#سالروز_شهادت_محمد_بن_ابى_بكر
#چراغ_الهی
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 درس اخلاق
تاریخ: 1390/03/12
🆔 @a_javadiamoli_doross
🌴🌴🌴
🏴 امانت الهی
▪️ این نامه ای است که وجود مبارک حضرت امیر (سلام الله علیه) برای محمد بن ابی بکر نوشته که او قبل از جریان مالک از طرف وجود مبارک حضرت امیر استاندار رسمی مصر بود. فرمود: «وَ اعْلَمْ یا مُحَمَّدَ بْنَ أَبِی بَکرٍ أَنِّی قَدْ وَلَّیتُک أَعْظَمَ أَجْنَادِی»، مصر از دیر زمان مورد عنایت حکومت اسلامی بود، وجود مبارک حضرت امیر هم فرمود این وسیع ترین منطقه ای است که من تو را برای او انتخاب کردم. «فَأَنْتَ مَحْقُوقٌ أَنْ تُخَالِفَ عَلَی نَفْسِک»، یک حق است که این در اخلاق مطرح است و آن این است که ما نباید ظلم بکنیم; یعنی به حق دیگری تجاوز بکنیم. مشکل ما این است که ما این لایه های درونی خودمان را نشناختیم، یک؛ خیال می کنیم هویت ما هر چه هست خود ما هستیم، دو؛ مِلک و مُلک ما است، سه؛ در حالی که بخشی از این لایه های ظریف #جان ما برای ما نیست، ما را امین آن قرار دادند. اینکه در قرآن کریم دارد به اینکه اینها به خودشان خیانت کردند یعنی آن خودِ خود!
▪️ مستحضر‌ید که بعضی از مفاهیم هستند که حتماً باید از مفهوم دیگر جدا باشند. ما در بحث هاب عادی حوزوی داریم که مفاهیم دو قسم هستند: بعضی هستند که دوتایشان یک جا جمع می شوند، بعضی هستند که دوتایشان یک جا جمع نمی شوند؛ مثلاً عالم و معلوم، گاهی انسان به غیر خود علم دارد مثل اینکه به درخت و آسمان و زمین علم دارد، عالم غیر از معلوم است؛ اما گاهی به خود علم دارد، این اتحاد عالم و معلوم است، عاقل و معقول، عالم و معلوم می شود متّحد باشد، امّا ظالم و مظلوم ممکن نیست متحد باشد؛ مثل اینکه خالق و مخلوق نمی شود متّحد بشود. علت و معلول حتماً دوتا هستند، خالق و مخلوق حتماً دوتا هستند، ظالم و مظلوم حتماً دوتا هستند، این وقتی از مرز خود تجاوز کرده و به مرز دیگری رسید می شود ظلم.
▫️ در قرآن چند جا دارد که اینها به خودشان ظلم کردند; ظالم چه کسی است؟ مظلوم چه کسی است؟ اگر تمام هویت ما خود ما هستیم و ملک ماست ما که از مرزمان تجاوز نکردیم! پس معلوم می شود یک لایه ما هستیم، یک لایه امانت خداست که نسبت به امانت ـ آن لایه لطیف الهی که «خلافت الله» است ـ اگر نسبت به آن بی مهری کردیم هم عنوان ظلم صادق است که ﴿مَا ظَلَمَهُمُ اللّهُ وَ لکنْ أَنْفُسَهُمْ یظْلِمُونَ﴾[1] هم در بخش هایی از سوره مبارکه «بقره» دارد که ﴿عَلِمَ اللّهُ أَنَّکمْ کنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَکمْ﴾[2] شما به خودتان خیانت کنید، خائن چه کسی است؟ مورد خیانت چه کسی است؟ امانت چه چیزی است؟ معلوم می شود بخشی از آن لایه های عمیق روح برای ما نیست, #امانت_خداست، ما باید آن امانت را حفظ بکنیم که اگر گناه کردیم به امانت خیانت کردیم. فرمود آنچه که در درون شماست، در درونِ درون آن دیگر برای شما نیست، آن فقط یک #چراغ است که به عنوان امانت به شما دادند، فرمود که شما «محقوق» هستید، یعنی «حقیق» هستید در برابر آن حق مکلّف هستید که قبل از هر چیزی حق آن #امانت_الهی را بسپارید.
[1]. سوره نحل، آیه33.
[2]. سوره بقره، آیه187.
👈 به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
التماس دعا🙏
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#مثالهای_قرآن 101.
#مثل #چراغ #چراغدان #نور #هدایت #ایمان #مردم #ستاره #زیتون #شرقی #غربی
⏪28- مَثَل چراغ و چراغدان
اللَّهُ نُورُ السَّمَوَا تِ وَالاْرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَوا ةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ کَاءَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیُّ یُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَرَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لا شَرْقِیَّةٍ وَلاَغَرْبِیَّةٍ یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِیَّءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَی نُورٍ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِی مَن یَشَآءُ وَیَضْرِبُ اللَّهُ الاْمْثَلَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ . (35 سوره نور)
((خداوند نور آسمانها وزمین است ، مَثَل نورخداوند همانند چراغدانی است که درآن چراغی (پرفروغ ) باشد ، آن چراغ در حُبابی قرارگیرد ، حبابی شفّاف ودرخشنده همچون یک ستاره فروزان ، این چراغ با روغنی افروخته می شود که از درخت پر برکت زیتونی گرفته شده که نه شرقی است و نه غربی ؛ (آن چنان روغنش صاف و خالص است که ) نزدیک است بدون تماس با آتش شعله ور شود ؛ نوری است برفراز نوری وخدا هرکس را بخواهد به نور خود هدایت می کند وبرای مردم مثلهامی زند وخداوند به هرچیزی داناست )) .
🔰وجه تشبیه
در این آیه شریفه ، نور الهی که همان نور ((هدایت و ایمان )) است به ((چراغدانی )) تشبیه شده است که در آن ((چراغی پر فروغ )) باشد و آن چراغ در ((شیشه ای بلورین )) قرار گیرد و با روغنی صاف و خالص یعنی ((روغن درخت زیتون )) افروخته شود .
بدین ترتیب ((چهار عامل )) برای استفاده کامل از نور چراغ ذکر شده است :
🔘((مشکاة )) ، یعنی چراغدان و محفظه ای که در قدیم معمول بود و چراغها را برای محفوظ ماندن از مزاحمت باد و طوفان در آن می نهادند .
🔘 ((زُجاجة )) ، یعنی شیشه بلورین و حبابی که روی چراغ گذاشته می شد تا هم شعله را محافظت کند و هم گردش هوا را از طرف پایین به بالا تنظیم نماید تا بر نور و روشنایی شعله بیفزاید .
🔘 ((مصباح )) ، یعنی خود چراغ که مرکز پیدایش نور بر فتیله آن است .
🔘 ((مادّه انرژی زا)) ، که عبارت است از همان روغن درخت مبارک زیتون .
جمله (یُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَرَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لا شَرْقِیَّةٍ وَلاَ غَرْبِیَّةٍ) اشاره به همین مادّه انرژی زای فوق العاده مستعدّ برای چراغ است . چرا که ((روغن زیتون )) از درخت پر بار و پر برکتی گرفته شود ، یکی از بهترین روغنها برای اشتعال است ، آن هم درختی که نه در جانب شرق باغ و کنار دیواری قرار گرفته باشد و نه در جانب غرب که تنها یک سمت آن آفتاب ببیند و در نتیجه میوه آن نمی رسیده و نیمه نارس و روغنش ناصاف گردد ، بلکه تمام جوانب آن به طور مساوی در معرض تابش نور آفتاب باشد تا هم میوه اش کاملاً رسیده باشد و روغنش صاف و خالص شود .
((نور ایمان )) که در قلب مؤ منان است ، دارای همان ((چهار عملی )) است که در یک چراغ پرفروغ موجود است :
((مصباح )) ، همان شعله های ایمان است که در قلب مؤ من آشکار می گردد و فروغ هدایت از آن منتشر می شود .
((زجاجة )) ، و حباب ، قلب مؤ من است که ایمان را در وجودش تنظیم می کند .
(مشکات )) ، سینه مؤ من و یا به تعبیر دیگر مجموعه شخصیّت و آگاهی و علوم و افکار اوست که ایمان وی را از گزند طوفان حوادث مصون می دارد .
((شجره مبارکه زیتونه )) ، همان وحی الهی است که عصاره آن در نهایت صفا و پاکی می باشد و ایمان مؤ منان به وسیله آن شعله ور و پر بار می گردد .
درحقیقت این ((نور خدا)) می باشد ؛ همان ((نوری )) است که آسمانها و زمین را روشن ساخته و از کانون قلب مؤ منان سر برآورده و تمام وجود و هستی آنها را روشن و نورانی می کند .
دلائلی را که از عقل و خرد دریافته اند ، با نور وحی آمیخته می شود و مصداق ((نورٌ علی نورٍ)) می گردد .
و هم در این جا است که دلهای آماده و مستعدّ به این نور الهی هدایت می شوند و مضمون (یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَن یَشَآءُ ) در مورد آن محقّق می شود .
🌴🌴🌴
قدر #وقت ار نشناسد دل و کاری نکند
بس #خجالت که از این حاصل ایام برد
🔅 تفسير و علوم قرآنی
@rahighemakhtoom
#مثالهای_قرآن 102.
#مثل #چراغ #چراغدان #نور #هدایت #ایمان #مردم #ستاره #زیتون #شرقی #غربی
⏪28- مَثَل چراغ و چراغدان
اللَّهُ نُورُ السَّمَوَا تِ وَالاْرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَوا ةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ کَاءَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیُّ یُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَرَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لا شَرْقِیَّةٍ وَلاَغَرْبِیَّةٍ یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِیَّءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَی نُورٍ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِی مَن یَشَآءُ وَیَضْرِبُ اللَّهُ الاْمْثَلَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ . (35 سوره نور)
((خداوند نور آسمانها وزمین است ، مَثَل نورخداوند همانند چراغدانی است که درآن چراغی (پرفروغ ) باشد ، آن چراغ در حُبابی قرارگیرد ، حبابی شفّاف ودرخشنده همچون یک ستاره فروزان ، این چراغ با روغنی افروخته می شود که از درخت پر برکت زیتونی گرفته شده که نه شرقی است و نه غربی ؛ (آن چنان روغنش صاف و خالص است که ) نزدیک است بدون تماس با آتش شعله ور شود ؛ نوری است برفراز نوری وخدا هرکس را بخواهد به نور خود هدایت می کند وبرای مردم مثلهامی زند وخداوند به هرچیزی داناست )) .
🌱🌱🌱
بنا بر این برای حفظ این نور الهی (نور هدایت و ایمان ) مجموعه ای از معارف و آگاهیها و خود سازیها و اخلاق لازم است که همچون ((مشکاتی )) این ((مصباح )) را حفظ کند .
ونیزقلب مستعد وآماده ای می خواهدکه همچون ((زجاجه )) برنامه آن را تنظیم نماید .
و امدادی از ناحیه وحی لازم دارد که همچون ( شَجَرَةٍ مُّبَرَکَةٍ زَیْتُونَةٍ) به آن انرژی بخشد .
و این ((نور وحی )) باید از آلودگی به گرایشهای مادّی و انحرافی شرقی و غربی که موجب پوسیدگی و کدورت آن می شود ، برکنار باشد . آن چنان صاف و زلال و خالی از هر گونه التقاط و انحراف که بدون نیاز به هیچ چیز دیگر تمام نیروهای وجود انسان را بسیج کند و مصداق ( یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِیَّءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ ) (303) گردد .
هرگونه تفسیر به راءی و پیشداوریهای نادرست و اعمال سلیقه های شخصی و عقیده های تحمیلی و تمایل به چپ و راست و هر گونه خرافات که محصول این (شجره مبارکه ) را آلوده کند ، از فروغ این چراغ می کاهد و گاه آن را خاموش می سازد .
این است مثالی که خداوند در این آیه برای ((نور خود)) بیان کرده و او از همه چیز آگاه است .
از آنچه در بالا ذکر شده ، این نکته روشن می شود که اگر در روایات ائمه معصومین علیهم السّلام در تفسیر این آیه رسیده است ((مشکاة )) گاهی به قلب پیامبر اسلام صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و ((مصباح )) نور علم و ((زجاجه )) وصیّ او ، علی علیه السّلام و ((شجره مبارکه )) به ابراهیم خلیل که ریشه این خاندان از اوست و جمله ((لاشرقیة و لاغربیة )) به نفی گرایشهای یهود و نصارا تفسیر شده است ، در حقیقت چهره دیگری از همان ((نور هدایت و ایمان )) و بیان مصداق روشنی از آن است ، نه این که منحصر به همین مصداق باشد .
و نیز اگر بعضی از مفسّران این نور الهی را به ((قرآن )) یا ((دلایل عقلی )) یا ((شخص پیامبر اسلام صلّی اللّه علیه و آله و سلّم )) تفسیر کرده اند آن نیز ریشه مشترکی با تفسیر بالا دارد .
📝نکته ها :
بخشی از نکات در ضمن بیان وجه تشبیه ، آورده شد ، امّا ذکر چند روایت برای تکمیل این بحث لازم است :
☑️ در کتاب ((روضه کافی )) از امام باقرعلیه السّلام در تفسیر آیه ((نور)) روایت شده که فرمود :
((مشکات قلب محمّدصلی اللّه علیه و آله و سلّم )) است و مصباح نور علم و زجاجه علی علیه السّلام است که بعد از رحلت پیامبر این مصباح در آن قرار گرفت )) .
☑️در حدیث دیگری از امام باقرعلیه السّلام وارد شده که فرمود :
((مشکاة ، نور علم در سینه پیامبر است و زجاجه سینه علی است و نورٌ علی نورٍ
امامانی از آل محمّدصلی اللّه علیه و آله و سلّم هستند که یکی بعد از دیگری می آیند و مؤ یّد به نور علم و حکمتند و این رشته از آغاز خلقت تا پایان جهان ادامه داشته و دارد ، اینها همان اوصیایی هستند که خداوند آنان را خلفای خود در زمین و حجّت خویش بر بندگانش قرار داده است و در هیچ عصر و زمانی صفحه روی زمین از آنها خالی نبوده است )) .
🌴🌴🌴
قدر #وقت ار نشناسد دل و کاری نکند
بس #خجالت که از این حاصل ایام برد
🔅 تفسير و علوم قرآنی
@rahighemakhtoom
#مثالهای_قرآن 103.
#مثل #چراغ #چراغدان #نور #هدایت #ایمان #مردم #ستاره #زیتون #شرقی #غربی
⏪28- مَثَل چراغ و چراغدان
اللَّهُ نُورُ السَّمَوَا تِ وَالاْرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَوا ةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ کَاءَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیُّ یُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَرَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لا شَرْقِیَّةٍ وَلاَغَرْبِیَّةٍ یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِیَّءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَی نُورٍ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِی مَن یَشَآءُ وَیَضْرِبُ اللَّهُ الاْمْثَلَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ . (35 سوره نور)
((خداوند نور آسمانها وزمین است ، مَثَل نورخداوند همانند چراغدانی است که درآن چراغی (پرفروغ ) باشد ، آن چراغ در حُبابی قرارگیرد ، حبابی شفّاف ودرخشنده همچون یک ستاره فروزان ، این چراغ با روغنی افروخته می شود که از درخت پر برکت زیتونی گرفته شده که نه شرقی است و نه غربی ؛ (آن چنان روغنش صاف و خالص است که ) نزدیک است بدون تماس با آتش شعله ور شود ؛ نوری است برفراز نوری وخدا هرکس را بخواهد به نور خود هدایت می کند وبرای مردم مثلهامی زند وخداوند به هرچیزی داناست )) .
🌱🌱🌱
☑️در حدیث دیگری از امام صادق علیه السّلام :
((مشکات به فاطمه علیها السّلام و مصباح به حسن علیه السّلام و زجاجه به حسین علیه السّلام تفسیر شده است )) .
البته همان گونه که قبلاً اشاره شد ، آیه شریفه مفهوم وسیعی دارد که هر یک از روایات مذکور بیان مصداق روشنی از آن است و بین آنها هیچ گونه تضادی نیست .
☑️در آیه مورد بحث ، درخت زیتون به عنوان ((شجره مبارکه )) (درخت پربرکت ) توصیف شده است که دارای خواص و منافع ویژه ای است .
دانشمندان گیاه شناس می گویند : از درخت زیتون محصولی به دست می آید که از مفیدترین و پر ارزش ترین روغنهاست و برای سلامت بدن بسیار مفید و مؤ ثّر است .
☑️از رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلّم روایت شده که فرمود :
((کُلُوا الزَّیْتَ وَاءَدْهِنُوا بِهِ فَإِنَّهُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ ؛ از روغن زیتون هم برای خوردن و هم برای چرب کردن بدنتان استفاده کنید ، زیرا آن از درخت پر برکت تولید می شود)) .
از ابن عباس نقل شده است که می گوید :
((این درخت (زیتون ) تمام اجزایش مفید و سودمند است حتی در خاکستر آن نیز فائده و منفعتی است (که برای شستن ابریشم به کار می رود) و اوّلین درختی است که بعد از طوفان نوح علیه السّلام رویید و پیامبران در حقّ آن دعا کرده اند که درخت پر برکتی باشد)) .
🌴🌴🌴
قدر #وقت ار نشناسد دل و کاری نکند
بس #خجالت که از این حاصل ایام برد
🔅 تفسير و علوم قرآنی
@rahighemakhtoom