در این روز سنه 265ه، یعقوب بن لیث صفّار به علت قولنج وفات کرد"1". برادرش عمرو به جاى وى نشست و یعقوب در اصل مسگر بود و کم کم در تهیه جند و جیش بر آمد و خوارج را بکشت تا آنکه کارش بالا گرفت و بلاد خراسان و سجستان و بسیارى از بلاد را تسخیر کرده و او مردى سیاس بوده و مسعودى در (مروج الذهب) به برخى از آن اشاره کرده و قاضى نورالله از (تاریخ گزیده) نقل کرده که صفّاریه همگى شیعه و هفت نفر بوده اند. اول ایشان یعقوب و مدت ملکشان پنجاه و شش سال بوده .
و در این روز سنه 406ه، ابو حامد بن محمد اسفراینى در بغداد وفات کرد،"2" و او همان است که گفته اند هفتصد فقیه در مجلس درسش حاضر می شده.
"1-مستدرک السفینه البحار،ج5،ص229.
2-همان،ص239"
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
📝سوال و جواب
📌سوال👇🏼
سلام
مـُحـَمَّدُ بـْنُ يَحْيَي عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ وَهْبٍ قَالَ
قُلْتُ لَهُ كَيْفَ يَنْبَغِي لَنَا أَنْ نَصْنَعَ فِيمَا بَيْنَنَا وَ بَيْنَ قَوْمِنَا وَ بَيْنَ خُلَطَائِنَا مِنَ النَّاسِ مـِمَّنْ لَيـْسـُوا عـَلَي أَمْرِنَا قَالَ تَنْظُرُونَ إِلَي أَئِمَّتِكُمُ الَّذِينَ تَقْتَدُونَ بِهِمْ فَتَصْنَعُونَ مَا يَصْنَعُونَ فَوَ اللَّهِ إِنَّهُمْ لَيَعُودُونَ مَرْضَاهُمْ وَ يَشْهَدُونَ جَنَائِزَهُمْ وَ يُقِيمُونَ الشَّهَادَةَ لَهُمْ وَ عَلَيْهِمْ وَ يُؤَدُّونَ الْأَمَانَةَ إِلَيْهِم
استاد این حدیث در الکافی باب العشره هست.
معاویه بن وهب میگه قلت له
این ضمیر به کدوم امام برمیگرده و چرا؟
معاویه بن وهب هم طبقه امام صادق علیه السلام و امام کاظم علیه السلام است
📌جواب👇🏼
سلام ظاهراً امام صادق علیه السلام می باشند زیرا
اولاً روایت ایشان از امام کاظم علیه السلام ثابت نشده
ثانیا قبلا گفته شد که اصحاب بندی رجالیون بر اساس طبقه است لذا منافاتی ندارد که ایشان از اصحاب امام کاظم باشد همانطور که مرحوم نجاشی فرموده ولی روایتی از ایشان نداشته باشد که امثال این در رجال بسیار است
ثالثا برفرض روایت ایشان از امام کاظم علیه السلام ثابت شود ولی چون روایتشان از امام کاظم بسیار نادر است طبق مبنای آیه الله خوئی حمل بر اغلب می شود
رابعا در بحث مضمرات گفتیم که یکی از منشأ ها تقطیع کتب و اصول اصلی است که صاحبین جوامع حدیثی اولی انجام داده اند و الا اگر روایات در همان کتاب ها می بود مرجع ضمیر ها مشخص بود ، مخصوصا اینکه مرجع ها واحد بوده معمولا
خامسا ایشان هم یک کتاب مشهور دارد که تمام روایات آن از امام صادق علیه السلام است ظاهراً لذا مرجع این ضمیر هم به حضرت بر می گردد ، مخصوصا که به قرینه روی عنه ایشان که ناقل همان کتاب است.
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
#معرفی_کتاب
📚 معجم الثقات وترتيب الطبقات
🔹 المؤلف: الشيخ العلامة أبوطالب التجليل
عدد الصفحات: 400
🌐 http://alfeker.net/library.php?id=3729
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
💢راهی برای کشف تحریفات نسخه کتب رجالی
✔️آیتالله شبیری زنجانی:
🔻برای کشف تحریفات نسخه و یافتن عبارت صحیح، یک راه این است که اگر کتاب بر اساس حروف الفباء نام راویان تنظیم شده، مثلا در یک نسخه نام راوی، احمد و در دیگری نام راوی محمد ذکر شده، توجه به اینکه نام او در ردیف کسانی که ابتدای نامشان الف است یا میم، میتواند نام صحیح راوی مورد نظر را معلوم سازد. در برخی از کتب رجالی، نامهای همنام در یک ردیف قرار گرفتهاند. برای مثال: برای تعیین اینکه نسخه «حسن» صحیح است یا نسخه «حسین»، توجه به سیاق نامها و ردیف آنها مؤثر است.
📚جرعهای از دریا، ج4، ص 360
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
💠 مولفه های دخیل در وثاقت راوی
🔻یکی از مباحث مهم و اثر گذار، تبیین مفهوم وثاقت و ضعف و مولفه های دخیل در هر یک است؛ به این معنی که وقتی در مصادر رجالی، یک راوی متصف به وثاقت یا ضعف می شود، چه اطلاعاتی درباره ی شخص راوی و روایات وی فهمیده می شود؟
در مورد وثاقت، دلالت آن بر راستگویی راوی، مسلّم است. همچنین با توجه به این که وثاقت به معنای معتمد و مورد اطمینان بودن است، دلالت آن بر ضبط نیز فهمیده می شود. علاوه بر این دو، دلالت وثاقت بر امور دیگری نیز ادعا شده است...
📚تحقیق طلاب
✅ ادامه این مطلب و مباحثه علمی در این موضوع را در تالار علمی فقاهت دنبال کنید.👇👇👇
🌐http://mobahathah.ir/showthread.php?tid=2477
#وثاقت
#ضبط
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
🗓۲۲ ماه شوال سال ۱۱۱۲ قمری
🏳رحلت استادالفقهاءوالمحدثین
🏳فقیه ، ادیب و محدث گمنام
🏳شاگردبرجسته علامه مجلسی
🏳علامه سیدنعمةالله جزایری/۲
💠رهبرانقلاب
‼️آثار و تألیفات ایشان زیاد است. حالا جنابعالی فرمودید حدود شصت تألیف؛ من حالا آن طور که در ذهنم بود، میدانستم ایشان حدود سی چهل تألیف دارند؛ که در بین اینها شروح مهمّ کتب اربعهی ما هست - یعنی ایشان شرح تهذیب دارد، شرح استبصار دارد، بهنظرم شرح کافی دارد - شرح بسیاری از کتابهای صدوق را دارد - مثل توحید صدوق و مانند اینها. یعنی یک شخصیّت بسیار برجستهای است ایشان در تبحّر و احاطهی بر حدیث شیعه؛ و همراه با نگاه دقیق فقهی، نه فقط حدیث. ایشان شاگرد علّامهی مجلسی است. خب، علّامهی مجلسی مرد خیلی بزرگی است، یعنی کسی نگاه کند به بیانهایی که ایشان در بحار - در ذیل روایات - دارد، میفهمد که این مرد هم فقیه است، هم متکلّم است، هم اهل عقلیّات است. مجلسی خیلی بزرگ است، منتها فقط به حدیث معروف شده؛ در حالی که اینجور نیست. ایشان محدّث هم هست - خب کتاب حدیث ایشان، بحارالانوار، کتاب بزرگی است - لکن فقیه متکلّم صاحبنظر است گاهی اوقات ایشان یک آراء بسیار برجستهای در مسائل کلامی و عقلی - در ذیل روایات - دارد که اینها خیلی برجسته است. مرحوم سیّد نعمتاللّه شاگرد یک چنین کسی است، شاگرد مرحوم علّامه مجلسی. شاگرد فیض ظاهراً، به نظرم ایشان شاگرد فیض هم بوده است. به هر حال شخصیّت برجستهای است! ۹۱/۱۲/۱۰
#نشربامنبع
@Jahade_tabeini
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
🗓۲۲ ماه شوال سال ۱۱۱۲ قمری
🏳رحلت استادالفقهاءوالمحدثین
🏳فقیه ، ادیب و محدث گمنام
🏳شاگردبرجسته علامه مجلسی
🏳علامه سیدنعمةالله جزایری/۱
💠رهبرانقلاب
‼️مرحوم سید نعمةالله جزایری یک شخصیت گمنام است، گمنام از این جهت که اگر چه مرحوم سیّد نعمتاللّه جزائری با دو کتاب معروف است: زهر الرّبیع و انوار نعمانیّه، لکن شأن مرحوم سیّد نعمتاللّه خیلی بالاتر از اینها است. ایشان، هم فقیه بودند ــ فقیه ماهری است مرحوم سیّد نعمتاللّه ــ و هم محدّث خبیر و متوسّعِ در کتابهای اخبار بودند، هم ادیب بودند. جالب اینجا است که خانوادهی اینها یک خانوادهایاند که علاوهی بر فقاهت و حدیث، اهل ادب و لغت و اینها هستند؛ مرحوم سیّد نورالدّین ــ پسر ایشان ــ کتاب معروف فروق اللّغات را نوشته که فقط یک کتاب لغت نیست، معنایش تسلّط کامل بر لغت عربی است؛ نوهی ایشان هم مرحوم سیّد عبداللّه جزائری است؛ یعنی سه نسلْ پشت سرِ هم جزو علمای برجسته و معروفند، در حوزههای علمیّه شناخته شده هستند. البتّه هر سه بزرگوار اخباریاند؛ مرحوم سیّد عبداللّه بیشتر، سیّد نعمتاللّه و سیّد نورالدّین کمتر؛ لکن مرحوم سیّد نعمتاللّه با اینکه اخباری است، به آراء و نظرات اصولیّین توجّه دارد و کتابی هم ایشان دارد - من حالا اسم کتاب یادم نیست - (بنظرم کتاب "منبع الحیاه فی اعتبار قول المجتهدین من الاموات" باشد) در لزوم رجوع به کتب فقها؛ که مراد ایشان از فقها، طبعاً فقهای اصولی هستند. ایشان مرد بزرگی است! ۹۱/۱۲/۱۰
📸مزار مرحوم سیدنعمةالله جزایری، پلدختر لرستان
#نشربامنبع
@Jahade_tabeini
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
🗓۲۲ ماه شوال سال ۱۱۱۲ قمری
🏳رحلت استادالفقهاءوالمحدثین
🏳فقیه ، ادیب و محدث گمنام
🏳شاگردبرجسته علامه مجلسی
🏳علامه سیدنعمةالله جزایری/۳
💠رهبرانقلاب
‼️کتاب زَهرُ الرّبیع ایشان با اینکه یک کتابی است که در حوزههای علمیّه به عنوان یک کتاب فکاهی معروف شده، لکن نشاندهندهی این است که فقهای ما، بزرگان ما، علمای ما، در عین کارهای عمیق علمی و فقهی به این جور مسائل هم توجّه داشتند. یعنی ایشان در اوّل زهر الرّبیع میگوید که دیدم طلبهها احتیاج دارند به یک تفنّنی و تفکّهی، این کتاب را برای آنها نوشتم؛ این کتاب را برای آنها نوشتم؛ حالا ما اینجا خشک بنشینیم، تا یک کسی آن طرف یک شوخیای کرد فوراً به ما بربخورد! اینجوری نبودند علمای ما؛ آن هم عالمی مثل سیّد نعمتاللّه که اخباری و متصلّب است دیگر؛ امّا این چیزها را هم داشتند. به نظر من این تفنّن علمای گذشتهی ما خیلی مهم است؛ به هر حال به نظر ما شخصیّت برجستهای است مرحوم سیّد نعمتالله. خاندان ایشان، خاندان علماند، بحمدالله تا امروز هم این خاندان، خاندان علم بودهاند، و امیدواریم همیشه همینجور باشد. و تجلیل از ایشان تجلیل از علم است و تجلیل از معارف الهیّه است؛ این بزرگواران معرفی بشوند خیلی خوب است. بخصوص اگر بتوانید، کتابهای ایشان را تحقیق بکنید، چاپ کنید. انوار نعمانیّه مکرّر چاپ شده البتّه، آن کتاب کتاب معروفی است، لکن کتابهای دیگر ایشان در دسترس نیست، یعنی کمتر توجّه شده به کتابهای حدیثی ایشان و شروحی که ایشان بر احادیث نوشتند که لازم است توجه شود! ۹۱/۱۲/۱۰
#نشربامنبع
@Jahade_tabeini
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
💢راهی برای کشف تحریفات نسخه کتب رجالی
✔️آیتالله شبیری زنجانی:
🔻برای کشف تحریفات نسخه و یافتن عبارت صحیح، یک راه این است که اگر کتاب بر اساس حروف الفباء نام راویان تنظیم شده، مثلا در یک نسخه نام راوی، احمد و در دیگری نام راوی محمد ذکر شده، توجه به اینکه نام او در ردیف کسانی که ابتدای نامشان الف است یا میم، میتواند نام صحیح راوی مورد نظر را معلوم سازد. در برخی از کتب رجالی، نامهای همنام در یک ردیف قرار گرفتهاند. برای مثال: برای تعیین اینکه نسخه «حسن» صحیح است یا نسخه «حسین»، توجه به سیاق نامها و ردیف آنها مؤثر است.
📚جرعهای از دریا، ج4، ص 360
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
📚موسوعه "الأصول الرجالية الأربعة" اثر محقق ارجمند شيخ محمود دُرياب النجفي در 10 جلد توسط عتبه عباسیه منتشر شد http://ijtihadnet.net/?p=45382
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
💢ویژهگی تاریخ حدیث در بازههای زمانی مختلف
✍️ محمدمهدی احسانیفر
🔻در تاریخ حدیث، هر بازهای از دوران، ویژگیهای خود را دارد. نمیتوان سیرهای از حدیث نگاران و روشی از حدیث نگاری را از دورهای به دوره دیگر، تسری داد مگر اینکه وجود آن سیره یا روش در دوره دوم، مستقلا ثابت شود.
دوران صفویه و پس از آن دوره قاجار نیز دارای ویژگیهای خود است و هر یک جدای از دیگری، اوصافی را برای محدثان و روش آنها رقم زده است. نسبت به ویژگیهای حدیث پژوهی این دو دوره، کمتر پژوهش و نگاشته شده است. حتی فقیهان این دوران نیز با فقیهان دوران پیشین، متفاوتاند.
شاید بتوان گفت که اخباری گری با روشی خاص از ویژگیهای این دوران است به گونهای که حتی بسیاری از فقیهان و اصولیان نیز بهرهای از آن دارند.
احساس امنیت و سلطه کامل در دوره صفوی، بر آثار حدیثی این دوران سایه افکنده و از این رو «لعن نگاری» را گسترش داده است. در سوی مقابل، احساس خستگی و نیاز به هوای تازه بر آثار حدیثی دوره قاجار سایه انداخته و نوعی نگاه خاص مهدوی را شکل داده است.
در همین فضا، توجه جدی به روایات ضعیف و بسیار ضعیف و حتی منقولات مجعول، وجهی از ویژگیهای منابع حدیثی را ساخته است که هرچند همه نگاشتههای حدیثی در این زمین قرار نگرفتهاند ولی بسیاری از آنها بهرهمند از این ضعیف نگاریها شدهاند!
حتی اگر ادعا شود که بسیاری از مجعولات دوران ما که منبعی در میان منابع کهن برای آن نمییابیم، ساخته و پرداخته عصر صفوی و یا قاجار است، ادعایی گزاف نیست؛ بلکه باید تنها در گستره این ادعا، تامل و تحقیق کرد.
یکی از ضعیف نگاران عصر قاجار شیخ ابوالحسن مرندی است. برخی او را مجتهدی مبرز شمردهاند و برخی دیگر وی را واعظی جاعل در تهران میدانند! آثار او و نیز میرزا علی اصغر بروجردی و عباسعلی گورتانی از منابع حرفهای ضعیف دوران ماست که در تخریجات معمول و حتی حرفهای اثری از آن در منابع معتبر نمییابیم!
به نظر میرسد که نیاز به دورهای مدرسه ای برای شناساندن آثار و روشهای حدیث نگاری عصر صفوی و سپس عصر قجری داریم. در این دوره پاسخ بسیاری از پرسشهای خویش را درباره برخی از امور و سخنان جاری در میان عموم مییابیم و با ریشههای آن و نیز تاثیر فضای زمانه بر پردازشهای حدیثی آشنا میشویم.
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
✳️ «کنیه ابوبصیر»
🔹 «أبوبصير» عنوان مشترك بين يحيى بن أبي القاسم وليث بن البختري، وكلاهما من الطبقة الرابعة، وموثّقان.
🔸 ولكن إن وردت رواية عن أبيبصير من طريق علي بن أبي حمزة، أو من طريق شعيب العقرقوفي، أو من طريق عبدالله بن وضاح فهو يحيى بن أبي القاسم.
🔹 و إن كانت من طريق ابن مسكان، أو أبي جميلة النخاس المفضل بن صالح، وعبد الكريم بن عمرو كرام، وابن بكير، وأبي المغراء، فهو ليث بن البختري.
🔸 و مع الاطلاق متعين في يحيى بن أبي القاسم إذا لم تكن هناك قرينة أخرى مثل قرينة التكرر المتني بأن كان الحديث مرويا في مصدر آخر ومصرح فيه بأنه ليث بن البختري.
معجم رجال الحدیث جلد ۱۵ صفحه ۱۴۵
🔸 جمع بندي
عنوان ابوبصیر در اسناد روايات غالبا بر دو نفر قابل انطباق است
١- لیث بن البختری المرادی
٢- یحیی بن ابی القاسم
در گذشته چنين مي پنداشتند كه عنوان ابوبصير به لحاظ مردد بودنش در بین اين دو نفر و عدم احراز هويت وي ، مجهول است
زيرا لیث بن البختري را توثيق شده و قوي مي دانستند اما یحیی بن ابي القاسم را ضعیف مي پنداشتند.
برخی نيز عنوان ابوبصير را بصورت مطلق بر ليث بن البختري حمل مي كردند.
📌 بعدها سید مهدی خوانساری (متوفای ۱۲۴۶ق) در تحقيقي جامع و در رساله اي با عنوان ( عدیمة النظیر فی احوال ابی البصیر ) به همه ابهامات و اشكالات پيرامون ( ابوبصير ) پايان داد.
وي در این رساله اثبات كرد كه اتفاقا یحیی بن ابي القاسم از لیث بن البختري مهمتر بوده و وثاقت و امامی بودنش نيز محرز است.
و از سوي ديگر کسانی که او را واقفی دانسته اند وي را با ( یحیی بن قاسم الحذاء ) که واقفی بوده اشتباه گرفته و با یحیی بن ابالقاسم خلط کردهاند.
در حالي كه یحیی ابن ابی القاسم از اصحاب سر ائمه عليهم السلام است كه به ابوبصیر نيز شهرت دارد.
نتيجه اينكه لیث و یحیی هر دو ثقه هستند و یحیی بسیار ممدوح است و مراد از مطلق ابوبصیر نيز همان یحیی بن ابي القاسم است مخصوصاً در اسنادي كه علی بن ابی حمزه از او نقل كرده باشد زیرا علی بن ابی حمزه بطائني قائد و عصاکش او بوده است.
مويد اين مطلب اينكه یحیی بن ابي القاسم نابینا بوده است. اما نابينا بودن لیث چندان محرز نيست. هر چند عنوان ( ابوبصیر ) غالبا کنیه نابینا ها باشد كه معادل فارسي اش ( روشن دل ) است.
💠 اين رساله ـ كه به حق، عديمة النظير و بى همتاست ـ اثر گران سنگ و ارزشمند مهدى موسوى خوانسارى است. وى رساله خويش را در كمال دقّت و ظرافت نگاشته و تمام نكات مورد بحث و نظر درباره ابو بصير را كه باعث اشتراك و اشتباه در سلسله سند روايت و در نهايت، موجب وثاقت يا ضعف سند مى شده، با براهين محكم، بيان نموده است.
اين رساله از يك مقدّمه و چند فصل و يك خاتمه تشكيل شده است.
مقدّمه در بيان كسانى است كه به ( ابو بصير )معروف اندكه بيشتر اهل فن، معتقدند كه اين لفظ، بين چهار راوى مشترك است، گرچه بر غير اين چهار نفر نيز اطلاق شده است.
فصل هاى پنجگانه كتاب نيز درباره معرّفى اشخاصى است كه به ابو بصير، معروف و مشهورند. البته فصل چهارم، مفصّل تر است و خود به ده مبحث تقسيم شده و در هر مبحث به مثال هايى از كتب فقهى و حديثى استشهاد شده است.
اين رساله با حواشي مرجع بزرگوار جناب آقاي سيد موسي شبيري زنجاني و با تحقيق استاد سيد محمدجواد شبيري زنجانی در مجموعه ميراث حديث شيعه منتشر شده است.
براي دسترسي به رساله فوق مي توانيد با مراجعه به پايگاه مجلات تخصصي نور از طريق لينك زير اقدام فرماييد.
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/24330/%d8%ad%d8%a7%d8%b4%db%8c%d9%87-%d8%b1%d8%b3%d8%a7%d9%84%d9%87-%d8%b9%d8%af%db%8c%d9%85%d9%87-%d8%a7%d9%84%d9%86%d8%b8%db%8c%d8%b1-%d9%81%db%8c-%d8%a7%d8%ad%d9%88%d8%a7%d9%84-%d8%a7%d8%a8%db%8c-%d8%a8%d8%b5%db%8c%d8%b1
نقل مطالب تنها با ذكر ماخذ آن بلا مانع است.
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri