هدایت شده از اندیشکده مطالعات یهود
✡️ عبدالله بن سلّام مهره‌ی نفوذی یهود (١)
1️⃣ #عبدالله_بن_سلام بن حارث اسرائیلی، از یهودیانی است که اسلام آوردن او را در سال اول یا هشتم هجری نوشته‌اند. وی از بزرگان یهود #بنی‌قینقاع بود.
2️⃣ عبدالله بن سلام در #غزوه_بنی‌نضیر شرکت داشت. نقل شده پیامبر (ص) دستور داد تا نخل‌های خرما را قطع کنند. ابولیلی مازنی و عبدالله بن سلام، مأمور این کار شدند. ابولیلی بهترین نوع درختان خرما را قطع می‌کرد؛ ولی عبدالله بن سلام از سر تعصّب به قومش، درخت‌های نر و کم بار را می‌بُرید.
3️⃣ طبق نقل محدثان غیرشیعی، عبدالله بن سلام از پیامبر (ص) اجازه خواست یک شب قرآن بخواند و یک شب #تورات، و پیامبر (ص) هم به او اجازه داد!! و نیز نقل می‌کنند که او از پیامبر (ص) اجازه خواست که روز #شنبه را که روز مقدس یهودیان بود، گرامی بدارد و در نماز به‌جای قرآن تورات بخواند، ولی پیامبر (ص) اجازه نداد.
4️⃣ عبدالله بن سلام رفته رفته با ادعاهای خود، جایگاهی میان مسلمانان دست و پا کرد! وی ادعا می‌کرد:
👈 «در زمان رسول‌الله (ص) خواب دیدم در باغی سرسبز هستم که میانه‌ی آن عمودی آهنین نصب بود که در بالای آن دستگیره‌ای بود. به من گفته شد: از این عمود بالا برو. من هم بالا رفتم تا دستم را به دستگیره رساندم. به من گفته شد: دستگیره را بگیر. من هم دستگیره را گرفتم و از خواب بیدار شدم. ماجرا را که برای رسول‌الله (ص) تعریف کردم فرمود: آن باغ، باغ اسلام و آن عمود، عمود اسلام هستند. آن دستگیره هم همان دستگیره‌ی محکمی (است که در قرآن به آن اشاره شده است). تو تا پایان عمر بر دین اسلام خواهی بود.»
5️⃣ او همچنین ادعا داشت چند آیه‌ی قرآن درباره‌ی وی نازل شده است! مثل: «وَ شَهِدَ شَاهِدٌ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَىٰ مِثْلِهِ» و «قُلْ كَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ». همچنین #سعد_بن_ابی‌وقاص، که خود از متهمان به #یهودیت است، تصریح داشت:
👈 «نشنیدم رسول‌الله (ص) کسی را اهل بهشت خطاب کند، غیر از عبدالله بن سلام که آیه‌ی «وَ شَهِدَ شَاهِدٌ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ» درباره‌ی او نازل شد»!!
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡️ عبدالله بن سلّام مهره‌ی نفوذی یهود (٢)
1️⃣ #عبدالله_بن_سلام در روزگار خلیفه دوم در فتح #بیت‌المقدس و جابیه شرکت داشت. ابن‌سلام برای خوشایند «عُمَر» به او گفت:
👈 «یا امیرالمؤمنین! پدرم از پدرانش از موسی بن عمران نقل کرده‌اند که جبرئیل گفت: در امت محمد مردی خواهد بود که او بهترین مردم از نظر دین و یقین است، تا وقتی که او در میان آن‌هاست کار دین بالا می‌گیرد و منتشر می‌شود و به درهای جهنم قفل زده می‌شود»!!
2️⃣ عبدالله بن سلام که در نماز میت بر #خلیفه_دوم شرکت نداشت، گفت: «درست است به نماز او نرسیدم، ولی در ستایش او بر من پیشی نخواهید گرفت»!! سپس به تعریف و تمجید از او پرداخت.
