#بررسیهای_قرانی #دین_و_سیاست #آزادی_سیاسی #اصول_سیاست_خارجی #دین #سیاست #امکان_فهم_قرآن #معارف_قرانی #آموزه_های_قرآنی 🔅🔅🔅 📌 اصول سیاست‏ خارجی در قرآن(1) ▪ قرآن كریم در زمینه مسائل سیاسی در حد بیان كلیات و چارچوب‏های كلان سیاست‏خارجی بسنده كرده ‏است، این كلیات را اصول سیاست‏خارجی می نامیم و تحت چهار عنوان «اصل نفی سبیل‏»، «اصل دعوت یا جهاد»، «اصل عزت دینی‏» و «اصل پای‏بندی به معاهدات بین المللی‏» درباره آنها به بحث پرداختیم . یاد آور شدیم این اصول چارچوب كلان سیاست‏گذاری خارجی دولت اسلامی را سامان می‏دهند و دولت اسلامی نمی‏تواند در سیاست‏خویش آنها را ندیده انگارد . ▪ مطالعه و بررسی اصول سیاست‏خارجی اسلام از دیدگاه قرآن كریم بر مفروضات چندی استوار است، كه بدون توجه به آنها بحث از سیاست ‏خارجی اسلامی ناتمام به نظر می‏رسد، مهم‏ترین این مفروضات را در محورهای زیر می‏توان تلخیص كرد: ⏪ 1 . طرح اصول سیاست‏خارجی اسلام از منظر قرآن مستلزم آن است كه رابطه دین و سیاست مفروض انگاشته شود . در چارچوب اندیشه جدایی دین و سیاست زمینه‏ای برای طرح این بحث‏باقی نخواهد ماند . ⏪ 2 . سیاست‏خارجی یكی از بخش‏های اساسی سیاست در معنای كلان آن است، بنابراین اگر دین در مسائل سیاسی اندیشه نموده طبیعتا در مسائل سیاست‏خارجی نیز اندیشیده است . ⏪ 3 . سیاست‏ خارجی مجموعه‏ ای از مسائل سیاسی مرتبط به حوزه خارجی است و از دو بخش نسبتا ثابت و متغیر برخوردار می‏باشد . قسمت ثابت آن، بیانگر چارچوب كلی سیاست گذاری خارجی است كه خط مشی‏ها و استراتژی‏های سیاست‏خارجی در درون آن تنظیم می‏گردد; این بخش عمدتا مبتنی بر آموزه‏های نظری و نظام ارزشی و ایدئولوژی حاكم است . عناصر متغیر سیاست‏خارجی ناظر به خط مشی‏هایی است كه متناسب با اوضاع و شرایط تنظیم و تدوین می‏گردند . ⏪ ...ادامه مبحث بررسیهای قرآنی در روزهای فرد هفته 🔅🔅🔅 اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ وعَجِّلْ فَرَجَهُمْ وسَهِّلْ مَخْرَجَهُمْ @rahighemakhtoom

#بررسیهای_قرانی #دین_و_سیاست #آزادی_سیاسی #اصول_سیاست_خارجی #دین #سیاست #امکان_فهم_قرآن #معارف_قرانی #آموزه_های_قرآنی 🔅🔅🔅 📌 اصول سیاست‏ خارجی در قرآن(2) ⏪ 4 . اسلام دو بخش ثابت و متغیر دارد: ثابتات آن ناظر به اصول و مبانی كلی رفتار دینداران است و در طول زمان بقا و ماندگاری دارد، اما جنبه متغیر آن از عرف و ضرورت‏های زمانه تاثیر می‏گیرد . بخش متغیر سیاست ‏خارجی به این جنبه برمی‏گردد، چرا كه در شرایط و مقتضیات زمانه تغییر مشی می‏دهد; بنابراین اندیشه دینی در مورد مسائل سیاسی و مدیریت اجتماعی در حیطه طرح كلیات و اصول محدود می‏گردد . ⏪ 5 . مسائل روابط بین الملل و سیاست ‏خارجی به شكل امروزی و در قالب یك سیستم اكادمیك و منسجم محصول