چند نکته درباره فرمایشات اخیر رهبر معظم انقلاب درخصوص "فقیه زن متخصص"
🔸رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با اقشار مختلف بانوان تأکید کردند:
«امروز تعداد #زنان_مجتهد، کم نیست و حتی معتقدیم که در بسیاری از مسائل زنانه که مردها تشخیص خوب و درستی ندارند، خانمها باید از مجتهدان زن تقلید کنند.» ۱۴۰۳/۰۹/۲۷
ایشان دربارهی موضوع فقیه زن و لزوم پرورشِ مجتهد زن قبلا نیز مباحثی را مطرح کرده بودند که در ادامه برخی از این موارد آورده میشود:
«اعتقاد بنده این است که ما حتماً فقیه زن و مجتهد زن لازم داریم و گمان من این است که دماء ثلاثه و امثال اینها را غیر از زن هیچکس نمیتواند فتوا بدهد... به هر حال #فقیه_زن لازم است.» ۱۳۷۹/۷/۱۵
«پدیدهی #خواهران_طلبه؛ خیلی پدیدهی عظیم و مبارکی است. هزاران عالم، پژوهشگر، فقیه و فیلسوف در حوزههای علمیهی خواهران تربیت شوند؛ این چه حرکت عظیمی خواهد بود.» ۱۳۸۹/۰۷/۲۹
▪️گذشته از تاکید دوباره در کلام اخیر معظم له بر امکان تقلید از «مجتهدان زن» دارای شرایط برای دیگر «بانوان» که برخی محاذیر و تبعات مطرح شده در مساله را ندارد،
نکته مهم دیگر در این بیان تأکید دوباره بر ایده فقه تخصصی در کنار فقه عمومی حوزههاست که اکنون جایگاه مناسبی در تلاشهای علمی حوزه یافته اما نیازمند توجه بیشتر در محافل فقهی است. وجود فقیهان و مجتهدان برجسته که به استنباط و تدریس در عموم ابواب فقهی میپردازند ضروری بوده اما کافی نیست.
▫️فتوا در «موضوعات پیچیده» همچون برخی مسائل خاص زنانه و بسیاری از موضوعات پیچیده اجتماعی امروز، نیازمند شناخت و آگاهی دقیق مجتهد از ابعاد مختلف این گونه موضوعات است که صرفا با توصیفات اجمالی کارشناسان انضمامی حاصل نمیشود!
🔻امر مقام معظم رهبری به تقلید از مجتهدین زن دارای شرایط در مسائل پیچیده زنانه که مردها تشخیص درستی از موضوع آن ندارند و حتی چه بسا به همین دلیل در فهم ادله آن نیز دچار خطاهایی شوند، مصداقی از اعتنا و تاکید بر این فقه تخصصی در حوزه «افتاء» است. علی رغم آنکه ظاهرا مجتهدینی اعلم از مراجع عظام تقلید به جهت قوه استنباط در میان زنان مجتهده وجود ندارد، اما معظم له با اشاره به شناخت تخصصی بسیار بهتر زنان مجتهد از مسائل خاص زنانه، فتوا در این زمینه را شأن ایشان میدانند.
▪️این امر ضرورت تربیت فقیهانی را گوشزد میکند که علاوه بر کسب قدرت استنباط مطلق، تمحض و تخصص در حیطه موضوعی خاصی را دنبال نمایند. در عمل هر چند شاید قدرت استنباط برخی فقیهان عام بالاتر از فقیه متخصص باشد، اما با فرض برخورداری مجتهد متخصص در موضوع از توانایی استنباط مناسب و اشراف بسیار دقیقتر او بر ابعاد موضوع و ارتباط ادله مختلف شرعی با آن، اعتماد به خروجی استنباط او معقولتر از رجوع به فتوای فقیهی است که علی الفرض، در توانایی بالقوه استنباط بالاتر بوده اما شناختی ناقص و ناکافی از آن موضوع پیچیده فردی یا اجتماعی دارد.
▫️در عصر حاضر که دامنه وسیعی از موضوعات پیچیده مطرح است، ضروری است تا حوزههای علمیه اهتمام بیشتری به تربیت فقیهانی متخصص داشته و بستر مناسب برای نقش آفرینی علمی ایشان را تمهید نمایند.
🔻در این زمینه مناسب است تا در بسترسازی و پیگیری تحقق این امر مقام معظم رهبری، نهادهای حوزوی مرتبط، مجتهدان برجسته زن (که برای بیشتر بانوان متدین جامعه و حتی حوزویان کمتر شناخته شدهاند) را معرفی و آثار و تحقیقات تخصصی ایشان در مسائل خاص بانوان را به روش مناسب ارائه نمایند.
🌐 رسانه حوزه انقلابی (رحا مدیا)
🆔 @rahamedia