3️⃣ عبدالله بن سلام در محاصره #خلیفه_سوم نیز، داخل خانه بود. وی به درخواست عثمان، با مردم سخن گفت و از مردم خواست از کشتن او منصرف شوند وگرنه تا روز قیامت، شمشیر از میان آن‌ها رخت برنخواهد بست! وی میان موعظه‌های خود ادعا کرد:
👈 «در کتاب آسمانی نوشته شده است هر گروهی که خلیفه‌شان را بکشند، سی‌وپنج هزار نفرشان در عوض این کار کشته خواهند شد!! اگر خلیفه کشته شود، خلافت دیگر به مدینه برنخواهد گشت.»
🔸 ولی مردم پاسخ دادند: «ای یهودی‌زاده، دروغ می‌گویی!»
4️⃣ عبدالله بن سلام، روز مرگ #عثمان می‌گفت:
👈 «به جان خودم سوگند، اگر او در زمان مرگش مردم را نفرین می‌کرد که دچار پراکندگی شوند، نفرینش می‌گرفت»!!
5️⃣ در جناح‌بندی‌های سیاسی پس از عثمان، عبدالله بن سلام همواره به دشمنان امام علی (ع) گرایش داشت. از این‌رو، هنگامی که مردم با امیرالمؤمنین (ع) بیعت کردند، او از جمله کسانی بود که با آن حضرت #بیعت_نکرد.
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡️ عبدالله بن سلّام مهره‌ی نفوذی یهود (١)
1️⃣ #عبدالله_بن_سلام بن حارث اسرائیلی، از یهودیانی است که اسلام آوردن او را در سال اول یا هشتم هجری نوشته‌اند. وی از بزرگان یهود #بنی‌قینقاع بود.
2️⃣ عبدالله بن سلام در #غزوه_بنی‌نضیر شرکت داشت. نقل شده پیامبر (ص) دستور داد تا نخل‌های خرما را قطع کنند. ابولیلی مازنی و عبدالله بن سلام، مأمور این کار شدند. ابولیلی بهترین نوع درختان خرما را قطع می‌کرد؛ ولی عبدالله بن سلام از سر تعصّب به قومش، درخت‌های نر و کم بار را می‌بُرید.
3️⃣ طبق نقل محدثان غیرشیعی، عبدالله بن سلام از پیامبر (ص) اجازه خواست یک شب قرآن بخواند و یک شب #تورات، و پیامبر (ص) هم به او اجازه داد!! و نیز نقل می‌کنند که او از پیامبر (ص) اجازه خواست که روز #شنبه را که روز مقدس یهودیان بود، گرامی بدارد و در نماز به‌جای قرآن تورات بخواند، ولی پیامبر (ص) اجازه نداد.
4️⃣ عبدالله بن سلام رفته رفته با ادعاهای خود، جایگاهی میان مسلمانان دست و پا کرد! وی ادعا می‌کرد:
👈 «در زمان رسول‌الله (ص) خواب دیدم در باغی سرسبز هستم که میانه‌ی آن عمودی آهنین نصب بود که در بالای آن دستگیره‌ای بود. به من گفته شد: از این عمود بالا برو. من هم بالا رفتم تا دستم را به دستگیره رساندم. به من گفته شد: دستگیره را بگیر. من هم دستگیره را گرفتم و از خواب بیدار شدم. ماجرا را که برای رسول‌الله (ص) تعریف کردم فرمود: آن باغ، باغ اسلام و آن عمود، عمود اسلام هستند. آن دستگیره هم همان دستگیره‌ی محکمی (است که در قرآن به آن اشاره شده است). تو تا پایان عمر بر دین اسلام خواهی بود.»
5️⃣ او همچنین ادعا داشت چند آیه‌ی قرآن درباره‌ی وی نازل شده است! مثل: «وَ شَهِدَ شَاهِدٌ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَىٰ مِثْلِهِ» و «قُلْ كَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ». همچنین #سعد_بن_ابی‌وقاص، که خود از متهمان به #یهودیت است، تصریح داشت:
👈 «نشنیدم رسول‌الله (ص) کسی را اهل بهشت خطاب کند، غیر از عبدالله بن سلام که آیه‌ی «وَ شَهِدَ شَاهِدٌ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ» درباره‌ی او نازل شد»!!