قرون اخیر به خصوص دوره پس از جنگ جهانی دوم است; اما برخی مسائل آن، نظیر مراودات خارجی و مسائل جنگ و صلح به قدمت تاریخ بشر سابقه دارد . چنین نگرشی طرح بحث‏ سیاست ‏خارجی اسلامی را تبیین می‏كند، زیرا به گفته «هالستی‏» اگر یكی از مهم‏ترین مسائل روابط بین الملل را مطالعه دو پدیده جنگ و صلح بدانیم، مطالعه مسائل بین الملل به دوره‏ های قبل از میلاد باز می‏گردد و اثر تاریخی «توسیدید» در مورد جنگ‏های «پلوپونز» از قدیمی‏ترین متون این رشته محسوب می‏گردد. [1] ⏪ 6 . با توجه به نكات مذكور می‏توان از اصول سیاست ‏خارجی اسلام در قرآن یاد كرد . این اصول ناظر به چارچوب كلی و كلان رفتار خارجی دولت اسلامی است و روابط خارجی مسلمانان با جوامع غیراسلامی را تنظیم می‏كند . قرآن كریم مشتمل بر مسائل اعتقادی و اجتماعی و سیاسی است و از برخی آیات آن می‏توان اصول سیاست‏ خارجی اسلام را استخراج كرد . ⏪ ...ادامه مبحث بررسیهای قرآنی در روزهای فرد هفته 🔅🔅🔅 اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ وعَجِّلْ فَرَجَهُمْ وسَهِّلْ مَخْرَجَهُمْ @rahighemakhtoom

#بررسیهای_قرانی #دین_و_سیاست #آزادی_سیاسی #اصول_سیاست_خارجی #دین #سیاست #امکان_فهم_قرآن #معارف_قرانی #آموزه_های_قرآنی 🔅🔅🔅 📌 اصول سیاست‏ خارجی در قرآن(3) ▪ اصول سیاست ‏خارجی اسلام همان‏گونه كه اشارت رفت، مقصود از اصول سیاست‏ خارجی مجموعه ‏ای از آموزه ‏های دینی است كه چارچوب كلان سیاست ‏خارجی دولت اسلامی را شكل می‏دهد . این مجموعه از نوعی خصلت ثبات و ماندگاری برخوردار است و از نظر تفسیری بر دیگر مسائل سیاست‏خارجی حكومت دارد . یكی از پژوهشگران مسلمان در تعریف اصول سیاست ‏خارجی می‏گوید: مقصود از اصول سیاست‏ خارجی، مبادی و اساس روابط خارجی دولت اسلامی است كه منابع دینی آنها را به عنوان چارچوب و اساس تنظیم روابط خارجی مطرح می‏كند .[2] ✅ با عنایت‏ به تعریف مزبور می‏توان این اصول را از مجموع آیات قرآنی ناظر به روابط خارجی به دست آورده و در محورهای زیر مطرح كرد: ⏪ 1 . اصل دعوت یا جهاد; ⏪ 2 . اصل ظلم ستیزی و نفی سبیل; ⏪ 3 . اصل عزت اسلامی و سیادت دینی; ⏪ 4 . اصل التزام و پای‏بندی به پیمان‏های سیاسی . ▪ البته برخی پژوهشگران در كنار اصول مزبور عناوین دیگری نظیر «تولی و تبری‏»، «تالیف قلوب‏» و «امر به معروف‏» را نیز مطرح كرده‏ اند، 🔸 اما به نظرمی رسد اصول چهارگانه فوق این عناوین را نیز دربرمی‏گیرد و به ذكر مستقل و مجزای آنها نیازی نیست . درباره تالیف قلوب گفتنی است هر چند از آن در ذیل اصول سیاست ‏خارجی اسلام بحث كرده ‏اند، 🔸 اما از فلسفه تشریع این حكم و موارد اعمال آن می‏توان استظهار نمود كه تالیف قلوب بیشتر با ابزارهای سیاست‏خارجی همخوانی دارد تا اصول، چون تالیف قلوب با آنچه امروزه ذیل ابزارهای اقتصادی سیاست‏ خارجی و كمك‏های بشر دوستانه مطرح می‏گردد شباهت‏ بیشتری دارد . در واقع دولت اسلامی برای جلب جوامع غیرمسلمان یا كاهش خصومت‏ها از سهم «مؤلفه القلوب‏» استفاده می‏كند، برای مثال پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله درجنگ طایف به اشراف و بزرگانی كه تازه اسلام آورده بودند یا مشركانی كه به حضرت یاری رسانیده بودند، از سهم مؤلفه القلوب بخشید تا نظر آنان و قبایلشان را به اسلام جلب كند .[3] ⏪ ...ادامه مبحث بررسیهای قرآنی در روزهای فرد هفته 🔅🔅🔅 اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ وعَجِّلْ فَرَجَهُمْ وسَهِّلْ مَخْرَجَهُمْ @rahighemakhtoom

#بررسیهای_قرانی #دین_و_سیاست #آزادی_سیاسی #اصول_سیاست_خارجی #دین #سیاست #امکان_فهم_قرآن #معارف_قرانی #آموزه_های_قرآنی 🔅🔅🔅 📌 اصول سیاست‏ خارجی در قرآن(4 پایان مقاله) ⏪ اصل دعوت یا جهاد شاید از میان اصول سیاست‏ خارجی اسلام، این اصل بیش از همه حایز اهمیت ‏بوده و بیشتر از دیگر محورها مورد بحث و مناظره قرار گرفته است . احتمالا یكی از جهات اهمیت این اصل، آن است كه ماهیت روابط خارجی از دیدگاه اسلام را تبیین می‏كند . مناظرات دامنه‏ دار درباره اصل دعوت و جهاد سبب شد از هر دو اصل تحت‏ یك عنوان یاد كنیم، زیرا آن گونه كه برخی از پژوهشگران مسلمان گفته ‏اند اگر تنها به ذكر عنوان دعوت اكتفا گردد، دیدگاه‏های موجود درباره اصل جنگ یا صلح در روابط خارجی اسلام نادیده انگاشته می‏شود و اگر اصل را بر جهاد و جنگ مشروع بگذاریم طرح عنوان اصل دعوت ناتمام خواهد ماند . ▪ تفصیل این بحث را با یك پرسش اساسی ناظر به ماهیت روابط خارجی از دیدگاه اسلام پی‏ می ‏گیریم كه آیا اسلام در روابط خود با جوامع غیراسلامی اصل را بر جنگ می‏گذارد یا صلح; به عبارت دیگر، آیا صلح یك قاعده است و جنگ، ضرورت یا بالعكس؟ اگر اصل جهاد را به عنوان یكی از اصول سیاست‏خارجی اسلام مورد تاكید قرار دهیم به زعم برخی اندیشمندان مسلمان و عموم خاورشناسان اصل در روابط خارجی اسلام جنگ محور است و صلح ناظر به حالات خاص و استثنا از قاعده می‏باشد، اما اگر اصل را بر دعوت بگذاریم قضیه فرق خواهد كرد . دقیقا با عنایت‏ به همین مساله است كه با دو نوع روش رو به رو می‏گردیم:[4] ⏪ الف)روش خاورشناسان كه در قالب «انتشار الاسلام بالسیف‏» مطرح می‏گردد و بر مفاهیمی چون ارهاب، اصولگرایی، الاسلام المسلح، التطرف تاكید می‏شود . در این رویكرد آیات جهاد به خصوص آیه سیف به عنوان مستند مورد توجه قرار می‏گیرد; ⏪ ب)روشنفكران مسلمان كه در قالب «تنظیف وجه الاسلام‏» یا پیراستن اسلام از هر نوع خشونت و جنگ به تحلیل می‏پردازند و بر مفاهیمی چون; سلام و تسامح و تعایش و رافت تاكید می‏كنند . 🔹 در حالی‏كه دسته نخست فقط به تحلیل آیات جهاد می‏پردازد و آیات صلح و سلم را از نظر دور می‏دارند، دسته دوم با تاكید بر آیات صلح و مسالمت، به آیات جهاد بی‏توجهی می‏كنند . روش اعتدال روشی است كه بتواند میان هر دو دسته آیات جمع زند . اكثر مفسران و فقهای اسلام در این‏باره اندیشیده‏اند كه از مجموع این گفته‏ها و اظهارات می‏توان به جمع‏بندی و نتیجه نهایی نایل آمد . 🔹 بدون تردید یكی از مهم‏ترین و احتمالا هدف اصلی فرستادن انبیا دعوت است . آیات متعدد قرآن كریم پیامبران را دعوتگران دینی معرفی می‏كند . بر این‏اساس، نخستین وظیفه پیامبر و رهبران دینی همانا دعوت بشر به تعالیم و ارزش‏های وحیانی است . از طرف دیگر، جهاد و جنگ با مشركان و طغیان‏گران بی‏تردید یكی از وظایف اساسی مسلمانان و رهبران دینی محسوب می‏گردد . آنچه در مورد جهاد و جنگ حایز اهمیت است فلسفه تشریع این پدیده است كه جهاد برای چیست و چه زمانی انجام می ‏پذیرد . 🔹 با تحلیل و موشكافی این نكته احتمالا بتوان رابطه دعوت و جهاد و اصل در روابط خارجی دولت اسلامی را به دست آورد . ▪ اگر جهاد برای كشور گشایی باشد، احتمالا بر دیدگاه خاورشناسان مبنی بر جنگ محوری اسلام صحه می‏گذارد، اما اگر فلسفه تشریع جهاد برای دعوت به تعالیم وحیانی و ارزش‏های اسلامی باشد نه سلطه جویی و كشور گشایی، ادعای مذكور ناتمام و غرض آلود خواهد بود . این نوشتار ادعا دارد اصل در روابط خارجی اسلام بر صلح استوار است و جنگ حالت استثنایی است كه بنابر ضرورت تجویز می‏گردد . عصاره استدلال ما براین فرضیه آن است كه جهاد اسلامی یكی از مراحل دعوت به شمار می‏رود و برای ترویج ارزش‏های دینی صورت می‏گیرد . این دقیقا گفته یكی از محققان است كه «توحید اساس جهاد و جهاد برای توحید» است . ▪ بحث را با طرح اهمیت دعوت در آیات قرآن به عنوان یكی از اصول روابط خارجی دنبال می‏كنیم و در پی آن آیات مربوط به جهاد را مورد مطالعه و تحلیل قرار خواهیم داد . آیات متعددی اولین و مهم‏ترین وظیفه پیامبر را دعوت به خیر و صلاح می‏داند . 📝 پی نوشت: [1] . ر.ك: كی . جی . هالستی، مبانی تحلیل سیاست‏بین الملل، ترجمه بهرام مستقیمی (تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، 1376 .) [2] . نادیه محمود مصطفی، المدخل المنهاجیه فی العلاقات الدولیه فی الاسلام (المعهد العالمی للفكر الاسلامی، 1996م .) [3] . ابن هشام، السیره النبویه، تحقیق محی الدین عبدالمجید (مطبعه السعاده) ج‏2، ص‏314 . [4] . برای مطالعه مبسوط این دوگونه برخورد با آیات جهاد و صلح ر.ك: سیف الدین عبدالفتاح، القران و نظیر العلاقات الدولیه فی الاسلام; نادیه محمود مصطفی، المدخل المنهاجیه فی العلاقات الدولیه فی الاسلام (المعهد العالمی للفكر الاسلامی، 1996م) ص 15- 89 . #کانال_قرآنی_رحیق @rahighemakhtoom