📇 تفسیر سوره مبارکه #فتح - آیه ۱۰
📚 مفسر: دکتر رضایی اصفهانی (تفسیر مهر)
🔸 در آيه ى دهم سوره ى فتح به بيعت رضوان اشاره مى كند و با هشدار در مورد پيمان شكنى مى فرمايد:
إِنَّ الَّذِينَ يُبايِعُونَكَ إِنَّما يُبايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ فَمَنْ نَكَثَ فَإِنَّما يَنْكُثُ عَلى نَفْسِهِ وَ مَنْ أَوْفى بِما عاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيما
🔹شأن نزول:
پيامبر صلى الله عليه و آله با هزار و چهار صد نفر براى انجام اعمال عمره و با لباس احرام در دهكده ى حديبيه، در نزديك مكه فرود آمد و قاصدى را به طرف مشركان مكه روانه كرد، تا به آنان بگويد كه مسلمانان به قصد جنگ نيامده اند، ولى مشركان نماينده ى پيامبر صلى الله عليه و آله را موقتاً بازداشت كردند و از اين رو خبر قتل او شايع شد كه نوعى اعلام جنگ به مسلمانان بود.
پيامبر صلى الله عليه و آله اعلام كرد كه ما از اين جا حركت نمى كنيم و در صورت لزوم پيكار مى كنيم و مسلمانان را به تجديد بيعت با خود فراخواند و مسلمانان زير درختى جمع شدند و با او بيعت كردند كه هرگز پشت به ميدان جنگ نكنند و در سركوبى دشمن تا پاى جان بكوشند. اين خبر كه به گوش مشركان مكه رسيد، وحشت كردند و تن به صلح با مسلمانان دادند.
آيه ى فوق به اين بيعت (كه بيعت رضوان ناميده شد) اشاره دارد.
🔹نكته ها
1⃣ «بيعت» به معناى پيمان بستن براى فرمانبردارى از كسى است و از آن جا كه در هنگام معامله وپيمان بستن دست دردست همديگر مى گذاشتند، اين واژه به پيمان بستن گفته شده است. گويى در هنگام بيعت جان خويش را در معرض معامله با ديگرى قرار مى دهند و به او اعلام وفادارى مى كنند.
2⃣ اگر خدا جسم نيست و دست ندارد، پس جمله ى «دست خدا بالاى دست آنان است.» به چه معناست؟
➖مفسران اين آيه را چند گونه تفسير كرده اند:
🔻الف) «دست خدا» به معناى قدرت خداست كه بر بيعت كنندگان سايه افکنده است؛ زيرا دليل عقلى داريم كه خدا جسم نيست، و گرنه محدود و مخلوق مى شد و نيز در قرآن آمده است كه هيچ چيز مثل خدا نيست.
🔻ب) تعبير «دست خدا» كنايه از آن است كه بيعت با پيامبر صلى الله عليه و آله بيعت الهى است؛ گويا دست خدا بالاى دست آنها قرار گرفته است و نه تنها با پيامبرش بلكه با خدا بيعت مى كنند و اينگونه كنايه ها در زبان عرب معمولى است.
🔻ج) مقصود آن است كه يارى خدا برتر از يارى مردم است.
🔻د) مقصود آن است كه دست پيامبر صلى الله عليه و آله كه در بيعت بالاى دست مردم قرار مى گرفت در حقيقت دست خدا بود.
البته مانعى ندارد كه هر چهار احتمال صحيح باشد، اما احتمال اول و دوم متناسبتر است؛ به ويژه ى اين كه در ادامه ى آيه سخن از عهد خداست و دست كنايه از قدرت واقع مى شود.
3⃣«نَكَثَ» در اصل به معناى بازگشودن است و در مورد پيمانشكنى نيز به كاررفته است
آيه ى فوق هشدار مى دهد كه پيمان شكنان تصور نكنند كه به خدا زيان مى رسانند، بلكه به خودشان زيان مى رسانند؛ چون خدا نيازى به بيعت و عهد آنان ندارد و فوايد اين پيمانها به خود مردم مى رسد.
@qurantehran
📇 تفسیر سوره مبارکه #فتح - آیه ۱۶
📚 مفسر: دکتر رضایی اصفهانی (تفسیر مهر)
🔸 آيه ى شانزدهم متخلّفان را به بازگشت و آزمايش دعوت مى كند و نافرمانان را با عذاب تهديد مى كند و مى فرمايد:
🔹قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرابِ سَتُدْعَوْنَ إِلى قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْراً حَسَناً وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا كَما تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذاباً أَلِيما
🔸نكته ها
1⃣ متخلفانِ از سفر مكه وحديبيه اصرار مى كردند كه درجنگ خيبر شركت كنند و شايد ادعا مى كردند كه از كرده ى خود پشيمان اند و مى خواهند با شركت در جهاد آن را جبران كنند.
🔹اين آيه راه بازگشت را به سوى متخلفّان از سفر حديبيه مى گشايد و آزمايشى بزرگ براى آنان قرار مى دهد، تا راستگويى متخلفان اثبات شود؛ يعنى اگر از كرده ى خود پشيمان اند به صفوف مسلمانان درجنگ سخت بعدى بپيوندند و جانفشانى كنند.
2⃣ مقصود از جنگ سخت و دشمن نيرومند و جنگ آور، همان جنگ حُنين است؛ زيرا مقصود از گروهى كه يا بايد مسلمان شوند يا بايد با آنان جنگيد، اهل كتاب نيستند، بلكه مشركان هستند و بعد از فتح خيبر جنگ سختى كه با مشركان صورت گرفت درحُنين بود كه جنگ. آوران سخت كوش طايفه ى هَوازن و بنى سعد در آن شركت داشتند و مسلمانان به سختى برآنان غلبه كردند.
3⃣ درآيه ى فوق و آيات قبل بر عنوان «#مُخَلّفين» تأكيد شده كه به معناى «پشت سرگذاشته شده» است و مقصود متخلّفان از سفر مكه و حديبيّه هستند كه از دستور پيامبر صلى الله عليه و آله تخلّف ورزيدند و مسلمانان با بى توجهى آنان را پشت سرگذاشتند و به طرف مكه رفتند.
🔸آرى؛ مسلمانان به افراد سست عنصر و منافق صفت كه از دستور رهبر اسلام سرپيجى مى كنند بى توجه و بى اعتنا هستند.
4⃣ در اين آيه به متخلّفان طالب غنيمت، وعده ى به دست آوردن غنايم نمى دهد، بلكه به آنان وعده ى پاداش الهى مى دهد كه اين تعبير معمولًا در مورد پاداشهاى اخروى به كار مى رود؛ چراكه هدف جنگ و جهاد در اسلام به دست آوردن غنايم نيست، بلكه دفاع در برابر حمله ى دشمن و گسترش اسلام است.
@qurantehran
📇 تفسیر سوره مبارکه #فتح - آیه ۲۴
📚 مفسر: دکتر رضایی اصفهانی (تفسیر مهر)
🔸 آيه ى ۲۴ سوره ى فتح با اشاره به پيروزى مسلمانان در جريان صلح حديبيه، عدم درگيرى آنان با مشركان را نعمتى الهى مى خواند و مى فرمايد:
🌺وَ هُوَ الَّذِي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ عَنْهُمْ بِبَطْنِ مَكَّةَ مِنْ بَعْدِ أَنْ أَظْفَرَكُمْ عَلَيْهِمْ وَ كانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيراً
🔹شأن نزول:
حكايت كرده اند كه گروهى از مشركان (حدود ۳۰-۸۰ نفر) تصميم گرفتند به مسلمانان يا پيامبر صلى الله عليه و آله حمله كنند، ولكن به طور معجزه آسايى توطئه ى آنان خنثى و همگى دستگير شدند، ولى پيامبر آنان را آزاد كرد آيه ى فوق به اين جريان اشاره دارد.
🌺 نكته ها:
1⃣ در اين آيه به پيروزى مسلمانان بر مشركان اشاره شده است:
🔺مقصود از اين پيروزى يا همان پيروزى مسلمانان برگروه توطئه گر و حمله كننده ى مشركان است كه در شأن نزول اشاره شد.
