#اصول_بهداشت_روانی_و_تقویت_حافظه #۱ 🔻پیشگفتار 🔹در رابطه با اخلاق و آداب طلبگی، کتاب‌های مختلفی نوشته شده که شاید مهم‌ترین و بی‌نظیرترین آنها، کتاب شریف «مُنیَةُ المُرید فی آدابِ المفید والمستفید» نوشتۀ مرحوم زین الدین شهید ثانی «قدس سره» باشد. مداومت بر مطالعه این کتاب برای هر طالب علمی، لازم و ضروری است. از این رو در این بخش، تنها به برخی نِکات روانشناسیِ مرتبط با موضوع، اشاره می‌شود. 🔹مهم‌ترين و اساسی‌ترين شرط بهره‌مندی انسان از ابعاد وجودی خويش، به ويژه در امر حافظه و يادگيری، سلامت جسم و روان وی است؛ نخست به عنوان پيشگفتار به قدرت و توانايی مغز و ذهن انسان اشاره‌ای می‌کنیم: 🔹خداوند متعال انسان را اشرف مخلوقات آفريد و در نهاد و فطرت او توانايی‌ها و استعدادهای بی‌شمار و شگفت‌انگيزی به وديعه نهاد كه بتواند در پرتو تفكر، تقويت اراده و تلاش به مراتب و مقاماتی برسد كه خارج از تصور است: 🔸رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند 🔸بنگر که تا چه حدّ است مقام آدمیّت 🔹جای بسی اميد و خوشبختی است که دانشمندان و انسان شناسان نيز، هر روز به نتايج تازه‌ای در خصوص توانمندی‌های فكر و ذهن انسان می‌رسند و پرده‌ای از شگفتی‌های اين موجود خارق العاده را کنار می‌زنند؛ ديدگاهها و گفته‌های دانشمندان در اين مجال فراوان است كه به مقتضای حال به دو نمونه اشاره می‌شود: 🔻ويلسون در كتاب «تعالی نيروی ذهن» می‌نويسد: 🔸«چنانچه می‌توانستيم رايانه‌ای بسازيم كه با ظرفيت مغز آدمی برابری كند، تخمين زده شده است که دستگاهها و ابزارهای اين رايانه، پهنه‌اي وسيع‌تر از يكی از ايالتهای آمريكا را اشغال كند و به كار انداختن آن نيازمند انرژی بسيار زيادی خواهد بود، انرژيی كه اگر برای گرم كردن آب اقيانوسهای جهان بكار رود، دمای آب اقيانوسها را تا حدی افزايش خواهد داد كه جهان، تعادل و توازن دمايی خود را از دست خواهد داد و اكنون شما می‌دانيد كه ما تنها ده درصد ظرفيت ذهنمان را بكار می‌گيريم.» 🔻دكتر وين نيز در كتاب «نقاط ضعف شما» می‌نويسد: 🔸«در اثر تحقيقات به اين نتيجه رسيده‌اند كه مغز بشر قادر است معادل يكصد تريليون واژه را در انبار ذخاير خود نگه دارد ، حال آن‌كه فقط قسمت كوچكی از آن را مورد استفاده قرار می‌دهيم.» ↩️ ادامه دارد. 👉 @raveshsonnati

#اصول_بهداشت_روانی_و_تقویت_حافظه #۲ 🔻بخش اول: اصول بهداشت روانی 🔹چنانچه اشاره شد سعادت انسان در گرو سلامت روح و روان اوست، امّا از آنجا که سلامت جسم، نقش مهمّی در سلامت روح و روان دارد ، از این رو، نخست در فصلی به این مطلب اشاره‌ای می‌شود و در ادامه، در فصل دوم ، به سلامت روح و روان می‌پردازیم. 🔻فصل اول: سلامت جسم و تندرستی 🔹اسلام بيش از هر مكتبی برای سلامتی جسم آدمی كه مَرْكَبِ روح و نفس ملكوتي اوست سفارش كرده است. 🔸خداوند متعال در قرآن مجید می‌فرماید: «وَ لاتَنْسَ نَصيبَكَ مِنَ الدُّنْيا» « القصص: ۷۷» یعنی : سهم خود را از دنیا فراموش مکن. 🔸از امیرمؤمنان علی علیه السلام در تفسیر آیه آمده است: «لَاتَنْسَ صِحَّتَكَ وَ قُوَّتَكَ وَ فَرَاغَكَ وَ شَبَابَكَ وَ نَشَاطَكَ.» یعنی : تندرستی و توانایی و آسودگی و جوانی و شادابی خود را فراموش مکن. 🔸از امام باقر علیه السلام نیز روایت شده است: «سَلَامَةُ الدِّينِ وَ صِحَّةُ الْبَدَنِ خَيْرٌ مِنَ الْمَال» یعنی: سلامتی دین و تندرستی بهتر از مال است. 🔸و در حدیثی منسوب به رسول اکرم صلی الله علیه و آله آمده است: «إنّ فی صحّة البدن فَرَحَ الملائکةِ و مَرضاةَ الربِّ و تَثبیتَ السُّنَّة» یعنی : به درستی که در تندرستی شادی فرشتگان و خوشنودی پروردگار و تحکیم سنت است. 🔸و از دیرباز گفته‌اند: «عقل سالم در بدن سالم است.» 🔸امیرمؤمنان علی علیه السلام در حدیثی می‌فرمايد: «الصِّحَّة أفضَلُ النِّعَم» . یعنی: سلامتی، برترين نعمتهاست. 🔹با این وجود، انسانِ امروز در اثر عمل نكردن به دستورات اسلامی، هم سلامت جسم و هم سلامت روح خود را از دست داده ودچار ده‌ها استرس و اضطراب و فشار روانی شده است. از دكتر توماس موفت گزارش شده است: 🔸«ما قبر خود را با دندانهايمان می‌كنيم زيرا كه جسمِ خود را از غذاهای پر چرب و عاری از مواد مقوی انباشته می‌سازيم؛ دستگاههای بدن خود را با سيگار، الكل، دارو و مواد مخدر، مسموم می‌سازيم و به صورت غير فعال وقت خود را در جلوی تلويزيون تلف می‌کنيم.» 🔹از این رو، سزاوار بلکه لازم است که هر انسانی به ویژه طالب علم و دانش، نخست در راستای سلامتی بدن و تندرستی خود، قدم برداشته و اگر بیماری‌ای در درون خود احساس می‌کند و یا نشاط و شادابی لازم را برای عبادت پروردگار و تحصیل دانش ندارد، به سرعت برای برطرف کردن آن مشکل، اقدام نماید تا اسباب و شرایط مناسب عبادت و تحصیل دانش برای وی فراهم شود. بلکه سزاوار و بایسته است که مقداری از دانش پزشکی را فرا گرفته تا بتواند بسیاری یا برخی از مشکلات خود را به راحتی درمان کند. چراکه 🔸اولا بسیاری از بیماری‌ها به راحتی قابل درمان بوده و منشأ آن جز جهل و نادانی بیمار نسبت به بیماری خود و راه درمان آن، نیست. 🔸ثانیا برخی از مشکلات جسمی را غیر از بیمار نه می‌تواند تشخیص دهد و نه درمان نماید. 🔸ثالثا با دانستن کمی از این دانش، در بسیاری از موارد در وقت و هزینه، صرفه جویی می‌شود. 🔹از این رو در پایان کتاب آداب المتعلّمین گوید: «لابدّ لطالب العلم أن یتعلَّمَ شیئاً من الطّبّ ویتَّبعَ بالآثار الواردة فی الطبّ» یعنی: لازم است کسی که جویای دانش است قدری از دانش پزشکی، فراگرفته و از روایات آن، بهره‌مند شود. 🔹البته تذکر این نکته لازم است که برخی از بیماری‌ها به راحتی قابل تشخیص و درمان نبوده و باید به پزشک حاذق و ماهر مراجعه شود. ↩️ ادامه دارد. 👉 @raveshsonnati

#اصول_بهداشت_روانی_و_تقویت_حافظه #۳ ↪️🔻بخش اول: اصول بهداشت روانی ↪️ 🔻فصل دوم : سلامت روح و روان 🔻پیشگفتار 🔹چنانچه اشاره شد، برترین نعمت، سلامتی است بلکه سلامتی جسم نیز مقدمه‌ای برای سلامتی روح و روان است. از این رو در روایات ما سلامتی روح برتر از سلامتی جسم دانسته شده است. امیرمؤمنان می‌فرماید: «أَلا وَإنَّ مِنَ النِّعَمِ سَعَةَ الْمَالِ وَأَفْضَلُ مِنْ سَعَةِ الْمَالِ صِحَّةُ الْبَدَنِ وَأَفْضَلُ مِنْ صِحَّةِ الْبَدَنِ تَقْوَى الْقَلْب». یعنی: آگاه باشید که وسعت روزی، از نعمت‌های خداست و برتر از آن، تندرستی است و برتر از تندرستی، تقوای قلب است. 🔹بحث درباره آنچه سبب سلامت روح و روان می‌شود و آنچه آدمی را از آن محروم می‌کند، مجالی بسیار گسترده می‌طلبد که مناسب این نوشته نیست. و از آنجا که هدف اصلی این کتاب تبیین روش درست آموزش و مطالعه است، اشاره‌ای گذرا به بحث تفکر و اهمیت و متعلّق آن کرده و سپس راهکارها و نکاتی درباره روش فکرکردن، ارائه می‌دهیم. 🔻نوشتار اول: تفکّر 🔹مهم‌ترین و اساسی‌ترین راه رسیدن به کمال، تفکر و تعقل است. از این رو لازم است پیش از ورود به بحث از روش‌های درست آن اشاره‌ای به چیستی، اهمیت و متعلَّق آن شود. 🔻الف) چیستی تفکّر 🔹مراد ما از عقل و فکر، همان قوه خدادادی است که همه انسانها به اصل وجودش معترف بوده و آن را در درون خويش می‌يابند؛ چه اين که همين حقيقت و گوهر قدسی، وجه تمايز انسان از ساير موجودات است. و شاید چون وجود عقل بدیهی است، واژه عقل در قرآن بکار نرفته بلکه از مشتقاتِ آن مانند تعقل و تفکر استفاده شده است. ما از اینکه می‌اندیشیم به وجود عقل پی می‌بریم؛ امام کاظم عليه السلام می‌فرمايد: «دَلِيلُ الْعَقْلِ التَّفَكُّرُ» نشانه وجود عقل، انديشيدن است. 🔹معنای لغوی تفکّر إعمال فکر و نظر است و در اصطلاح آنگونه که از محقق طوسی «قدس سره» نقل شده: «التفکّرُ سیر الباطنِ من المبادئ إلی المقاصد» ↩️ ادامه دارد. 👉 @raveshsonnati

#اصول_بهداشت_روانی_و_تقویت_حافظه #۴ ↪️🔻بخش اول: اصول بهداشت روانی ↪️ 🔻فصل دوم : سلامت روح و روان ↪️🔻نوشتار اول: تفکّر 🔻ب) اهمیت تفکّر 🔹خوشبختی دنيا و آخرت و سلامت روح از انديشيدن آغاز می‌شود؛ چنانكه در بسیاری از روايات آمده است: «تَفَكُّرُ سَاعَةٍ خَيْرٌ مِنْ قِيَامِ لَيْلَةٍ» یا «خَيْرٌ مِنْ عِبَادَةِ سَنَةٍ» یا «خَيْرٌ مِنْ عِبَادَةِ سِتِّينَ سَنَةً.» یعنی: تفکر ساعتی بهتر از یک شب یا یکسال یا شصت سال عبادت است. شاید اختلاف بیانات در روایات، ناظر به کیفیّت تفکّر یا متعلَّق آن باشد. زیرا آدمی می‌تواند در اثر تفكرِ صحيح، خوشبختی يک عمر را تضمين كند؛ چرا كه سرعت فكر انسان از هر متحرکی سريع‌تر است تا جايی که می‌تواند انسان را در لحظه‌ای از ازل به ابد برساند. 🔹حاصل آنکه تفکر، کليد ابواب معارف بوده و بدون آن بشريت به هيچ کمالی نمی‌رسد. محقق طوسی قدس سره پس از آنکه تفکر را سیر باطن از مبادی به مقاصد دانست در اهمیت تفکر می‌گوید: «ولايَرتقِی أحدٌ من النَّقص إلی الکمال إلا بهذا السَّير» کسی از نقص به کمال نمی‌رسد مگر به سير فکری. (که در آفاق و انفس به کارگرفته شود.) 🔹در پایان ذکر این نکته لازم است که چون طبق فرمايش قرآن كريم غذای تفكر و تعقل، علم و اطلاعات است: «وَمَا يَعْقِلُهَا الا العَالِمون» «العنکبوت: ۴۳» از این رو، به هر ميزان اطلاعات انسان بيشتر باشد، استفاده از فكر نيز بهتر و افزون‌تر خواهد بود. 🔻ج) متعلَّق فکر ❓اما متعلَّق فكر چيست؟ ❓و به بیان ديگر، در چه مقوله‌هايی بايد انديشيد؟ 🔹به نظر می‌رسد می‌توان اين مقوله‌ها را در عناوين ذيل خلاصه نمود: 🔸۱) انديشه در مبدأ هستی و ازل یعنی تفکر در اینکه از كجا آمده است؟ تا برسد به اينکه «جهان را خالقی باشد خدا نام» 🔸۲) اندیشه در منتهی و أبدیت یعنی تفکر در اینکه به كجا خواهد رفت؟ تا برسد به اينکه بداند ابديت در پيش است و به قول شاعر : «ثبت است بر جريده عالم دوام ما» 🔸۳) اندیشه در علت آفرینش و اینکه چه تکلیف‌هایی بر گردن او بوده و وظيفه او در قبال خود، خدا، جامعه و طبيعت چيست؟ 🔹روزها فكر من اين است و همه شب سخنم 🔹كه چرا غافل از احوال دل خويشتنــم 🔹مانده‌ام سخت عجب از چه سبب ساخت مرا 🔹يا چه بود است مراد وی از اين ساختنم 🔹ز كجا آمده‌ام آمدنم بهـر چه بود 🔹به كجا می‌روم آخر ننمايی وطنـــم 🔹چنين قفس نه سزای من خوش الحانيست 🔹روم بگلشن رضوان كه مرغ آن چمنـم 🔹مرغ باغ ملکوتم نیم از عالم خاک 🔹چند روزی قفسی ساخته‌اند از بدنم ↩️ادامه دارد. 👉 @raveshsonnati

#اصول_بهداشت_روانی_و_تقویت_حافظه #۵ ↪️🔻بخش اول: اصول بهداشت روانی ↪️ 🔻فصل دوم : سلامت روح و روان 🔻نوشتار دوم: روشهای درست فكركردن 🔹در این نوشتار، روشها و نکاتی برای درست اندیشیدن، بیان می‌شود. امید است که مورد استفاده قرار گیرد. 🔹انسان بايد مشكلات خود را به روش عقلانی (مسئله مداری) طرح و حل نمايد نه روش احساسی و خيالی (هيجان مداری)؛ لذا به فرمول‌های تفكر صحيح به روش مسئله مداری اشاره می‌شود كه عبارتند از: 🔸۲. اصل خودشناسی يعنی: توجه و باور به توانايی‌های بی‌شماری كه خداوند متعال در وجود انسان‌ها به وديعه نهاده و باور به اين مطلب كه او به كمال و جمال مطلق متصل بوده و آئينه جمال و جلال خداوند متعال است و با اين استعدادها می‌تواند خوشبختی واقعی را به دست آورد و به پيروزی خود يقين کند، در نتيجه به هيچ وجه احساس حقارت، خودكم بينی، عجز و ناتوانی بر او حاكم نخواهد شد. 🔸۲. باور به اينكه او به طور حتم می‌تواند با توكّل به خداوند و استفاده از ابزار و وسايل خدادادی مشكلات را حل كند. 🔸۳. مثبت انديشی و باز كردن دريچه‌های ذهن به جهان روشنايی. 🔸۴. به هيچ وجه نااميد نشدن؛ باید هيولای نااميدی را در درون خود بكشد و باور داشته باشد كه در عالم هيچ بن بستی نيست. 🔸۵. مشكل و مسئله مورد نظر را با تمام علل و عوامل ايجاد مشكل، موانع رفع و مهم‌تر از همه، راه حلهای مناسب آن را نوشته و تجزيه و تحليل كند و تا زمانی كه آن راه حل مناسب را پيدا نكرده موضوع را ترک نكند. 🔸۶. اگر خود به تنهايی نتوانست عوامل مشكل و راه حلهای مربوطه را بيابد، با كارشناسی امين مشورت كند. 🔸۷. مشكلات را طبيعی تلقی كرده و بزرگش نكند و به اصطلاح از كاه كوه نسازد؛ پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله در اين باره می‌فرمايند:«مَا مِنْ هَمٍّ اِلا وَ لَه فَرَجٌ» هيچ غم و غصه‌ای نيست مگر اينكه برای آن گشايشی است. باید باور داشته باشد که «مشكلي نيست كه آسان نشود» و تلاش كند که از غم و غصه‌های دنيوی به شدت پرهيز نمايد. 🔹امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرمايد: «تَخَلَّي مِنَ الهُمُوم إلَّا هَمّاً وَاحِداً» یعنی : مؤمن از همه اندوهها و غصه‌ها خود را تخليه كرده مگر يک همّ و غم (كه آن هم غم ابديت و آخرت است.) 🔸۸. باید طرح‌ها و خواسته‌هایش با امکانات و شرايط عينی و موجود سازگار باشد به عبارت ديگر وسايل، قدرت تأمين هدف‌ها را داشته باشد، يعنی تلاش كند که با امكانات موجود و واقعی مشكل را حل كند نه با امكانات خيالی؛ چرا كه گاهی هدف‌ها درون وسايل نمی‌گنجند. به ياد داشته باشيد که موفّق‌ترين و خوشبخت‌ترين انسانها كسانی هستند كه از امكانات موجود بهترين بهره‌برداری را می‌كنند. (اصل تناسب هدف و امكانات) ↩️ ادامه دارد. 👉 @raveshsonnati

#اصول_بهداشت_روانی_و_تقویت_حافظه #۶ ↪️🔻بخش اول: اصول بهداشت روانی ↪️ 🔻فصل دوم : سلامت روح و روان 🔻نوشتار دوم: روشهای درست فكركردن ↪️🔸۹. بايد باور داشته باشد كه مهم‌ترين عامل حل مشكل خداوندِ مهربانتر از مادر است؛ لذا با توسل به چهارده معصوم علیهم السلام از خداوند متعال ياری جويد؛ «ألَيْسَ اللهُ بِكَافٍ عَبْدَهُ» «الزمر: ۳۶» یعنی: آيا خداوند به تنهائی بنده‌اش را كفايت نمی‌كند. 🔸۱۰ در دنیا در جست‌وجوی راحتی مطلق نباشد؛ در روایت است : «الرَّاحَةُ لَمْ تُخْلَقْ فِي الدُّنْيَا وَ لَا لِأَهْلِ الدُّنْيَا إِنَّمَا خُلِقَتِ الرَّاحَةُ فِي الْجَنَّةِ وَ لِأَهْلِ الْجَنَّة» انسان بايد بداند كه اين دنيا مقدمه ابديت است و پر از بلا و مصيبت بوده و به راحتی مطلق در آن نمی‌توان رسيد؛ لذا بر اساس اين جهان‌بينی نبايد به دنبال راحتی مطلق بود و زندگی كردن در مشكلات را نوعی لذّت دانست و يقين نمود که در نعمت‌های بيكران الهی غوطه‌ور است و همواره در جاذبه كمال و جمال مطلق قرار دارد و همواره در فكر هدف اصلی و رسيدن به كمال ملكوتی باشد كه لازمه آن دورانديشی و آينده‌نگری است. 🔸۱۱. داشتن نظم عينی و خارجی؛ تلاش كند که علاوه بر نظم روانی كه موضوع آن بيان شد، نظم عينی و خارجی را نيز در زندگی داشته باشد و طبق فرمايش امام کاظم علیه السلام ساعات خود را به چهار بخش تقسيم كند: 1⃣ بخشی برای عبادت و مناجات با خدا؛ 2⃣ بخشی برای كار و كسب روزی حلال؛ 3⃣ بخشی برای ارتباط با برادران و افراد سالم جامعه که عیب‌ها را از روی اخلاص گوشزد می‌کنند؛ 4⃣ و بخشی برای استفاده از لذّتهای حلال (تفريحات سالم)؛ به هوش باشد كه عمر آدمی سرمايه جاودانگی اوست و با اتلاف وقت و تنبلی، آن را به هدر ندهد و هميشه پركار و فعّال باشد؛ 🔸۱۲. داشتن محاسبه در زندگی؛ با محاسبه زندگی كند، يعنی در آخر هر شب از خود حساب بكشد و مشغول اصلاح خويش باشد. بهترين راه برای اين امر، نوشتن نقاط ضعف و عيبهای خود می‌باشد كه بايد برای برطرف كردن آن بكوشد و ضمناً نقاط مثبت خود را شناسايی كرده و تقويت نمايد كه نتيجه آن زندگی بدون گناه خواهد بود؛ حضرت امام كاظم علیه السلام می‌فرمايد: «لَيْسَ مِنَّا مَن لَمْ يُحَاسِبْ نَفْسَهُ فی كُلّ يَوْمٍ» از ما نيست كسی كه هر روز اهل محاسبه نباشد؛ 🔸بسی كتاب خواندی كتاب نفس بخوان 🔸ز كرده‌های تو جان را كتاب در پيش است 🔸مرا به هيچ كتابی مكن حواله دگر 🔸كه من حقيقت خود را كتاب می‌بينم 🔸۱۳. تلاش در جهت داشتن روحی آرام؛ تلاش كند كه روحی آرام داشته باشد كه آن نيز در سايه ياد خدا و ارتباط با او ميسر می‌شود؛ از اين رو، بايد تلاش نمايد که به هيچ وجه با غيظ و خشم و عصبانيت و اضطراب زندگي نكند و با چشم هم چشمی خود را افسرده نسازد و از هيچ كس و هيچ تهديد و انتقادی نهراسد و باور داشته باشد كه همه چيز دست خداست و اگر احياناً عصبانی شود برای رفع عصبانيت می‌تواند اقدامات زير را انجام دهد: 1⃣ ياد خداوند توجه حضور هميشگی او در زندگی؛ 2⃣ نماز خواندن؛ 3⃣ تغيير مكان و تغيير حالت دادن؛ 4⃣ نفس عميق كشيدن؛ 5⃣ شنا يا حمام رفتن؛ 6⃣ ورزش كردن؛ 7⃣ ارتباط با يک دوست صبور، حليم و خونسرد تا كمک حال او در رفع عصبانيت باشد و بهتر اين است كه از زمينه‌های غضب و عصبانيت دوری كند. 🔸۱۴. پايداری در مقابل محرکهای اجتماعی؛ تحت تأثير محركهای اجتماعی واقع نشود و در اثر رفتار و گفتار نابهنجار، اعتراض و بی‌مهری، تمسخر و تحقير ديگران، زندگی عقلانی و شرعی، خود را تغيير ندهد، بلكه كاملاً بی‌خيال و خونسرد بوده ذهن و قلب ملكوتی خود را مشغول قيل و قال ديگران نسازد. چنان‌که خداوند متعال می‌فرمايد: «وَ لَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَ لَا تَكُنْ فِي ضَيْقٍ مِّـمَّا يَمْكُرُونَ «النمل، ۷۰» یعنی: ای پيامبر بر آنان محزون مباش و از مكر آنها در تنگنا قرار نگير. 🔸۱۵. نظم منطقی در فكر كردن و پرهيز از تخيلات انفعالی؛ از علائم تخيل می‌توان به منتقل شدن از موضوعی به موضوع ديگر بدون نتيجه‌گيری در موضوع نخست يا در موضوعی از شاخه‌ای به شاخه ديگر رفتن اشاره كرد كه نتيجه آن روان گسستگي و روان پريشی است كه نهايتاً در مراحل حادّتر منجر به امراض روانی می‌گردد؛ لذا بايد باور داشت كه اين خيالات، اوهام و افكار پريشان و القائات شيطانی، فكر را مختل و وجود را از وحدت به كثرت، از نور به ظلمت، از عمل به آرزوهاي غير منطقی و از انبساط و شادی به غم و غصه سوق می‌دهد، البته در عين حال از خيالات نيز نبايد ترسيد، چرا كه خيالات همانند تار عنكبوتند و با كمی صبر و تحمل و مقاومت از بين می‌روند؛ مناسب است به خاطر اهمیت فوق العاده خیال و تأثیر آن در همه امور از جمله تحصیل، مطالبی در این راستا بیان شود:🔻 ↩️ ادامه دارد. 👉 @raveshsonnati

#اصول_بهداشت_روانی_و_تقویت_حافظه #۷ ↪️🔻بخش اول: اصول بهداشت روانی ↪️ 🔻فصل دوم : سلامت روح و روان ↪️🔻نوشتار دوم: روشهای درست فكركردن ↪️🔻بررسی خیال و نقش آن در زندگی 🔹یکی از موانعی که می‌تواند سدّ راه تکامل انسان شده و باعث تعطيلی عقل و سقوط انسان شود، قوه خيال است. البته قوه خيال يکی از موهبت‌های بزرگ الهی در وجود انسان است؛ چرا که پيشرفت‌های مختلف بشر در عرصه‌های مختلف علمی و صنعتی و همچنين در حوزه فرهنگ، هنر و هزاران خلاقيت علمی و تکنولوژيکی، همه و همه ، در پرتو همين خيال به وجود آمده و می‌آيد. با توجه به ابعاد وسيع و گسترده قلمرو فعاليت اين قوه، فلسفه وجودی قوه خيال در انسان آشکار می‌شود، ولی اين قوه با همه توانمندی عجيبی که خداوند در آن قرار داده است، اگر در مسير انحرافی به کار گرفته شود، تلفات و آسيب‌های ناشی از آن نيز بسی گسترده و عميق خواهد بود. 🔹بنابراين، با توجه به اهميت فوق العاده اين قوه و در وجود انسان و دو کار کرد مثبت و منفی آن، لازم است جايگاه خيال در ساختار وجودی انسان مورد بحث قرار گيرد، تا از اين رهگذر علم و احاطه بيشتری به جوانب مثبت و منفی آن حاصل شود. 🔹چنانکه در کتب معقول بیان شده است نفس انسان ذاتاً مجرد بوده و دارای قوای متعددی است. مشهور علما، قوای باطنی نفس را پنج مورد می دانند: 🔸۱: حس مشترک؛ 🔸۲: خَيال؛ 🔸۳: متصرفه؛ 🔸۴: واهمه؛ 🔸۵: حافظه (ذاکره) ↩️ ادامه در فرسته بعد.

#اصول_بهداشت_روانی_و_تقویت_حافظه #۸ ↪️🔻بخش اول: اصول بهداشت روانی ↪️ 🔻فصل دوم : سلامت روح و روان ↪️🔻نوشتار دوم: روشهای درست فكركردن ↪️🔻بررسی خیال و نقش آن در زندگی ↪️ 🔹 در اينجا به برخی از ویژگی‌های تخيل انفعالی و مذموم و فرق آن با تفکر و تعقل اشاره می‌کنيم. 1⃣ رَحِمِ خيال هيچ وقت بی‌کار نيست بلکه حتما نطفه‌ای لازم است تا او را بپروراند و چندان برايش مهم نيست که آن نطفه حلال باشد يا حرام! بلکه شب و روز مشغول است «و لاتَسکن عن فعلها دائماً لا نوماً و لا يقظة» از کارش آرام نمی‌گيرد، چه در خواب و چه در بيداری؛ از اين رو، سزاوار است که از طريق عقل و شرع تغذيه شود. 2⃣ در تخيل ادارکی حضوری و فعلی، خيال به صورت منظم کار می‌کند ولی در تخيل منفی و انفعالی، نامنظم و آشفته بوده و منشأ آشفتگی و اختلال بيشتری در امور انسان می‌شود چنان که در روايتی، پيامبر صلی الله عليه و آله قلب افرادی را که تحت سيطره قوه متخيله انفعالی اسير است، به پری تشبيه کرده است که هر لحظه دستخوش وزش باد است: «مَثَلُ‏ الْقَلْبِ‏ مَثَلُ‏ رِيشَةٍ بِأَرْضٍ تُقَلِّبُهَا الرِّيَاح»‏ حالت قلب حالتِ پری است که بادها آن را زير و رو می‌کنند. در حديث ديگری از ایشان نقل شده است : «لَقَلبُ ابن آدَم أشَدُّ انقِلابَاً مِنَ القِدرِ إذَا اجتَمَعَت غَلياً؛ همانا دل فرزند آدم از ديگ در حال جوشيدن بيشتر زير و رو می‌شود.» 🔹مولوی به اين دو روايت اشاره کرده می‌گويد: 🔸گفت پیغمبر که دل همچون پری است 🔸در بیابانی اسیر صرصری است 🔸باد پر را هر طرف راند گزاف 🔸گَه چپ و گَه راست با صد اختلاف 🔸در حدیث دیگر آن دل را چنان 🔸کآب جوشان زآتش اندر غارقان 🔸هر زمان دل را دگر رایی بود 🔸آن، نه از وی بلکه از جایی بود 3⃣ صاحب تخيلِ انفعالی، هميشه با اوهام و خيال و آرزوهای دست نيافتنی زندگی می‌کند و چون به اغلب اين آرزوها دست نمی‌يابد، هميشه در خوف و حزن و اضطراب و نگرانی بسر می‌برد و پيوسته خود را در معرض مشکلات جسمی و روحی و اجتماعی می‌بيند، لکن کسی که صاحب تعقل و تفکر است، پيوسته خود را از حصار ظلمات وحشتناک خيال رهانيده و سعی می‌کند از امکانات موجود، بهترين استفاده را ببرد و بر اساس «مسأله‌مداری» زندگی کند، يعنی در عين حال که برای آينده خود برنامه ريزی می‌کند، در زمان حال زندگی کند؛ برخلاف انسان خيال پرداز که «هيجان‌مدار» است و در عملکرد او تشتّت، اضطراب و هيجان نقش محوری را ايفا می‌کند. از اين رو، چه در حوزه تصميم گيری و چه در حوزه عمل، از رسيدن به مطلوب باز می‌ماند. 🔹مولوی در اين مورد چه زيبا و عالی سروده است: 🔸جان همه روزه لگدكوب از خيال‏ 🔸و ز زيان و سود و از خوف زوال‏ 🔸نى صفا می‌ماندش نى لطف و فر 🔸نى به سوى آسمان راه سفر ↩️ ادامه دارد. 👉 @raveshsonnati

#اصول_بهداشت_روانی_و_تقویت_حافظه #۹ ↪️🔻بخش اول: اصول بهداشت روانی ↪️ 🔻فصل دوم : سلامت روح و روان ↪️🔻نوشتار دوم: روشهای درست فكركردن ↪️🔻بررسی خیال و نقش آن در زندگی ↪️ 🔹در اينجا، مناسب است که به ديدگاه دو تن از انديشمندان، درباره خيال و اثرات آن اشاره شود: 🔻امام خمينی رحمة الله علیه درباره اهميت کنترل و ضبط خيال می‌نويسد: 🔹«بدان كه اول شرط از برای مجاهد در اين مقام و مقامات ديگر كه مى‌تواند منشأ غلبه بر شيطان و جنودش شود، حفظ طائر خيال است. چون كه اين خيال، مرغی است بس پرواز كن كه در هر آنی به شاخی خود را می‌آويزد؛ و اين موجب بسی از بدبختی‌هاست، و خيال يكى از دستاويزهای شيطان است كه انسان را به واسطه آن بيچاره كرده، به شقاوت دعوت می‌كند. 🔹انسان مجاهد كه در صدد اصلاح خود برآمده و می‌خواهد باطن را صفايی دهد و از جنود ابليس آن را خالى كند، بايد زمام خيال را در دست گيرد و نگذارد هر جا می‌خواهد پرواز كند؛ و مانع شود از اينكه خيال‌های فاسد باطل براى او پيش آيد، از قبيل خيال معاصی و شيطنت؛ هميشه خيال خود را متوجه امور شريفه كند. و اين اگر چه در اول امر قدری مشكل به نظر می‌رسد و شيطان و جنودش آن را به نظر بزرگ جلوه می‌دهند، ولی با قدری مراقبت و مواظبت، امر سهل می‌شود. 🔹ممكن است براى تجربه، تو نيز چندی در صدد جمع خيال باشی و مواظبت كامل از آن كنی هر وقت می‌خواهد متوجه امر پستی و خسيسی شود، آن را منصرف كنی و متوجه كنی به امور ديگر، از قبيل مباحات يا امور راجحه شريفه. اگر ديدی نتيجه گرفتی، شكر خدای تعالی كن بر اين توفيق؛ و اين مطلب را تعقيب كن شايد خدای تو به رحمت خود راهی برای تو باز كند از ملكوت، كه هدايت شوی به صراط مستقيم انسانيت و كار سلوک إلی اللّه تعالی برای تو آسان شود. 🔹و ملتفت باش كه خيالات فاسده قبيحه و تصورات باطله از القائات شيطان است كه می‌خواهد جنود خود را در مملكت باطن تو برقرار كند؛ و تو كه مجاهدی با شيطان و جنودش و مى‌خواهی صفحه نفس را مملكت الهى [و] رحمانی كنی، بايد مواظب كيد آن لعين باشی و اين اوهام بر خلاف رضای حق تعالی را، از خود دور نمايی تا إن شاء اللّه در اين جنگ داخلی اين سنگر را كه خيلی مهم است از دست شيطان و جنودش بگيری، كه اين سنگر به منزله سر حد است، اگر اينجا غالب شدی اميدوار باش. 🔹و اى عزيز! از خدای تبارک و تعالی در هر آن استعانت بجوی و استغاثه كن در درگاه معبود خود، و با عجز و الحاح عرض كن، بارالها! شيطان دشمن بزرگی است كه طمع بر انبيا و اولياء بزرگ تو داشته و دارد، تو خودت با اين بنده ضعيف گرفتار امانی و اوهام باطله و خيالات و خرافات عاطله همراهی كن كه بتواند از عهده اين دشمن قوی برآيد؛ و در اين ميدان جنگ با اين دشمن قوی كه سعادت و انسانيت مرا تهديد می‌كند تو خودت با من همراهى فرما كه بتوانم جنود او را از مملكت خاص تو خارج كنم و دست اين غاصب را از خانه مختص به تو كوتاه نمايم.» 📚چهل حدیث، ۱۷. 🔻شهيد مطهری نيز تسلط و ولايت بر انديشه‌های پراکنده و ضبط خيال را در مرحله دوم سير و سلوک دانسته می‌نويسد: 🔹«از عجيب‏‌ترين‏ نيروهای‏ ما، قوّه متخيّله است، به موجب اين قوّه است كه ذهن ما هر لحظه از موضوعی متوجه موضوعی ديگر می‌شود. اين قوّه در اختيار ما نيست، بلكه ما در اختيار اين قوّه عجيب هستيم، و لهذا هر چه بخواهيم ذهن خود را در يک موضوع معين متمركز كنيم كه متوجّه چيز ديگر نشود برای ما ميسّر نيست، بی اختيار قوّه متخيّله ما را به اين سو و آن سو می‌كشاند، مثلاً هر چه می‌خواهيم در نماز «حضور قلب» داشته باشيم، نمی‌توانيم. اين قوه شيطان صفت، مجالی برای تعالی و پيمودن صراط قرب باقی نمی‌گذارد و تمام نيروها و استعدادها را در وجود انسان، باطل و ضايع می‌گرداند.» 📚مجموعه آثار ۳: ۲۲۹- ۳۰۲ با اندکی تصرف و تلخيص. 🔻ايشان در بخشی ديگر ضمن اشاره به علت سر سپردگی انسان به قوه خيال می‌نويسد: 🔹«چنين نيست که انسان جبراً و اضطراراً پيوسته تحت سلطه و سيطره اين قوه باشد، بلکه محکوميت در برابر قوه متخيله از خامی و ناپختگی است، [بنابراين] کاملان و اهل ولايت قادرند اين نيروی خودسر را مطيع خود بگردانند، بنابراين، يکی از وظائف بشر تسلط بر هوسبازی خيال است تا از اين رهگذر او را مطيع و برده خويش سازد و اثر اين تسلط و رام سازی آن است که روح و ضمير انسان به سائقه فطری خداخواهی هر وقت ميل بالا کند اين قوه با بازيگری‌های خود مانع و مزاحم نمی‌گردد.» 📚همان ↩️ ادامه دارد. 👉 @raveshsonnati