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡️ ابوهریره؛ مهره‌ی نفوذی یهود (٢)
1️⃣ در زندگی #ابوهریره شاهد مواردی هستیم که اصالت #یهودی داشتن او را تقویت می‌کند. یکی از این قرائن، ناشناخته بودن نسب او است. یکی از شگردهای یهودیان برای #نفوذ در میان مسلمانان، نسب‌سازی و پیوند دادن خود با قبایل عرب است.
2️⃣ همچنین وی دو بسته مو از دو سوی سرش آویزان می‌کرد. پیش از این، علامت یهودی بودن #ذؤابه را [در ضمن شرح حال زید بن ثابت] بررسی کردیم.
3️⃣ قرینه‌ی دیگر، ارتباط شک‌برانگیز ابوهریره با #یهودیان سرشناس است. او غیر از رسول‌الله (ص) تنها از تعداد محدودی از صحابه روایت دارد که مشاهده‌ی نام یهودیانی چون #عبدالله_بن_سلام و #کعب‌الاحبار در این میان قابل تأمل است.
4️⃣ ابن‌کثیر موارد فراوانی را در تفسیرش مشخص کرده که جزء #اسرائیلیات امثال کعب‌الاحبار است، اما در کتب حدیثی اهل‌سنّت توسط ابوهریره، به رسول‌خدا (ص) نسبت داده شده است!
5️⃣ مدت حضور ابوهریره در محضر پیامبر (ص)، «یک‌سال و نُه ماه» بود. با این حال، از وی در کتاب‌های حدیثی اهل تسنن تعداد ۵۳۷۴ روایت نقل شده است! این در حالی است که مجموع روایات #صحاح_ستّه اهل تسنن، بعد از حذف مکررات، ۹۸۰۰ روایت می‌شود!
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
هدایت شده از اندیشکده مطالعات یهود
✡️ ابوهریره؛ مهرهٔ نفوذی یهود (٢)
1️⃣ در زندگی #ابوهریره شاهد مواردی هستیم که اصالت #یهودی او را تقویت می‌کند. یکی از این قرائن، ناشناخته‌بودن نَسَب اوست. یکی از شگردهای یهودیان برای #نفوذ در میان مسلمانان، نسب‌سازی و پیوند دادن خود با قبایل عرب است.
2️⃣ همچنین وی دو بسته مو از دو سوی سرش آویزان می‌کرد. قبلاً، علامت یهودی بودنِ #ذؤابه را [در شرح‌حال زید بن ثابت] بررسی کردیم.
3️⃣ قرینهٔ دیگر، ارتباط شک‌برانگیز ابوهریره با #یهودیان سرشناس است. او غیر از رسول‌الله (ص) تنها از تعداد محدودی از صحابه روایت دارد که مشاهدهٔ نام یهودیانی چون #کعب‌الاحبار و #عبدالله_بن_سلام در این میان قابل تأمل است.
4️⃣ ابن‌کثیر موارد فراوانی را در تفسیرش مشخص کرده که جزء #اسرائیلیات امثالِ کعب‌الاحبار است، اما در کتب حدیثی اهل‌سنّت توسط ابوهریره، به رسول‌خدا (ص) نسبت داده شده است!
5️⃣ مدت حضور ابوهریره در محضر پیامبر (ص)، «یک‌سال و نُه ماه» بود. با این حال، از وی در کتاب‌های حدیثی اهل تسنن تعداد ۵۳۷۴ روایت نقل شده است! در حالی‌که مجموع روایات #صحاح_ستّه اهل تسنن، بعد از حذف مکررات، ۹۸۰۰ روایت می‌شود!
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter
✡️ خلیفه دوم و یهود
1⃣ رابطهٔ قدیمی #خلیفه_دوم با #اهل_کتاب که به سال‌های پیش از هجرت او برمی‌گشت، در دوران خلافت به نقطهٔ عطف جدیدی رسید.
