وی تصریح کرد: در روایتی در کتاب تهذیب الاحکام آمده که گوشت برخی حیوانات حرام است که نگاه مفسران و شارحان مختلف است و کراهت و حرام نیست برخی هم روایت را قبول نمی‌کنند و از روی تقیه مطرح کردند و از امام باقر(ع) پرسیدند که ایشان فرمودند: دلیل این تحریم در برهه خاصی از اسلام بود به دلیل اینکه از این حیوان به عنوان حمل و نقل استفاده می‌کردند پس پیامبر(ص) در جنگ خیبر گفتند حرام است و مسائل سیاسی و نظامی را به مسائل شرعی ارتباط دادند و این نظام‌مندی در دیدگاه اهل بیت(ع) مطرح است. این پژوهشگر با اشاره به سیره علما و نظام‌مندی در نظریات شهید صدر، گفت: به عنوان مثال طرفداران نظام ولایت فقیه موضوعات حفظ نظام را که سیاسی است به عنوان مسئله شرعی قلمداد کردند و مطالعات میان رشته‌ای نشان می‌دهد میان علوم انسانی به معنای تعامل بین افراد ارتباط برقرار است و نمی‌توان بدون توجه به این ارتباط نظریه‌پردازی کرد. وی یادآور شد: در مسائل مختلف باید حوزه‌های مختلف سیاست، حکومت، فرهنگ، قومیت‌ها، اقتصاد و سایر جنبه‌ها را در نظر گرفت و بدون توجه نظام‌مند به هر یک از این موضوعات، تحلیل‌های ارائه شده ناقص شده و برای زمان یا مکان یا موضوع محدودی کارایی خواهد داشت.

در همایش پژوهش‌های قرآنی مطرح شد: سه رویکرد مواجهه با علوم صادراتی از فرهنگ و تمدن غرب چیست پژوهشگر قرآنی با اشاره به اینکه در مواجهه با علوم صادراتی از فرهنگ و تمدن غرب همواره سه رویکرد جریان روشنفکری غرب‌گرا، اکثریت جامعه علمی کشور و نظریه مواجهه استقلالی است، گفت: هر پژوهشگری که می‌خواهد از نظریه استقلالی بهره‌مند شود باید علوم غربی را تنها یک پیشینه علمی دانسته و بدون گرفتن حتی ایده‌ای اندک، به دنبال رفع نیازهای علمی جامعه با استفاده از منابع دینی باشد که این رویکرد در تولیدات علمی ایران و هیچ کشور مسلمان دیگری قابل مشاهده نیست. زهرا حیدری، پژوهشگر قرآنی در سیزدهمین همایش بین‌المللی «پژوهش‌های قرآنی» که امروز، دوم اسفندماه در دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در حال برگزاری است، با ارائه مقاله «روش تفسیر استقلالی؛ تحولی بنیادین در گستره روش‌شناسی علوم قرآن‌بنیان» پرداخت و اظهار کرد: روش تفسیر استقلالی یک روش به معنای واقعی کلمه است و اصطلاحات به‌ویژه در حوزه تفسیر و فهم قرآن عاریه‌ای از اصول حدیث و یا علوم دیگر هستند. در این مقاله روش را تعریف کردیم و دارای چارچوب مشخص است که از نقطه‌ای به نقطه دیگر علم ترمونولوژی را انجام دادیم و تأکید کردیم اصطلاحات علوم قرآنی نباید عاریه گرفتن از علوم دیگر و بسط معنای بدون پایه و بدون ارتباط باشد. #معاونت_پژوهشی_فناوری_دانشگاه دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در فضای مجازی👇 سروش: 🆔 https://sapp.ir/quran.ac.ir ایتا: 🆔 https://eitaa.com/quran_ac_ir آپارات: 🆔 https://www.aparat.com/quran.ac.ir

وی با اشاره به دلایل عدم موفقیت رویکردهای قرآن‌گرا(همچون قرآنیسم) ادامه داد: بنا بر گفته علامه طباطبایی، قرآن در دلالت‌های خودش مستقل است، قرآن‌گراها نظریات شخصی خودشان را در قالب بازگشت به قرآن انجام دادند، در حالی که باید روش ارائه می‌کردند و ما معتقدیم باید روش ارائه دهیم و این روش برگرفته از خود قرآن باشد؛ در این مقاله مبنا را تعریف کردیم و مبنای نوشتاری را خاص کردیم و مبانی روش تفسیر استقلالی به مبنای نوشتاری بودن قرآن بر می‌گردد و ورود به این مهم به بنیان و مجوز استناد به ظواهر الفاظ قرآن انجام می‌شود. این پژوهشگر افزود: این مقاله دو بعد نظری و عملی دارد و در بعد نظری به تعریف مبنا و اصل و در بعد عملی وارد شبکه سیاقی شدیم که به‌وسیله آن می‌توان ضوابط و متن علوم مختلف را از فحوای این متن وحیانی استخراج کرد؛ اما متاسفانه آنچه کم دیده شده شبکه دیدن سیاق است که پژوهشگران قرآنی باید به این مهم توجه داشته باشند. وی با اشاره به آیات ۳۰ و ۳۱ سوره نور بیان کرد: امروزه موضوع عفاف و حجاب در جامعه بسیار مورد توجه است که برخی می‌گویند حجاب یک موضوع شخصی است و با سیاق در این مقاله اثبات کردیم که این حق اجتماعی است و ناقض این حق مستلزم جاری شدن حد هستند و جنبه عمومی بودن حق افراد جامعه مورد توجه باشد. حیدری ادامه داد: در سیاق آیه هم به مردان و هم به زنان امر به حجاب شده و در واقع حجاب یک اصل انسانی و فطری است که قرآن کریم اصل حجاب را مورد قبول افراد جامعه دیده که اصلا صحبتی مبنی بر داشتن حجاب نشده است؛ حجاب امری فطری است و زنان و مردان جامعه آن را طلب و رعایت می‌کنند. وی با اشاره به اینکه در مواجهه با علوم صادراتی از فرهنگ و تمدن غرب همواره سه رویکرد جریان روشنفکری غرب‌گرا، اکثریت جامعه علمی کشور و نظریه مواجهه استقلالی است، گفت: هر پژوهشگری که می‌خواهد از نظریه استقلالی بهره‌مند شود باید علوم غربی را تنها یک پیشینه علمی دانسته و بدون گرفتن حتی ایده‌ای اندک، به دنبال رفع نیازهای علمی جامعه با استفاده از منابع دینی باشد که این رویکرد در تولیدات علمی ایران و هیچ کشور مسلمان دیگری قابل مشاهده نیست. حیدری گفت: تفاوت رویکرد سوم با دو رویکرد دیگر، تفاوت آینده‌پژوهی با آینده‌نگاری است، به این‌ معنا که در آینده‌پژوهی، تجارب گذشته و دستاوردهای فعلی بشری به‌‌عنوان الگوها و عوامل تغییر و ثبات در کنار هم تحلیل شده و نمایی از آینده تصویر می‌شود، اما در آینده‌نگاری، براساس منابع انتخاب‌ شده توسط محققان برای ترسیم آینده، به دنیای فردا شکل داده شده یا به تعبیر دقیق‌تر تمدن‌سازی انجام می‌شود.

با سلام 🔹هفتمین جلسه از سلسله نشست های ماهانه مستندات قرآنی اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) 🔸ارائه دهنده: حجت الاسلام و المسلمین دکتر نجف لک زایی استاد دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام ♦️زمان: شنبه، 6 اسفند ماه 1401 ساعت 19 ▪️آدرس فضای مجازی: https://meet.quran.ac.ir/farhangi #معاونت_فرهنگی_دانشجویی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در فضای مجازی👇 سروش: 🆔 https://sapp.ir/quran.ac.ir ایتا: 🆔 https://eitaa.com/quran_ac_ir آپارات: 🆔 https://www.aparat.com/quran.ac.ir

بازدید هیئت نظارت، ارزیابی وتضمین کیفیت علوم، تحقیقات وفناوری استان از دانشکده علوم قرآنی بجنورد #دانشکده_بجنورد دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در فضای مجازی👇 سروش: 🆔 https://sapp.ir/quran.ac.ir ایتا: 🆔 https://eitaa.com/quran_ac_ir آپارات: 🆔 https://www.aparat.com/quran.ac.ir