🔺و يا مقصود پيروزى كلى مسلمانان بر مشركان در صلح حديبيه است كه فتح المبين اسلام بود؛ چون مسلمانان با تعدادى محدود و بدون تجهيزات نظامى، به كنار شهر دشمن اسلام رفتند ولى سالم و با دست پُر بازگشتند و امتيازات زيادى در صلحنامه از آنان گرفتند كه زمينه ساز گسترش و پيروزى اسلام بركل جزيرةالعرب شد.
2⃣ در اين آيه عدم درگيرى مسلمانان و مشركان مكه در دل مكه را نعمتى الهى معرفى مى كند؛ چراكه:
🔻اولًا، مكه در آن عصر كانون قدرت مشركان بود و به طور طبيعي بايد مشركان از فرصت حضور مسلمانان بدون تجهيزات نظامى استفاده مى كردند و به آنها حمله مى نمودند ولى خدا وحشتى در دلهاى آنان افكند كه حمله نكردند.
🔻و ثانياً، مكه حرم امن الهى بود و اگر درگيرى در آن صورت مى گرفت حرمتش شكسته مى شد و اين عيبى براى مسلمانان بود، ولى خدا از اين كار جلوگيرى كرد.
3⃣ همان طور كه پيروزى نظامى نعمتى الهى است صلح پيروزمندانه و عدم درگيرى و قدرت خوددارى هر دو طرف نيز از نعمتهاى الهى است كه در موقع لزوم خدا به مسلمانان عنايت مى كند.
@qurantehran
#قرائت_روزانه_قرآن_کریم
🌺صفحه ۵۱۵ مصحف شریف
🌸 سوره مبارکه #فتح و #حجرات
@qurantehran
╰━═🌸━⊰🍃💔🍃⊱━🌸═━╯
📇 تفسیر سوره مبارکه #فتح - آیه ۲۹
📚 مفسر: دکتر رضایی اصفهانی (تفسیر مهر)
🌺 در آخرين آيه به رسالت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و صفات مسلمانان در تورات و انجيل اشاره مى كند:
🌸 مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ...
🌺نكته ها:
1⃣ در اين آيه نام پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله صريحاً برده شده و او به عنوان رسول خدا معرفى شده است؛ او رسول خداست و خدا به اين امر گواهى مى دهد چه مشركان و مخالفان اسلام بپسندند و چه نپسندند.
2⃣ همراهان و پيروان پيامبر صلى الله عليه و آله، يعنى مسلمانان، در برابر دشمنان اسلام، همچون سدّى فولادين ايستاده اند، اما با برادران مسلمان خود مهربان هستند و سختگيرى نمى كنند.
3⃣ يكى از ويژگى هاى مسلمانان عبادت آنهاست كه دو ركن اصلى آن ركوع و سجود است كه اين دو رمز تسليم در برابر خدا و نفى كننده ى غرور و خودخواهى است.
✅ مسلمان در برابر خدا كرنش و سجده مىكند تا در برابر غير او كرنش نكند.
4⃣ مسلمانان به دنبال خشنودى خدا هستند و پاداش و رزق خود را از او مى خواهند؛ نه براى رياكارى قدم بر مى دارند و نه انتظار پاداش از مردم دارند، بلكه چشمشان به سوى خداست.
5⃣ تعبير «فضل» نشان مى دهد كه مؤمنان واقعى اعمال صالح خود را كمتر از آن مى دانند كه مستحق پاداش الهى باشد؛ از اين رو از فضل و بخشش الهى پاداش مى خواهند.
6⃣ از نشانههاى پيروان پيامبر اثر سجده در چهره ى آنها است. و مقصود يا همان اثر ظاهرى سجده در پيشانى است و يا مفهوم گسترده ترى دارد؛ يعنى آنان چهره اى الهى دارند كه به خوبى نشان مى دهد در برابر خدا، حق، قانون و عدالت تسليم هستند و اين علامت در تمام وجود و زندگى آنان منعكس است.
7⃣ ياران پيامبر صلى الله عليه و آله و مسلمانان به دو گروه مؤمنان شايسته كردار و غير آنها تقسيم مى شوند؛ يعنى برخى مسلمانان بر ايمان و عمل صالح برجا نمى مانند اما گروهى از آنان پابرجا مى مانند كه در اين صورت آمرزش و پاداش بزرگى در انتظار آنان است.
@qurantehran