eitaa logo
رهنامه پژوهش
1.2هزار دنبال‌کننده
238 عکس
5 ویدیو
33 فایل
🔻 معاونت پژوهش حوزه های علمیه 🔻 مدیریت ترویج پژوهش ☘️رهنامه پژوهش، فصلنامه ای برای ترویج فرهنگ پژوهش، ارتقای مهارتهای پژوهشی و افزایش سواد پژوهش در میان طلاب جوان: www.rahnamehmag.ir ▫️ارتباط با سردبیر ✅ @sadramah ارسال پیامک 5000400030096
مشاهده در ایتا
دانلود
✅پیشنهادی شش مرحله اي، برای حضور بایستۀ 🔻حجت الاسلام عبدالحمید واسطی: 1️⃣طلبه درس خارج، در مرحله نخست، مسئله را صرفاً به عنوان یک ایده دریافت کند و موظّف باشد صورت مسئله را موجّه‌سازی بکند که آیا واقعاً مسئله همین است با همین تقریر؟ 2️⃣برای حل مسئله فرضیه‌پردازی بکند. مقصود از فرضیه‌پردازی این است که بدون مراجعه به منابع و کارهایی که متخصّصین انجام داده اند سعی کند مستقیماً از آیات و روایات پاسخ مسئله را استخراج کند و این استخراجِ خود را بتواند قدم به قدم توضیح بدهد و استدلال عملیات استخراج خود را بیان کند. استظهارها ناخودآگاه نباشد، بلکه مستندسازی بشوند و نتیجه‌گیری‌ها مبتنی بر مقدمات باشد. 3️⃣نظرات متخصّصینی را که به این مسئله پرداخته‌اند و همین مسیر را طی کرده اند، شناسایی کند. به مطالعه تطبیقی این نظرات بپردازد، نقاط اشتراک، نقاط اختلاف، علت اختلاف و تأثیر این اختلاف را روشن کند. 4️⃣فرضیه خود را با این مطالعات تطبیقی مقایسه کند و سپس اصلاح و تکمیل یا تأیید نسبت به نظر خودش داشته باشد. آنگاه یک تقریر اولیه‌ای را به صورت یک بسته علمی از مسئله و نظرش تنظیم کند، 5️⃣ بعد سر کلاس برود. یعنی در مرحله ابتدایی تولید علم صورت بگیرد بعد سر درس برود. اگر این کار را انجام بدهد حتّی اگر استاد، استادی پژوهش‌محور یا مسئله‌محور نباشد، تفکر شاگرد فعال خواهد شد چون استاد به صورت ناخودآگاه این مراحل را با شدّت و ضعف‌هایی در مراحل مختلف طی می‌کند، و شاگرد دائم ذهن خود را در یک موقعیت تطبیقی بین عملیات خودش با عملیات استاد قرار می‌دهد و نقاط اشتراک و نقاط اختلاف بین کار خودش و کار استاد را ردیابی می‌کند، به خصوص کشف علّت اختلاف که چرا این مطلب را استاد متوجّه شده و من متوجّه نشدم یا استاد کجا را دیده و من ندیدم را ردیابی خواهد کرد. 6️⃣در نهایت هم حتماً در یک جمع‌بندی نهایی در قالب یک «مقاله»، آن مسئله تدوین بشود و تأثیر آن مسئله بر فضای فکری، فضای رفتاری چه در مقیاس خُرد و چه در مقیاس کلان توصیف شود. حل مسئله نباید ابتر بماند. مسئله‌ای داشتیم که حل شد، حال چه اثری دارد؟ حتماً تاثیر آن مسئله در عمل و کاربرد پی‌گیری و ارائه بشود. 📚رهنامه، ش 7، ص 19. 👉@rahnameh
🌿⭕️🌿درس خارج به سبک مکتب سامرا؛ نوعی از حضور بایستۀ 🔹سبک سامرایی به سبک «شاگردمحوری»، معروف و دارای ویژگی‌های منحصر به ‌فردی است. میرزای شیرازی، بارزترین مجری این روش بوده است. در این روش، ابتدا استاد مسئله اصولی یا فرع فقهی را مطرح، و پس از بررسی موضوع توسط استاد، اصل بحث، به صورت شاگردمحوری و مباحثه میان شاگردان و استاد آغاز می‌شود و شاگردان به اظهار نظر و نقض و ابرام می‌پردازند و از آرا و افکار آن‌ها در درس بهره برده می‌شود. 🔹همه شاگردان پیش از حضور در درس، به تحقیق و بررسی آرا و تفکر می‌پرداختند. سپس در کلاس شرکت می‌کردند. 🔹وقتی از میرزای شیرازی سؤال می‌شد، ابتدا ایشان از شاگردان نظر می‌خواستند و پس از اظهار نظر شاگردان، به آن‌ها جواب می‌داد و با این شیوه، استعداد شاگردان هم شناسایی می‌شد. 🔹از آنجا که این سبک بر اساس شاگردمحوری بود، گاهی استاد چندین ساعت به کلاس ادامه می‌داد. میرزای شیرازی، بر اساس استعداد شاگردان، آن ها را امتحان می‌کرد و به آن‌ها موضوع تحقیق می‌داد. سپس از آن‌ها نتیجه تحقیق را می‌خواست. ♦️افزون بر میرزای شیرازی، میرزا محمدتقی شیرازی، سید میرزا حسن شیرازی، سید محمد فشارکی، میرزا عبدالهادی شیرازی، از طرفداران مکتب سامرا بوده‌اند. در این سبک، افراد با سرعت بیشتری پیشرفت می‌کردند و طی مدت کوتاه‌تری مجتهد می‌شدند. آخوند خراسانی و شیخ فضل‌الله نوری و بسیاری دیگر، از پرورش یافتگان این روش هستند. ♦️در این مکتب طلبه حکم محققی را دارد که استاد فقط راهنمای اوست. همچنین در این روش، روحیه علمی در شاگرد به وجود می‌آید و تثبیت می‌شود و او نحوه فعالیت جمعی را در حل و فصل مسائل علمی فرا می‌گیرد. در این سبک، شاگرد روش منطقی اندیشیدن، صحبت کردن و ارائه نظر به دیگران و احترام به نظر مقابل را می‌آموزد. 📚حجت الاسلام محمدعلی رضایی اصفهانی، مقاله «سبکهای مختلف درس خارج»، رهنامه، ش 7 👉@rahnameh
پیشنهاد 📚عنوان: «ویژگی های شهرِ دوستدار کودک از منظر اسلامی» 🔻توضیحات: یکی از موضوعات جالب در دو سه دهه اخیر «شهر دوستدار کودک» (CFC) است. تحقيق در حوزه شهرهاي دوستدار کودک، از سال هاي 1980م به بعد مورد توجه قرار گرفت. عمده اين تحقيقات در راستاي تخصيص حق شهروندي به بچه ها و رسيدگي به خواسته ها و نيازهاي آنها بود. امروزه «شهر دوستدار کودک» مورد توجه برنامه ريزان و دست اندرکاران امور شهري قرار گرفته است، چرا که تعداد جمعيت کودکان مناطق شهري جهان (شهرهاي کشورهاي در حال توسعه) در حال افزايش هستند اما معمولا به نیازها و اقتضائات این بخش سرنوشت ساز جامعه کمتر توجه می شود و عمدتا سیاستها واقدامات شهری معطوف به شهروندان بالغ است. به دیگر بیان با گسترش موج شهرنشینی در دنیا از سویی و افزونی جمعیت از سوی دیگر، کودکان در تحولات مدرن شهری نادیده گرفته می‌شوند و لزوم توجه به آنها در شهرها بیش از پیش احساس می‌شود. نظریه «شهر دوستدار کودک» برای اولین بار توسط یونیسف یا همان صندوق حمایت از کودکان ارائه شده است. 💠با این همه هنوز این موضوع از زاویه حقوق کودک در اسلام و اهداف، آرمانها و ویژگی های فرهنگی و نظام تربیتی اسلام مورد کاوش کافی قرار نگرفته است و به عنوان نمونه با استناد به آیه «ارسله معنا غدا یرتع و یلعب» (یوسف: 12) می توان دو مولفۀ طبیعت گردی و بازی در فضای طبیعی را مورد تاکید و دقت نظر قرار داد و راهبرد توسعه طبیعت‌گرایی را در راستای افزایش توجه به نیاز شهرهای کودک_دوست پیشنهاد داد. طبیعی است که مجموع این راهبردهای اسلامی، شهر را به سوی بستری برای برآوردن نیازهای مختلف کودک و رشد و پرورش همه جانبه او سوق می‌دهد. ♨️گفتنی است درباره شهر دوستدار کودک مقالات متعددی نوشته شده اما چنانکه گذشت با رویکرد اسلامی و در نظر گرفتن فرهنگ و آرمانهای اسلامی چندان مورد توجه نبوده است. کتاب حکمت نامه کودک (از منشورات دار الحدیث قم) و مباحث حقوق کودک در اسلام و اشارات آیاتی که درباره کودکی حضرت یوسف، کودکی حضرت اسماعیل، فرزند لقمان، دوران کودکی حضرت موسی و ... است می تواند رهگشا باشد. 👉@rahnameh
🌿معرفی چند منبع برای موضوع «ویژگی های شهرِ دوستدار کودک از منظر اسلامی» 🔻کتاب «شهر اسلامی دوستدار کودک»؛ 1398ش؛ آستان قدس رضوی 🔻مقاله «بررسی تطبیقی تعامل کودک با محیط شهری از منظر اندیشۀ اسلامی و غربی»؛ 1397ش ـ مرتضی میرغلامی و همکاران 🔻مقاله «شهر مربی کودک، بازتولید الگوی شهر دوستدار کودک در بستری ایرانی اسلامی»؛ 1398 ـ مرتضی میرغلامی و همکاران 👉@rahnameh
✅رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از فضلای حوزه علمیه: ♦️شما آقایان چرا نمی نویسید؟! یک نفر دانشجو، چهار سال، پنج سال دوره‌یی را می بیند؛ بعد موضوعی را به او میدهند؛ استاد او را راهنمایی میکند و یک رساله به وجود میآورد؛ خیلی هم خوب است. ♦️الان اگر همین آقایان طلاب ما، بعد از آن‌که پنج سال، شش سال، ده سال درس خارج رفتند، یک استاد راهنما بگیرند و یک موضوع فقهی به آنها بدهند و بگویند کار کنید، ببینید از همین طریق چه‌قدر موضوع حل خواهد شد! ۱۳۷۰/۱۱/۳۰ 👉@rahnameh
🔷♦️🔸 توانایی حوزه برای تحول در علوم انسانی 🔹آیت الله سید احمد مددی: ✳️ این علوم انسانی چیزی نیستند که ما در مقابل آن ها کمر خم کنیم. چرا بعد از سی سال، با وجود این همه امکانات که در اختیار ما بود نتوانستیم دانشگاه ها را در بخش علوم انسانی، متأثر از تفکر اسلامی کنیم؟ ✳️ ما در علوم انسانی می توانیم نظریات جهانی ارائه دهیم. نسبت به آن زوایایی که ما در فقه کنکاش کردیم این علوم ناچیز هستند. ✔️گفتگو با رهنامه پژوهش ش 8 👉@rahnameh
✅پیشنهاد 📚عنوان: «تحلیل ویژگی های موثر سبک زندگی اجتماعی اسلام بر افزایش امید به زندگی» 🔻توضیحات: «امید به زندگی» یا متوسط طول عمر، یک شاخص آماری است که نشان می‌دهد اعضای یک جامعه به طور میانگین چقدر عمر می‌کنند، یا به عبارت دقیق تر، انتظار می‌رود چقدر عمر کنند. برای افزایش این شاخص در دنیا عمدتا بر افزایش سطح بهداشت و درمان تاکید می شود در حالی که سبک زندگی اسلامی در قلمرو حیات اجتماعی آکنده از مولفه های است که به شکل غیر مستقیم سبب افزایش امید به زندگی در جامعه اسلامی می گردد. بررسی زوایای مطلوبیت طول عمر در اسلام (به عنوان مقدمه) و تحلیل چگونگی تاثیر ابعاد مختلف سبک زندگی اجتماعی اسلام بر افزایش نرخ امید به زندگی جامعه اسلامی، موضوعی کاربردی و جذاب است که می تواند بخشی از ظرفیتهای تمدن اسلامی را آشکار سازد. ♨️گفتنی است برای این منظور می توان به روایات طول عمر مراجعه نمود ولی نباید پژوهش خود را منحصر به این روایات کرد چرا که قطعا آنچه در این روایات آمده است از باب انحصار نیست بنابراین ضروری است با مطالعۀ ابعاد گسترده حیات اجتماعی مورد نظر اسلام و ارتباط سنجی آن با موضوع میزان امید به زندگی، در صدد بود با تحلیل مناسب، تحقیق نسبتا جامعی را ارائه نمود. 🌿به عنوان نمونه، ویژگی های: خانواده دوستی، جمع گرایی، دیگر خواهی و اخلاق مداری بخشی از ویژگی های سبک زندگی اجتماعی اسلام است که سبب افزایش میزان امید به زندگی می شود؛ البته هر یک نیازمند مستندسازی، تحلیل، استدلال و تبیین جامع مصادیق است. 👉@rahnameh
💠🍃💠در حوزه، ارزش «تدریس» به مراتب بیش از ارزش «کار پژوهشی» است! 🔻در دانشگاه کار پژوهشی در قالب پایان‌نامه است و جزو سابقه درسی استاد به شمار می‌آید، ولی در حوزه این گونه نیست. به شخصی که پانزده سال سابقه تدریس داشته باشد، توجه می‌کنند، ولی برای بررسی پانزده پایان‌نامه، هیچ ارزشی قائل نمی‌شوند! از این رو، استادها به این موضوع اهمیت نمی‌دهند. 🔸گفتگوی حجت الاسلام رضا اسلامی با رهنامه، شماره 10، ص 11. در حوزه 👉@rahnameh
✅مرعوب بودن، سدی بر سر راه نقد و نوآوری 🔻باید طلبه را به سوی ذهن پرسشگر سوق بدهیم و کاری کنیم که برخوردش با مطالب، برخوردی فعال باشد، و در برابر بزرگان مرعوب نباشد؛ زیرا مرعوبیت، ویژگی بدی به شمار می‌آید. 🔻ما نباید این‌قدر شخصیتی علمی را بزرگ کنیم که طلبه باورش نشود او هم می‌تواند فکر بکند یا باورش نشود که کلام آن شخص هم می‌تواند اشکال داشته باشد. مثلاً بگوییم فلان آقا استوانه و کوه علم است، تالی تلو معصوم است و با امام زمان (عج) دیدار کرده است. طلبه هم فکر می‌کند، چون او با امام زمان (عج) دیدار داشته است، پس به او نمی‌توان اشکال کرد. 🌐گفتگوی رهنامه با حجت الاسلام رضا اسلامی، شماره 10، ص 9. 👉@rahnameh
⭕️⭕️⭕️موانع و اندیشه ورزی در حوزه ✅ 1.سرعت آموزش دروس حوزه: یعنی یا استاد سرعت می‌گیرد و به هر دلیل تند درس می‌دهد و جلو می‌رود یا طلبه خودش سرعت می‌گیرد و می‌خواهد مثلاً دو سال را در یک سال بخواند. سرعت در فرآیند علمی، جلوی فکر را می‌گیرد. ✅2.تراکم دروس: اگر مواد درسی متراکم و زیاد باشد، برای فکر و تحلیل جایی نمی‌ماند، حتی اگر استاد و طلبه بخواهند ـ یعنی انگیزه و حوصله داشته باشند که با تأمل درس بخوانند ـ چنین روندی را نمی‌توانند پیش بگیرند. ✅ 3.پراکندگی دروس: برای نمونه، یک نفر می‌آید با مسئولان حوزه صحبت می‌کند که چرا به درس تاریخ اهمیت نمی‌دهید؟ دیگری می‌گوید که چرا نسبت به حدیث بی‌اهمیت هستید؟ شخص دیگری پیشنهاد می‌دهد که ریاضی ذهن طلبه را تقویت می‌کند. تشتت سبب کاهش تمرکز می‌شود. با کاهش تمرکز، قدرت اندیشه نیز پایین می‌آید. ✅ 4.وقت نگذاشتن استاد برای طلبه: عامل دیگر این است که عملاً استاد برای طلبه نمی‌تواند وقت بگذارد، یعنی استاد خودش را جز در ارائه درس در مقابل طلبه مسئول نمی‌داند. استاد فرصت ندارد بررسی کند آیا درسی را که ارائه داده، طلبه فهمیده است یا خیر؟ آیا طلبه رشد کرده است یا خیر؟ فقط در این اندیشه است که درس را خوب ارائه بدهد. اگر بخواهد وضعیت طلبه را بفهمد، متوقف بر این است که از او چند امتحان بگیرد. یک دفعه به او بگوید که درس را ارائه کند و کنفرانس بدهد یا مقاله‌ای بنویسد تا استاد ببیند، ولی اگر او هم مقاله‌ای بنویسد، استاد وقت ندارد مقاله را ببیند، چون او چند تا درس می‌رود و چند درس هم می‌دهد. 🌀حجت الاسلام رضا اسلامی، ش 10رهنامه، ص 11 👉@rahnameh
🔳 ▫️مواجهه غلط با «مکاسب»❗️ ✅مواجهه درست با «مکاسب» این است که روش دین‌شناسی و فقاهت را که در کلمات شیخ هست، اقتباس کنیم و ضمن تکامل، آن را در جهت تحول زمان استفاده کنیم. ❌مواجهه غلط هم این است که طلبه در مسائل زمان شیخ بماند و بر مکاسب، کاملا هم مسلط شود، ولی این مکاسب‌خوان قادر است مشکلات بازار زمان شیخ انصاری را حل کند. مثلاً انواع بیع زمان شیخ را خوب می‌شناسد که مکیل است یا معدود. 📚گفتگوی حجت الاسلام دکتر امین رضا عابدین نژاد با رهنامه پژوهش، شماره 10، ص 22ـ23 👉@rahnameh