هدایت شده از گروه کلام و فلسفه دین موسسه امام خمینی ره
🔷 «حرکت جامعه به کدام سمت و سو است؛ بیدینی یا دینداری؟»
🔴 اقداماتی از قبیل کشف حجاب، بیعفتی، رفتار ناهنجار برخی نوجوانان در مدارس، خیابانها و... این پرسش را در ذهن برخی ایجاد میکند که آیا جامعه به سمت عرفی شدن (سکولاریزاسیون) پیش میرود؟ آیا در حال حرکت به سمت جامعهای لائیک (لائیسیزاسیون) هستیم؟
🔶 آیا پاسخ این پرسشها مثبت و واقعاً جامعه به این سمت در حرکت است؟
برای پاسخگویی به پرسشهای بالا، نخست مروری بر مفهوم و تعریف «سکولاریزاسیون» و «لائیسیزاسیون» میکنیم، سپس به این پرسشها پاسخ میدهیم.
🔵 سکولاریزاسیون به فرایندی تدریجی گفته میشود که طی آن بدون تنش و خشونت، نهادهای دینی منزلت اجتماعی خود را از دست میدهند و تحلیلهای طبیعی و عقلانی جایگزین تبیینهای فراطبیعی میشوند. به تعبیر دیگر هستی و روابط پدیدهها، موضوعات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و... با عینک مادی و این جهانی نگریسته و تحلیل میشوند و خدا و دین نقش و جایگاهی در روابط و تبیینها ندارد.
لائیسیزاسیون نیز همان سکولاریزاسیون است با این تفاوت که به صورت دفعی و با تنشهای تند محقق میگردد. *
✳️ با لحاظ این مطلب، چند نکته قابل توجه است:
۱) در حال حاضر نهادهای دینی با ثبات و حفظ جایگاه اجتماعی خود، به طور نسبی، به فعالیت ادامه میدهند؛
۲) توجه به عوامل ماوراء طبیعت در تبیین پدیدهها به صورت جدی و پررنگ وجود دارد. نشانه آن رونق بیش از پیش مجالس دعا و توسل است؛
۳)با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، به عنوان تنها الگوی اسلام سیاسی و دین اجتماعی، در برابر سیل بنیان افکن سکولاریسم، جبهه باطل تمام تلاش خود را بر بیرون راندن تدریجی دین از این میدان به کار برد، ولی صرفاً، تماشاگر نقشآفرینی روزافزون دین در عرصه اجتماع شد و همه این تلاشها و همراهی متحجران داخلی در عرفی کردن جامعه بیثمر ماند.
✅ از این رو، با تغییر تاکتیک، با هدف از بین بردن جایگاه اجتماعی نهادهای دینی، بیعفت کردن زنان، شکاف بین مردم با روحانیت و نظام اسلامی و... به تغییر دفعی روی آورده است.
❇️ و ناگفته پیداست در جامعهای که سکولاریزاسیون توفیق تحقق نیابد، لائیسیزاسیون به طریق اولی ناکام خواهد ماند.
♦️با این همه، ریزشها، تلفات و پیامدهای نامبارک این نبرد نفسگیر را انکار نکرده و نقش عوامل گوناگون را در این ناکامیها نادیده نمیگیریم، اما برآیند این درگیری نه به تحقق اهداف کلی دشمن، بلکه به توفیق نظام سیاسی اسلام انجامیده است و به لطف الهی این مسیر همچنان ادامه دارد.
_______________
* یوسفیان، حسن، کلام جدید، ص ۳۱۳_۳۱۸.
#جهاد_امید
https://eitaa.com/sayyedabolqasemkazemi 🆔@meshkatnoor