❓ #سوال2030:
🔻 تفاوت #نقد با #غیبت چیست؟ اگر به مسئولی نقد داشته باشیم و در غیاب آن ها نقد را بازگو کنیم، تکلیف چیست؟
📚 پاسخ #حجت_الاسلام_شیرازی:
🔻 #فرق_غیبت_با_انتقاد:
انتقاد از نقد گرفته شده است یعنی با #دقت_دیدن، گفتن حسن ها و عیب های فرد به #خودش نه به دیگران.
انتقاد، #بررسی_معایب و نقاط ضعف اثر و بیان شخص در #روبروی_وی می باشد که اگر با شرایط و مقدمات خاصش صورت گیرد نه تنها حرام نیست بلکه بسیار ممدوح و پسندیده نیز هست چرا که #رشد و شکوفایی بیشتر مخاطب را به همراه دارد.
🔻 اما غیبت، بیان کردن #معایب و نقاط ضعف شخص در #نبود_وی است به گونه ای که آن نقاط ضعف و معایب حقیقتا در وی موجود باشد.
مسلما نقل چنین معایب و نقایصی در نبود شخص برای دیگران حرام و ناپسند می باشد.
🔻 هدف از #غیبت، #بیان_عیب و نقص افراد است و هدف از #انتقاد، #اصلاح و #بهبود_شرایط و اوضاع است و میان این دو تفاوت بسیار است .
🔻 غیبت مربوط به شخصیت #حقیقی افراد است و انتقاد مربوط به شخصیت #حقوقی ایشان می باشد.
🔻 غیبت از روی #دشمنی و #حسادت و اینگونه امور و با قصد خراب کردن فرد گفته می شود, در حالی که انتقاد گفت وگو راجع به #عملکرد و #موضع_گیرى هاى یک #فرد_معروف یا #مسئول همراه با نقد و دید اصلاح طلبانه است.
به عبارت دیگر جدا نمودن خوب و بد عملکرد شخص و شرح محاسن و معایب وى را انتقاد گویند.
و از آن جا که شخصیت های اجتماعی و مسئول مانند مدیران , هنرمندان و دولتمردان درقبال مردم و جامعه باید پاسخ گو باشند، انتقاد از آنان اشکالى ندارد؛ اما غیبت ذکر معایب شخصی انسان ها است که ربطى به شخصیت حقوقى یا عملکرد کارى آنها ندارد.
🔻 بنابراین در رابطه با شخصیت حقیقی افراد نمی شود غیبت کرد و گناه محسوب می شود و صحبت در رابطه با مسائل شخصى آنان جایز نیست ,ولی بررسى و سنجش کارکرد اجتماعى آنان و نقد دقیق آن، بدون تکیه بر ظنیّات و افراط و تفریط ها و با هدف اصلاح امور جامعه اشکالى ندارد , زیرا اموری که مربوط به شخصیت حقوقی افراد است چون جنبه اجتماعی دارد و از جمله امور پنهان محسوب نمی شود, اصطلاحا به آن غیبت گفته نمی شود.
در نتیجه ،غیبت در مسائل #شخصی آن هم مربوط به مطالبی است که موجب #ناراحتی غیبت شونده باشد.
✔️ اما اگر عیب ها و انتقادات در ارتباط با #حوزه_کاری و #مسئولیت_اجتماعی افراد بیان شود و هدفی جز #اصلاح_کارکرد اجتماع در میان نباشد، نه تنها جنبه غیبت نخواهد داشت، بلکه نقد و #تحلیل_منصفانه و به دور از هر گونه حب و بغض رفتار و گفتار مسئولین، یک امر لازم برای رشد و تعالی جامعه و کشور است و برکات زیادی برای فرد و جامعه دارد و موجب اصلاح عیب آنها و بر طرف شدن نواقص کارها و برنامه هایشان می شود.
🔻 در اسلام موضوعاتی چون نصیحت (امر به معروف و نهی از منکر) ائمه مسلمین، جرح و تعدیل (تکذیب و تأیید) راویان و گواهان، نُصح مستشیر و ... وجود دارند که با کمی دقت در آنها درخواهیم یافت که امکان بروز و ظهور چنین موضوعاتی، جز با نقدها و تحلیل هایی که شاید برخی از آنها در نگاه اول، مشابه غیبت ارزیابی شوند، امکان پذیر نخواهد بود.
🔻بر این اساس، چنین نقدها و تحلیل هایی، اگر تنها جهت #شناخت وضعیت حاکم بر جامعه و تلاش برای بهبود آن باشد، ایرادی نخواهد داشت، اما اگر افرادی بخواهند در ضمن تحلیل و نقد، عقده ها و #کینه های شخصی و گروهی خود را برآورده ساخته و علاوه بر سخنان لازم در یک نقد سالم، گفتاری را در ارتباط با طرف مقابل بر زبان آورند که بود و نبود آن در تحلیل انجام شده مساوی است، در برابر پروردگار مسئول خواهند بود و از آن جایی که هر فرد به درون خود آگاهی کامل دارد، شناسایی مرز بین تحلیل و غیبت در این موارد که تا حد زیادی وابسته به انگیزه افراد است، چندان دشوار نخواهد بود.
🔻 برای رسیدن به این مقصود باید با حفظ حرمت و ابروی شخص و با اشاره به #نقاط_قوت و مثبت وی و با احترام کامل به برخی از نقاط ضعف او اشاره کرد ولی باید توجه داشت که در بیان انتقاد باید به گونه ای سخن گفت که نقاط مثبتی که ذکر می شود بیشتر از نقاط منفی وی باشد تا اعتماد و حسن نیت طرف مقابل را از بیان نظرات ما به همراه داشته باشد. در این صورت حتما نقد سازنده خواهد بود و آثار مخرب غیبت را نخواهد داشت.
🆔 @rahpouanquestion