2⃣ خلیفه دوم که اصولاً در زمان خلافتش همگان را از نقل احادیث پیامبر (ص) به‌شدّت نهی می‌کرد و متخلّفان را با تازیانه پاسخ می‌گفت، #یهودیان را در نقل داستان‌های تاریخی آزاد گذاشته بود!
3⃣ #کعب‌الاحبار، بزرگ یهودیان در یمن، در زمان خلیفه دوم ایمان آورد و بلافاصله #مسئولیت_حکومتی گرفت و شروع به #نقل_حدیث کرد! او به‌نوعی مفسّر اصلی مورد تأیید دستگاه خلافت بود.
4⃣ در منابع اهل تسنّن، صحابهٔ زیادی از او حدیث نقل کرده‌اند و این در حالی است که صحابه، پیامبر خدا (ص) را دیده بودند و کعب‌الاحبار در زمان آن حضرت اصلاً مسلمان نبود!
5⃣ #تمیم_داری و #زید_بن_ثابت، دو یهودی‌زادهٔ دیگر بودند که در زمان خلیفه دوم به مشاغل رسمی منصوب شدند.
6⃣ جالب آن‌که این زید بن ثابت بود که در زمان #خلیفه_اول و با تأیید خلیفه دوم، مسئول #جمع‌آوری_قرآن شد تا در مقابل قرآن امیرمؤمنان (ع)، دستگاه خلافت، قرآنی برای عرضه داشته باشد!
7⃣ نام #یهودی تازه‌مسلمان دیگر، #عبدالله_بن_سلام را نیز باید به این فهرست افزود!
8⃣ در ستودنِ راه و روش یهودیان، اشارات فراوانی برای اهل دقت در سَفر خلیفه دوم به #فلسطین و #شام و به‌خصوص شهر #اورشلیم (بیت‌المقدس) وجود دارد.
9⃣ البته در مقابل نیز #یهودیان خلیفه دوم را می‌ستودند و ادعا می‌کردند که نام او در #تورات و کتب پیشینیان آمده است و یا کعب‌الاحبار ادعا می‌کرد که خصوصیات و صفت خلیفه دوم را در تورات یافته است؛ که این تملّق‌گویی حتی تعجب شخص خلیفه را به همراه داشت.
✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter
✡️ خلیفه دوم و یهود
1⃣ رابطهٔ قدیمی #خلیفه_دوم با #اهل_کتاب که به سال‌های پیش از هجرت او برمی‌گشت، در دوران خلافت به نقطهٔ عطف جدیدی رسید.
2⃣ خلیفه دوم که اصولاً در زمان خلافتش همگان را از نقل احادیث پیامبر (ص) به‌شدّت نهی می‌کرد و متخلّفان را با تازیانه پاسخ می‌گفت، #یهودیان را در نقل داستان‌های تاریخی آزاد گذاشته بود!
3⃣ #کعب‌الاحبار، بزرگ یهودیان در یمن، در زمان خلیفه دوم ایمان آورد و بلافاصله #مسئولیت_حکومتی گرفت و شروع به #نقل_حدیث کرد! او به‌نوعی مفسّر اصلی مورد تأیید دستگاه خلافت بود.
4⃣ در منابع اهل تسنّن، صحابهٔ زیادی از او حدیث نقل کرده‌اند و این در حالی است که صحابه، پیامبر خدا (ص) را دیده بودند و کعب‌الاحبار در زمان آن حضرت اصلاً مسلمان نبود!
5⃣ #تمیم_داری و #زید_بن_ثابت، دو یهودی‌زادهٔ دیگر بودند که در زمان خلیفه دوم به مشاغل رسمی منصوب شدند.
6⃣ جالب آن‌که این زید بن ثابت بود که در زمان #خلیفه_اول و با تأیید خلیفه دوم، مسئول #جمع‌آوری_قرآن شد تا در مقابل قرآن امیرمؤمنان (ع)، دستگاه خلافت، قرآنی برای عرضه داشته باشد!
7⃣ نام #یهودی تازه‌مسلمان دیگر، #عبدالله_بن_سلام را نیز باید به این فهرست افزود!
8⃣ در ستودنِ راه و روش یهودیان، اشارات فراوانی برای اهل دقت در سَفر خلیفه دوم به #فلسطین و #شام و به‌خصوص شهر #اورشلیم (بیت‌المقدس) وجود دارد.
9⃣ البته در مقابل نیز #یهودیان خلیفه دوم را می‌ستودند و ادعا می‌کردند که نام او در #تورات و کتب پیشینیان آمده است و یا کعب‌الاحبار ادعا می‌کرد که خصوصیات و صفت خلیفه دوم را در تورات یافته است؛ که این تملّق‌گویی حتی تعجب شخص خلیفه را به همراه داشت.
✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter
✡️ خلیفه دوم و یهود
1⃣ رابطهٔ قدیمی #خلیفه_دوم با #اهل_کتاب که به سال‌های پیش از هجرت او برمی‌گشت، در دوران خلافت به نقطهٔ عطف جدیدی رسید.
2⃣ خلیفه دوم که اصولاً در زمان خلافتش همگان را از نقل احادیث پیامبر (ص) به‌شدّت نهی می‌کرد و متخلّفان را با تازیانه پاسخ می‌گفت، #یهودیان را در نقل داستان‌های تاریخی آزاد گذاشته بود!
3⃣ #کعب‌الاحبار، بزرگ یهودیان در یمن، در زمان خلیفه دوم ایمان آورد و بلافاصله #مسئولیت_حکومتی گرفت و شروع به #نقل_حدیث کرد! او به‌نوعی مفسّر اصلی مورد تأیید دستگاه خلافت بود.
4⃣ در منابع اهل تسنّن، صحابهٔ زیادی از او حدیث نقل کرده‌اند و این در حالی است که صحابه، پیامبر خدا (ص) را دیده بودند و کعب‌الاحبار در زمان آن حضرت اصلاً مسلمان نبود!
5⃣ #تمیم_داری و #زید_بن_ثابت، دو یهودی‌زادهٔ دیگر بودند که در زمان خلیفه دوم به مشاغل رسمی منصوب شدند.
6⃣ جالب آن‌که این زید بن ثابت بود که در زمان #خلیفه_اول و با تأیید خلیفه دوم، مسئول #جمع‌آوری_قرآن شد تا در مقابل قرآن امیرمؤمنان (ع)، دستگاه خلافت، قرآنی برای عرضه داشته باشد!
7⃣ نام #یهودی تازه‌مسلمان دیگر، #عبدالله_بن_سلام را نیز باید به این فهرست افزود!
8⃣ در ستودنِ راه و روش یهودیان، اشارات فراوانی برای اهل دقت در سَفر خلیفه دوم به #فلسطین و #شام و به‌خصوص شهر #اورشلیم (بیت‌المقدس) وجود دارد.
9⃣ البته در مقابل نیز #یهودیان خلیفه دوم را می‌ستودند و ادعا می‌کردند که نام او در #تورات و کتب پیشینیان آمده است و یا کعب‌الاحبار ادعا می‌کرد که خصوصیات و صفت خلیفه دوم را در تورات یافته است؛ که این تملّق‌گویی حتی تعجب شخص خلیفه را به همراه داشت.
✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter
✡️ خلیفه دوم و یهود
1⃣ رابطهٔ قدیمی #خلیفه_دوم با #اهل_کتاب که به سال‌های پیش از هجرت او برمی‌گشت، در دوران خلافت به نقطهٔ عطف جدیدی رسید.
2⃣ خلیفه دوم که اصولاً در زمان خلافتش همگان را از نقل احادیث پیامبر (ص) به‌شدّت نهی می‌کرد و متخلّفان را با تازیانه پاسخ می‌گفت، #یهودیان را در نقل داستان‌های تاریخی آزاد گذاشته بود!
3⃣ #کعب‌الاحبار، بزرگ یهودیان در یمن، در زمان خلیفه دوم ایمان آورد و بلافاصله #مسئولیت_حکومتی گرفت و شروع به #نقل_حدیث کرد! او به‌نوعی مفسّر اصلی مورد تأیید دستگاه خلافت بود.
4⃣ در منابع اهل تسنّن، صحابهٔ زیادی از او حدیث نقل کرده‌اند و این در حالی است که صحابه، پیامبر خدا (ص) را دیده بودند و کعب‌الاحبار در زمان آن حضرت اصلاً مسلمان نبود!
5⃣ #تمیم_داری و #زید_بن_ثابت، دو یهودی‌زادهٔ دیگر بودند که در زمان خلیفه دوم به مشاغل رسمی منصوب شدند.
6⃣ جالب آن‌که این زید بن ثابت بود که در زمان #خلیفه_اول و با تأیید خلیفه دوم، مسئول #جمع‌آوری_قرآن شد تا در مقابل قرآن امیرمؤمنان (ع)، دستگاه خلافت، قرآنی برای عرضه داشته باشد!
7⃣ نام #یهودی تازه‌مسلمان دیگر، #عبدالله_بن_سلام را نیز باید به این فهرست افزود!
8⃣ در ستودنِ راه و روش یهودیان، اشارات فراوانی برای اهل دقت در سَفر خلیفه دوم به #فلسطین و #شام و به‌خصوص شهر #اورشلیم (بیت‌المقدس) وجود دارد.
9⃣ البته در مقابل نیز #یهودیان خلیفه دوم را می‌ستودند و ادعا می‌کردند که نام او در #تورات و کتب پیشینیان آمده است و یا کعب‌الاحبار ادعا می‌کرد که خصوصیات و صفت خلیفه دوم را در تورات یافته است؛ که این تملّق‌گویی حتی تعجب شخص خلیفه را به همراه داشت.
✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter
✡️ خلیفه دوم و یهود
1⃣ رابطهٔ قدیمی #خلیفه_دوم با #اهل_کتاب که به سال‌های پیش از هجرت او برمی‌گشت، در دوران خلافت به نقطهٔ عطف جدیدی رسید.
2⃣ خلیفه دوم که اصولاً در زمان خلافتش همگان را از نقل احادیث پیامبر (ص) به‌شدّت نهی می‌کرد و متخلّفان را با تازیانه پاسخ می‌گفت، #یهودیان را در نقل داستان‌های تاریخی آزاد گذاشته بود!
3⃣ #کعب‌الاحبار، بزرگ یهودیان در یمن، در زمان خلیفه دوم ایمان آورد و بلافاصله #مسئولیت_حکومتی گرفت و شروع به #نقل_حدیث کرد! او به‌نوعی مفسّر اصلی مورد تأیید دستگاه خلافت بود.
4⃣ در منابع اهل تسنّن، صحابهٔ زیادی از او حدیث نقل کرده‌اند و این در حالی است که صحابه، پیامبر خدا (ص) را دیده بودند و کعب‌الاحبار در زمان آن حضرت اصلاً مسلمان نبود!
5⃣ #تمیم_داری و #زید_بن_ثابت، دو یهودی‌زادهٔ دیگر بودند که در زمان خلیفه دوم به مشاغل رسمی منصوب شدند.
6⃣ جالب آن‌که این زید بن ثابت بود که در زمان #خلیفه_اول و با تأیید خلیفه دوم، مسئول #جمع‌آوری_قرآن شد تا در مقابل قرآن امیرمؤمنان (ع)، دستگاه خلافت، قرآنی برای عرضه داشته باشد!
7⃣ نام #یهودی تازه‌مسلمان دیگر، #عبدالله_بن_سلام را نیز باید به این فهرست افزود!
8⃣ در ستودنِ راه و روش یهودیان، اشارات فراوانی برای اهل دقت در سَفر خلیفه دوم به #فلسطین و #شام و به‌خصوص شهر #اورشلیم (بیت‌المقدس) وجود دارد.
9⃣ البته در مقابل نیز #یهودیان خلیفه دوم را می‌ستودند و ادعا می‌کردند که نام او در #تورات و کتب پیشینیان آمده است و یا کعب‌الاحبار ادعا می‌کرد که خصوصیات و صفت خلیفه دوم را در تورات یافته است؛ که این تملّق‌گویی حتی تعجب شخص خلیفه را به همراه داشت.
✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter