✡ الیگارشی یهودی و غارت آندلس (٢)
1⃣ #اسحاق_آبرابانل مهم‌ترین اندیشه‌پرداز الیگارشی زرسالار #یهودی در اواخر سدهٔ ١۵ و اوایل سدهٔ ١۶ است. او نه‌تنها سرمایه‌گذار و طراح اصلی تهاجم به #غرناطه بود بلکه در ماجرای مهاجرت #یهودیان از شبه‌جزیره ایبری نیز نقشی مهم و مرموز ایفا کرد و سپس به‌عنوان یک اندیشه‌پرداز سیاسی برجسته موجی از #آرمان‌های_مسیحایی را در کالبد فرهنگ #رنسانس ریخت.
2⃣ خاندان آبرابانل به الیگارشی زرسالار یهودی اشبیلیه (سویل) تعلق دارد. #یهودیان در «دوران طلایی» #تمدن_اسلامی در اشبیلیه، از نیمهٔ دوم سدهٔ ١٠ در این شهر مستقر شدند. آنان به‌طور عمده به تجارت و طبابت اشتغال داشتند و صنعت و تجارت رنگرزی این ایالت در انحصار آنان درآمد. اشبیلیه از کانونهای اصلی فرهنگی یهودیان بهشمار می‌رفت.
3⃣ در اشبیلیه از سدهٔ ١١ یک #الیگارشی_یهودی بسیار ثروتمند و متنفذ شکل گرفت. آنان برای اقامت خود در اشبیلیه «اسطوره‌های باستانی» جعل کردند. الیگارشی اشبیلیه از شاخه‌های «شاهزادگان داوودی» بود. آنان نیاکان خود را شاهزادگان و اشرافی می‌دانستند که پس از سقوط #دولت_یهود به شبه‌جزیره ایبری مهاجرت کردند. برای نام شهر نیز، ریشه‌ای #یهودی جعل شد. ادعا می‌شد که اشبیلیه همان شهر دوردست و ناشناخته #ترشیش مندرج در #عهد_عتیق است.
4⃣ الیگارشی یهودی اشبیلیه در تصرف شهر بهوسیله فردیناند سوم نقشی مؤثر داشت و در مراسم استقبال از او کلیدی به وی اهدا کرد که بر آن این جمله به زبان عبری نقش بسته بود: «شاه شاهان راه می‌گشاید و شاه زمین وارد می‌شود.» این کلید، که در خزانهٔ اسقفی شهر سویل موجود است، گویای نقش موثر #یهودیان در سقوط این شهر است؛ زرسالارانی که خود را نمایندگان «شاه شاهان»، خدای اسرائیل، می‌شمردند.
✍ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ تشکیلات نهاد رأس‌الجالوت در شرق اسلامی
1⃣ #رأس_الجالوت ترکیبی است از واژهٔ عربی «رأس» به‌معنی سر و واژه «جالوت» به‌معنی تبعیدشدگان. منابع لغوی و برخی تفاسیر، واژه جالوت را در اصل غیرعربی و آن را با واژه آرامی galuta و واژه عبری galut به معنی تبعید و آوارگی مرتبط دانسته‌اند؛ بر همین اساس در منابع عبری، این عنوان #رش_گلوتا ضبط شده است.
2⃣ رأس جالوت در اصطلاح، عنوان رئیس جامعه یهودیان و مقام واسط میان حکومت‌ها و اتباع یهودی آن‌ها در سرزمین‌های شرقی (ایران، بین‌النهرین و عراق) بوده است.
3⃣ با توجه به ساختار مذهبی #جامعه_یهود و تمایل آن‌ها به واگذاری ریاست به بزرگان دینی که از نظر نَسَب نیز خالص تلقی می‌شدند، و با توجه به #آرمان‌های_مسیحایی در سازمان سیاسی یهود، عالمان دینی در جایگاه رهبری قرار می‌گرفتند و از سوی حکومت‌ها هم به‌عنوان واسطه میان دولت و اتباع یهودی پذیرفته می‌شدند؛ چنان‌که وجوب نسب‌بردن از خاندان داوود در مقام رِش‌گلوتا بر همین پایه‌های دینی استوار بود.
4⃣ هم‌زمان با ظهور اسلام مرکز تجمع یهودیان در بین‌النهرین بود و ریاست آن‌ها را «بوستنای بن حَنینای» بر عهده داشت. در منابع اسلامی اشارات دربارهٔ رأس جالوت و تشکیلات مرتبط با آن بسیار مبهم و پراکنده است.
5⃣ برخی از مورّخان مسلمان در ذیل حادثهٔ کربلا و شهادت امام حسین علیه‌السلام این خبر را آورده‌اند که رأس الجالوت، مسلمانان را برای قتل فرزند پیغمبرشان سرزنش کرده است. هم‌چنین پیش‌گویی‌هایی مربوط به حادثه کربلا به رأس الجالوت نسبت داده شده است.
6⃣ در برخی از منابع شیعی از مناظرهٔ رأس جالوت با امام علی (ع) و نیز مناظرهٔ وی با امام رضا (ع) در دربار مأمون سخن گفته شده و در همین زمینه «حدیث رأس الجالوت» و شرح‌های آن شهرت دارد.
✍ نویسنده: نگار ذیلابی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter