✍ اصول نقد الحدیث
کتاب «اصول نقد الحدیث» توسط استاد محمدحسن ربانی بیرجندی تألیف و به اثبات صحت احادیث اهل بیت (علیهم السلام) از طریق بررسی ساختار متن حدیث میپردازد.
احادیث و به طور کلی «سنت» به عنوان دومین منبع پس از قرآن، برای تمامی مسلمانان از جایگاه والایی برخوردار است؛ از این رو، اندیشمندان اسلامی اهتمام زیادی دارند تا (رفتار، گفتار و تأیید) معصومان را به عنوان سندی معتبر برای برداشتهای خود، از آموزههای دین اسلام بیان دارند.
در اهمیت احادیث در نزد مسلمانان، همین بس که برای تشخیص حدیث صحیح از غیرصحیح، علوم مختلفی را به کار گمارده و حتی تأسیس کردهاند؛ زیرا احادیث در طی سالیان متمادی دچار حوادثی گردیده است و برخی از افراد مغرض کلام خود را با کلام گهربار معصومان ممزوج نموده و شناخت حدیث سره از ناسره را برای غیر اهل فن سخت کردهاند.
اصول و قوانین برای این شناخت در چندین علمِ مربوط به حدیث ارائه شده است.
الف) علم رجال که راویان حدیث را مورد بررسی قرار میدهد.
ب) علم درایه که عوارض سندی و متنی حدیث را بررسی می کند.
برخی از اندیشمندان معاصر معتقدند که افزون بر سند و معنای حدیث،بررسی متن روایات نیز میتواند شاخصهای برای شناخت صحت روایت و عدم صحت آن باشد که از آن به «نقد المتن» تعبیر میکنند.
کتاب ارزشمند «اصول نقد الحدیث دراسة تحلیلة حول متن الحدیث» به بیان اصول و قواعد نقد المتن پرداخته است.
#استاد_ربانی_بیرجندی
#اصول_نقد_الحدیث
#معرفی_آثار
🆔 eitaa.com/rabbanibirjandi/
✍ واکاوی معجم رجال الحدیث
کتاب «واکاوی معجم رجال الحدیث»
به ضمیمه منهج شناسی فقهی رجالی آیت الله العظمی خویی توسط استاد محمد حسن ربانی بیرجندی، عضو هیئت علمی اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی به رشته تحریر در آمده است.
رجال الحدیث یکی از زمینه های اصلی شکوفایی دانش حدیث شناسی بوده و ابزار مهمی برای سنجش صحت و اعتبار احادیث به شمار می آمده است.
از نخستین دوره های اسلامی، عالمان دین آثاری پر برگ و بار در علم رجال نوشته اند. دانشنامه های سترگ رجالی حاصل سالها تلاش و کنکاش عالمان دینی بوده است.
استاد ربانی بیرجندی در پیشگفتار این کتاب نوشته است: در این نوشتار در صدد شناسایی محتوایی و درونی این کتاب هستیم تا از نوع تألیف و نحوه برداشت آن با خبر شویم؛ شمه ای ناقابل با هزاران تسامح، شاید اندکی در چشمان تیزبین خوانندگان نمود یابد.
#استاد_ربانی_بیرجندی
#منهج_شناسی_فقهی_رجالی
#رجال_الحدیث
#واکاوی_معجم_رجال_الحدیث
#معرفی_آثار
🆔 eitaa.com/rabbanibirjandi/
✍المعجم التطبیقی للقواعد الاصولیه فی فقه الامامیه
اين مجموعه، به زبان عربى و حاصل تلاش جمعی از فضلاء حوزه علمیه مشهد به کوشش استاد محمدحسن ربانی بیرجندی تحت اشراف مرحوم آیت الله علمی اردبیلی است كه پس از سالها تلاش طاقتفرسا و تهيه و بررسى دهها هزار فيش از 57 كتاب فقهى به دست آمده است. اهميت اين معجم و فوايد كاربردى آن و جايگاه آن در جستوجوها و مطالعات و پژوهشهاى فقهى و اصولى بر عالمان و پژوهشگران پوشيده نيست.
در اين معجم، كاربرد قواعد اصول فقه در مسائل فقهى در محدوده زمانى متأخّرين؛ يعنى از زمان علامه حلّى تا صاحب جواهر با روش نمايهزنى و بهصورت جدولى تنظيم شده است.
#استاد_ربانی_بیرجندی
#المعجم_التطبیقی_للقواعد_الاصولیه
#معرفی_آثار
🆔 eitaa.com/rabbanibirjandi/
✍ درآمدی بر دانش لغت عربی
کتاب «درآمدی بر دانش لغت عربی» از سوی استاد معظم حاج شیخ محمدحسن ربانی بیرجندی، استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه خراسان، به رشته تحریر در آمده است.
این کتاب به بیان شناسی منهج های لغت نویسی و معجم نگاری پرداخته شده و خواننده را ـ در حد توان ـ با کتاب های لغت و ویژگی های آنها آشنا کرده است؛ زیرا کتاب های لغت به شیوه های گوناگون تألیف شده و هر مؤلفی در سبک خاصی وارد این میدان شده است.
در بخشی از پیش گفتار این کتاب آمده است: آنچه در این نوشتار پیگیری می شود، آشنایی با سیر تطور کتابهای لغت، منهج ها و شیوه نگارش آنها، اصطلاحات درون لغوی، نقائص برخی کتابهای لغت و برخی بحث های دیگر که باعث می شود تا خواننده را در فضای ورود به فرهنگ نامه های لغت یاری کند.
این کتاب شامل 9 فصل «متن اللغه»، «لغت دانان مشهور»، «اصطلاحات لغویان»، «تطبیقاتی از کتابهای لغت»، «پدیده اضداد و مترادفات»، «شیوه های تدوین کتاب های لغت»، «روش نقد استدراکی»، «معجم برجسته الطراز» و «نصوص غریب القرآن» است.
کتاب «درآمدی بر دانش لغت عربی» در 522 صفحه در قطع وزیری از سوی مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی در سال 1390 منتشر شده است
#استاد_ربانی_بیرجندی
#درآمدی_بر_دانش_لغت_عربی
#بیان_شناسی_مناهج_لغت_نویسی
#معرفی_آثار
🆔 eitaa.com/rabbanibirjandi/
✍کتاب «سنتهای کهن حوزه علمیه»
این کتاب با نگاهی به زندگی و مدرسه آیتالله موسوی نژاد(ره) توسط استاد حاج شیخ محمد حسن ربانی بیرجندی، استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه خراسان به رشته تحریر درآمده است.
این کتاب در دوبخش سنتهای کهن حوزه علمیه و بایستههای امروز و مدرسه آیتالله موسوی نژاد تنظیم شده است، بخش اول دارای سه فصل «مروری کوتاه بر سیر رشد و تعالی حوزههای علمیه»، «سنتهای علم آموزی» و «سنتهای اخلاقی» و در بخش دوم نیز چهار فصل «نظام آموزشی و علمی»، «نظام اخلاقی- تربیتی مدرسه»، «شیوه مدیریتی حاج آقا» و «پایان یک عمر مجاهدت» گنجانده شده است.
استاد ربانی بیرجندی در پیشگفتار این کتاب بیان کرده است: گزینش راه طلبگی و ورود به صنف روحانیت با همان ویژگی خاص آن نیازمند پایه و اساسی به نام اخلاص است؛ چرا که در طول تاریخ، همواره اخلاص و خدامحوری رمز توفیق روحانیان و طالبان علوم دینی بوده و غیر آن اشتباه است. کسانی که زندگی کردهاند تا روحانی باشند، هدف اصلی را دریافته اند، نه آنان که روحانی بودهاند تا زندگی کنند. زندگی پلی است برای رسیدن به علوم الهی نه این که علوم الهی راهی باشد برای زندگی بهتر و کسب مال و منال دنیا.
اثر در دست نوشتاری است درباره روحانیت حوزههای علمیه و ویژگیهایی که در حوزههای علمیه قدیم وجود داشته و اینک برخی کم رنگ یا محو شده است. با امید آن که فضلا و دست اندرکاران حوزهها در عین حرکت و رشد به پیشینه خود بنگرند و سنت های اصیل حوزه را فراموش نکنند.
#مدرسه_آیت_الله_موسوی_نژاد
#سنت_های_کهن_حوزه_علمیه
#معرفی_آثار
🆔eitaa.com/rabbanibirjandi/
✍ کافی شناسی
کتاب کافی شناسی توسط استاد معظم حاج شیخ محمد حسن ربانی بیرجندی، به رشته تحریر در آمده است.
کتاب «کافی» تألیف ثقة الاسلام کلینی مهم ترین جامع روایی است و جایگاه کافی در ضبط احادیث باعث شده است که علمای شیعه آن را اضبط اصول بنامند و در هنگام تعارض نسخه ها مقدم بدارند.
استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه خراسان در این کتاب کوشیده است به برخی پرسش ها درباره جایگاه کتاب کافی در میان جوامع حدیثی، اضبطیت کافی و تقدم آن بر جوامع دیگر، وجود یا عدم اسقاط در اسناد کافی و… پاسخ دهد.
این کتاب شامل چهار فصل «زیست نامه»، «بررسی قاعده تقدیم کافی بر سایر کتابها»، «قطع در اسناد کافی» و «تعلیق و رفع در اسناد کافی» بوده و در ۱۶۸ صفحه به قطع وزیری چاپ شده است.
استاد ربانی بیرجندی در پیشگفتار این کتاب بیان کرده است: درباره کلینی و دیگر صاحبان جوامع روایی نوشته های گوناگونی وجود دارد، اما درباره شناخت کتاب های آنان و روش آن ها در تألیف، آثار زیادی به نگارش درنیامده، درحالی که این کار در بین اهل تسنن بسیار رایج است. از این رو اینجانب تصمیم گرفتم مقالات «زیست نامه کلینی»، «تقدیم کافی بر سایر جوامع روایی»، «تعیین محمدبن اسماعیل در سلسله اسناد کافی» و «قطع و رفع در اسناد کافی» را در باره کتاب کافی و مؤلف آن به رشته تحریر در آورم.
وی در ادامه نوشته است: این مقالات ساختار کتاب حاضر را تشکیل می دهند، البته مقاله ای نیز به عربی در باره عده کلینی نوشته شده که در این کتاب نیامده است.
#استاد_ربانی_بیرجندی
#کافی_شناسی
#ثقه_الاسلام_کلینی
#معرفی_آثار
🆔 eitaa.com/rabbanibirjandi/
✍ بن مایه های قرآنی ادب عربی
کتاب «بن مایه های قرآنی ادب عربی» توسط استاد محمدحسن ربانی بیرجندی، تألیف شده است.
این کتاب به موضوع تاریخ ادبیات عرب و رابطه قرآن و مدرسه های نحو می پردازد و یکی از پژوهش های مورد نیاز جامعه علمی است. موضوعی که جایگاه مهمی در عرصه قرآن و ادب پژوهی دارد و به اذعان قرآن پژوهان از اهمیت به سزایی در پژوهش های دینی برخودار است.
این کتاب برای اولین بار به صورت جامع و تخصصی در رشته ادبیات عرب در سه بخش و 20 فصل به چاپ رسیده است؛ بخش اول شامل سرفصل های «واژگان لغت عرب»، «نقش قرآن در تدوین لغت عرب»، «گونه های تدوین لغت عرب»، «مکتب های تدوین لغت»، «پاره ای از معجم های معاصر به سبک الفبایی»، «بررسی پایه ای از اصلاحات کتاب های لغت» است.
بخش دوم نیز به موضوع «صرف و نحو» با سرفصل های «دانش صرف»، «دانش نحو»، «روش تألیف کتاب های نحوی»، «مصادر نحو»، «مدرسه های معروف نحو»، «آفت مدرسه کوفه»، «مدرسه کوفه»، «مدرسه خراسان»، «مدرسه اندلس»، «مدرسه مصر»، «تجزیه و ترکیب» اختصاص دارد.
آخرین بخش این کتاب به موضوع «علوم بلاغی» اختصاص یافته و شامل سرفصل های «فضای نزول قرآن»، «علمای بلاغت» و «شناسایی برخی از کتاب های فن بلاغت و فصاحت» است.
در بخش از پیشگفتار این کتاب آمده است «نگارنده بر این باور است که این کتاب به ارزش چهار واحد درسی قابل ارائه در مراکز آموزشی علوم اسلامی خواهد بود. این نوشتار برآن است تا در خور بضاعت علمی نویسنده، دورنمایی از تأثیر قرآن بر علوم ادبی را به تصویر کشد».
#استاد_ربانی_بیرجندی
#بن_مایه_های_قرآنی_ادب_عربی
#معرفی_آثار
🆔 eitaa.com/rabbanibir
#آرشیو
✅ معرفی اثر ارزشمند « مسند اباصلت »
استاد ربانی بیرجندی، مؤلف کتاب «مُسند اباصلت» در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد به معرفی جدیدترین اثر خود که چندی پیش با تقریظ آیت الله سبحانی به رونمایی رسید پرداخت و گفت: از نظر اصطلاحی نام کتاب «مُسند اباصلت» است و «مُسند» نوعا به نوشته هایی اطلاق می شود که نویسنده روایت را بدون واسطه از گوینده گرفته و در کتاب ضبط می کند.
وی با اشاره به این که عنوان مشهور دیگر برای این گونه آثار، «اصل» است، یادآور شد: در دوره امام باقر و امام صادق علیهما السلام بیش از 400 مسند نوشته شد؛ برای نمونه «زُراره»، «محمّد بن مُسلم» و سایر اصحاب ایشان، روایات را در کتاب خود بدون واسطه ضبط می کردند اما اگر توضیح، لغت، شرح یا تاریخی به آن افزوده می شد دیگر اسمش مسند نبود.
به مرور زمان بزرگانی چون مرحوم ثقه الاسلام کلینی، شیخ صدوق و شیخ طوسی مجموعه ها وکتب بزرگی تعریف کرده و تمام مسند ها و اصول را در درون آن آوردند، از همین رو توجه علما، محققین و حدیث پژوهان به خود این اصول کم تر شد چرا که کتب جامع تر و مدون تری در دسترس شان بود اما بعضی از مسندها هنوز باقی مانده است.
بعضی از بزرگان خیلی اصرار داشتند که برای فهم متن روایات و مقصود آن ها بهتر است فقیه روایات منقول از یک راوی را یک جا ببیند چرا که ائمه علیهم السلام گاهی بر حسب مقتضای مخاطبین صحبت می کردند و فرمایشات شان بر حسب مقتضای زمان، مکان و مخاطب فرق می کرد.
#معرفی_آثار
🆔eitaa.com/rabbanibirjandi/
دروس آیتالله ربانی بیرجندی
#آرشیو ✅ معرفی اثر ارزشمند « مسند اباصلت » استاد ربانی بیرجندی، مؤلف کتاب «مُسند اباصلت» در گفت و
#ادامه
وی در بیان انگیزه خود از نگارش کتاب «مسند اباصلت» اظهار کرد: تأکید مرحوم آیت الله بروجردی و برخی علما مبنی بر این که اگر روایات یک راوی جمع شود در فهم روایات تأثیر بسزایی دارد، غرض و انگیزه ای شد تا نویسندگانی پیدا شوند و مسند هایی که از بین رفته را تا حد مقدور بازسازی کنند یعنی به مجموعه های روایی مفصل مراجعه کرده و روایات منقول از یک راوی را جمع آوری کنند.
حجت الاسلام والمسلمین ربانی خاطرنشان کرد: علاوه بر جمع آوری روایات اباصلت، دستور حضرت آیت الله سبحانی به بنده این بود که مقدمه 50 صفحه ای علمی درباره اولین مسندنویسان بنویسم چرا که مسندنویسی پایه اصلی علم حدیث بوده است.
وی ضمن ابراز خرسندی از رضایت آیت الله سبحانی نسبت به این مجموعه، گفت: حضرت آیت الله سبحانی هم بنده را تشویق کردند و شنیدم که از این مقدمه تحقیقی بنده تعریف کردند و مرحمت فرموده و مقدمه 3 صفحه ای دیگری در شأن خودشان به عربی بر آن نوشتند که آن را هم ترجمه کرده و به کتاب افزودم.
استاد ربانی با بیان این که تاکنون 28 عنوان کتاب تألیف کرده است، یادآور شد: 2 عنوان از این کتاب ها کتاب سال حوزه علمیه قم شد و 2 عنوان هم از طرف وزارت ارشاد به عنوان کتاب فصل معرفی شد؛ برخی از کتب این مجموعه دروس درسی دانشگاه و حوزه است که «دانش درایت الحدیث»، «آسیب شناسی حدیث»، «نحو قرآن» و «اصول و قواعد فقه الحدیث» از آن جمله است.
این استاد حوزه و دانشگاه، پژوهش را پایه نگارش آثار خود دانست و افزود: اعتقاد دارم که پژوهش آموزش را بارور می کند، از همین رو معمولا در شروع تدریس یک درس، جزوه ای نوشته و سپس آن را کتاب می کنم.
#معرفی_آثار
#مسند_اباصلت
🆔eitaa.com/rabbanibirjandi/
✅ کتاب « اسباب ورود حدیث » اثر استاد محمدحسن ربانی بیرجندی ( مدرس دروس خارج حوزه علمیه مشهد مقدس و مدیر گروه فقه و مبانی اجتهاد مرکز تخصصی آخوند خراسانی) ، به چاپ رسید.
گفتنی است این کتاب توسط موسسه چاپ و نشر بوستان کتاب اخیرا به چاپ رسیده است.
#اسباب_ورود_حدیث
#معرفی_آثار
🆔eitaa.com/rabbanibirjandi
#تألیفات_استاد
«آسیب شناسی حدیث»
کتاب «آسیبشناسی حدیث» نوشته استاد محقّق، حضرت آیت الله محمدحسن ربانی بیرجندی با رویکرد تحلیلی ـ تطبیقی به کوشش بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شده است.
کتاب حاضر با رویکرد تحلیلی ـ تطبیقی خود و با معرفی دقیق آسیبهایی که ممکن است بر حدیث وارد شود، طرحی نو در آسیبشناسی احادیث افکنده است.
با نگاهی بر تاریخ حدیث آشکار میشود که بر خلاف قرآن، احادیث در آغاز بیشتر متکی بر نقل شفاهی بوده و از این رو، در معرض آسیبهای گوناگون قرار گرفته است. در نقل شفاهی نیز، به دلیل تکیه بر حافظه، خطا و اشتباه رخ میدهد چنانکه بیدقتی کاتبان و گرایشهای مذهبی و سیاسی ناقلان نیز موجب تصحیف، تحریف یا جعل احادیث میشود. بی تردید، شناخت دقیق این آسیبها میتواند ما را در تشخیص احادیث صحیح و معتبر یاری رساند و زمینه #استنباط_روشمند از احادیث را فراهم سازد.
کتاب حاضر در دو بخش کلی سازمان یافته:
- بخش اول دارای چهارفصل است. در سه فصل نخست، آسیبهای سندی، آسیبهای متنی و آسیبهای مشترک سندی ـ متنی یک به یک بررسی و معرفی شده و در فصل چهارم به پارهای از پیشنیازها و قواعد فهم حدیث اشاراتی رفته است.
در بخش دوم کتاب نیز که دارای 10 فصل است 30 روایت بررسی شده و آنچه در بخش نخست کتاب به صورت نظری و تحلیلی آمده در این بخش به شکلی روشن بر روایات یاد شده تطبیق شده و نمونههای عینی فراروی خوانندگان نهاده شده است.
#معرفی_آثار
🆔 @rabbanibirjandi
🌐www.rabbanibirjandi.ir