💢باید برای تک تک احادیث شناسنامه نوشت
✔️استاد سیدمحمدکاظم طباطبایی:
🔹این تراث حدیثی در روزگار فعلی با هجومهایی روبرو شده است. این هجومها امر تازهای نیست ولی به سبب ابزار رسانه در گسترده وسیعی منتشر میشود. مثلاً متن کوچکی به صورت وسیع منتشر شده و برخی از مخاطبان ناآگاه را دلزده میکند. البته گاهی ما نیز در انتشار این مطالب مقصریم.
🔸در فضای فعلی هرکسی نظر افراطیتری بدهد به شهرت میرسد. یک نفر ادعا میکند که فقط پنج هزار حدیث معتبر داریم و فرد دیگری در طرف دیگر ادعا میکند که دوازده هزار حدیث داریم. یعنی هرکسی که در طرف افراط یا تفریط نظری بدهد، مطرح میشود.
🔹باید به دنبال شناسنامهدار کردن تک تک روایات باشیم. امروزه هرکدام از افراد شناسنامهای دارند که در آن نام پدر و مادر و تاریخ تولد او ثبت شده است. این کار باید نسبت به میراث گرانقدر حدیثی شیعه هم انجام شود. یعنی لازم است برای هر متن بلند یا کوتاه حدیثی یک شناسنامه داشته باشیم.
👈 متن سخنان: https://b2n.ir/w82319
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
💢درباره مسئله اصالت متون ادعيه در ادبيات حديثی شيعه
✍️دکتر حسن انصاری
🔻گاهی ديده میشود که نسبت به اصالت برخی متون ادعيه و يا زيارات در ادبيات حديثی و مأثور شيعه پرسشها و يا تشکيکهایی صورت میگيرد. معمولا در اين نوع بحثها دو واقعيت مورد غفلت قرار میگيرد:
۱- بسياری از متون ادعيه و يا زيارات در تحريرهایی که در آثار مرتبط با ادعيه و زيارات نقل شده به انحای مختلف شکل تلفيق شده و ترکيب شده متونی است کهنتر که در کتابهای حديثی متقدم به ائمه (ع) نسبت داده میشد اما در تحريرهای بعدی اين متون گاه با ترکيب با يکديگر در هيئت متنهای مفصل تر و پر برگ تر عرضه میشد. در واقع چند متن بعدا با ترکيب با يکديگر در قالب يک متن جديد تحرير میشد. در ادبيات حديثی اين کار شايع بوده است. ممکن است تصور شود که متن نهایی اصالت دارد و نقلهای مختصر کهنتر تنها بخشهایی از متن اصلی را نمايندگی میکنند. نقل ناقص و يا مختصر از يک حديث در متون حديثی امری شايع بود اما بايد توجه داشت که گاهی مسئله را بايد بر عکس ديد؛ يعنی چند متن اصيل اوليه به دليل شباهت موضوعاتشان و به دلائل مختلف ادبی و اعتقادی و تبليغی در تحريرهای متأخر در قالب يک متن ارائه میشد. به هرحال صرف ترکيب چند متن دعایی و يا زيارتی و تحرير آن در يک هيئت جديد و مطول تر را نبايد دليل بر بی اعتباری آن دانست.
۲- بسياری از متون ادعيه و زيارات به در کتابهای مزارات و ادعيه تأليف ابن مشهدي و ابن طاوس و حتی در مصباح شيخ و غيره مستقيما به امامان نسبت داده نشده و در واقع انشای علمای شيعه و در بسياری مواقع انشای "ناحيه مقدسه" يعنی وکلای امام غائب (عج) در عصر غيبت صغراست. اين متون بر اساس متون مأثور قبلی که از ائمه روايت شده بود و با بهره گيری از همان الفاظ و معانی در قالب تحريرهای جديدی تدوين میشد. تشکيک در اعتبار اين متون بی وجه است برای اينکه در اصل ادعا نشده که اين متون مستقيما انشای ائمه (ع) است. در واقع اين متون به فراخور نيازهای معنوی و مذهبی جديد جامعه اماميه و بر اساس متون قبلی و با بهره گيری از همان الفاظ و معانی تدوين و پيشنهاد میشد.
توجه به ماهيت متون دعایی و کارکرد آنها در محيط مؤمنان و نيازمندیهای متحول معنوی و روحی آنها مادام که متنهای جديد حامل معانی بی سابقه در مأثورات دينی نباشد موجب میشد علمای حديث در نقل اين متون ايراد و اشکالی نبينند.
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
💢کتب حدیثی شیعه نیاز به باببندی مجدد دارد
✔️استاد رضا مختاری:
🔹اکتفا به کار گذشتگان درست نیست و باید در تصحیح کتابهای حدیث و ادعیه و زیارات تلاش کنیم. هرچه ما بیشتر بر کتابهای حدیثی کار کنیم، اعتمادمان به این کتب بیشتر میشود. برخی گمان نکنند توجه و دقت بر روی کتب، سبب کم شدن اعتماد میشود.
🔸گاهی با کتب احادیثی سایر مذاهب میشود ابهامات حدیثی را رفع کرد. سعی قدماء و محدثان ما مشکور و ما وامدار زحمات آنها هستیم اما الان با توجه به امکانات علاوه بر تصحیح کتب حدیثی، باید احادیث را باب بندی مجدد کنیم.
🔹 صاحب وسائل یا علامه مجلسی ابزارها و نسخههای امروزی را نداشتند و بیشتر از این برایشان مقدور نبوده است. ولی ما میتوانیم سه نقل از حدیث را کنار هم بگذاریم و با این کار ابهامات برطرف میشود.
👈 بیشتر بخوانید: https://b2n.ir/w82319
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
💢 در دوران «تراث سوزی» و «حدیث سوزی» مدرن قرار داریم
✔️استاد ابوالقاسم علیدوست:
🔹ممکن است یک سخنرانی گوش کنید که در آن شواهد ناقصی ارائه شود و احادیث صحیح و معتبر را مانند نگینی در تلی از زباله معرفی کند. کسانی که نمیدانند چه بر تراث شیعه گذشته، وقتی با نوشتهها و سخنان برخی «خودی نماها» روبرو میشوند، آن را باور میکنند. ما در دوران «تراث سوزی» و «حدیث سوزی» مدرن قرار داریم.
🔸ائمه(ع) شش کار نظری درباره حفظ تراث شیعه در قالب تقیه انجام دادند. اولین کار این بود که بدون اینکه خود را درگیر کتابت حدیث کنند، میراث جد خود را نقل کردند. دومین کار، بارش حساب شده مطلب است. در کنار فصل بارش، کار سومی به نام رویش داریم. کار چهارم، پالایش احادیث است. کار پنجم «تقیه مداراتی» توسط اهل بیت (ع) و کار ششم جواب بر اساس مذهب و باور طرف مقابل است.
👈 ادامه مطلب: https://b2n.ir/w82319
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
💠 ۳۰ مرداد؛ روز بزرگداشت علامه محمدباقر مجلسی «ره»
🔸محمدباقر بن محمدتقی مجلسی (۱۰۳۷ - ۱۱۱۰ق) معروف به علامه مجلسی یا مجلسی دوم، از محدثان و فقیهان مشهور شیعه در قرن یازدهم هجری بود. علامه مجلسی از میان شاخههای علوم اسلامی بیش از همه به حدیثنگاری علاقه داشت و به اخباریان نزدیک بود. مشهورترین کتاب او، مجموعه پرحجم حدیثی به نام بحارالانوار است که نقش بارزی در احیای جایگاه حدیث در منظومه معرفت دینی داشت.
🔸او با تربیت شاگردان و آثار پر تعداد خود که بسیاری از آنها را به زبان فارسی و برای استفاده عموم مردم نگاشت، بر فرهنگ شیعی و روشهای علمی علمای پس از خود تاثیر گذاشت. وی به دلیل همکاری با حکومت صفویان و نقش بارز سیاسی و اجتماعیاش در آن دوران از شهرت زیادی برخوردار است. وی منتقد صوفیه بود و با تصوف خانقاهی مخالفت میورزید و در دوران سلطنت شاه سلیمان صفوی به مقام «شیخ الاسلام» رسید و در دوران سلطان حسین صفوی صاحب نفوذ بود.
👈مقاله ی علامه مجلسى در دانشنامه اسلامی
👈مقاله ی علامه مجلسى در ویکی شیعه
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
📚طوسیپژوهی؛ مجموعه مقالاتی در بررسی آراء، احوال و آثار شیخ طوسی
🔻شیخ ابوجعفر محمد بن طوسی مشهور به شیخ طوسی و ملقب به شیخ الطائفه از جمله شخصیتهایی است که نهنگوار اقیانوسهای دانش را موج نوشی کرد و در هر وادیای نشان از پیرِ دانش گرفت.
کمتر نوشتۀ مستقل و جامع به بحث از ابعاد مختلف دانش و اندیشههای او پرداخته است و منهای مجموعه مقالات هزارۀ شیخ طوسی اثر دیگری در این باب نمیبینیم.
کتاب طوسیپژوهی، دربردارندۀ ۳۵ مقاله در باب شرح حال و آثار شیخ طوسی است که توسط جمعی از نویسندگان به کوشش مهدی کمپانی زارع به همت خانه کتاب منتشر شده است.
👈 معرفی اثر + مقالات: https://b2n.ir/p52558
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
💢اندیشههای فقهی و اصولی شیخ طوسی
✍️عبدالله صلواتی
شیخ طوسی یکی از معدود فقهای صاحب روش و سبک فقهی است که سالیان متمادی، فقهای متأخر را به پرورش و تکامل روشهای فقهی خویش واداشت و توانست در این راه به نوآوریها و اصلاحاتی دست زند که از زوایای مختلف قابل بررسی است. در واقع، بدون کم کردن از محتوای عمیق و مبانی فقهی مستحکم وی به صراحت میتوان گفت که تکامل و جاودانگی فقه شیعه در گرو روشهای پایدار و بدیع وی در فقه بوده است.
شیخ طوسی، پس از نگارش آثاری چون النهایه، تهذیب و الاستبصار، حدوداً در مرحله پایانی زندگی، فقه استدلالی، تفریعی و اجتهادی را ارائه میکند، فقه اجتهادی او نه تنها مورد بی مهری قرار نمیگیرد بلکه فقیهان، حدود یک قرن پس از وی، بر پایهی آرای او فتوا میدهند. نخستین کسی که به نقد و ایراد نظرات شیخ پرداخت؛ ابن ادریس حلی بود.
یکی از مسائل محوری و مؤثر در فقاهت شیخ طوسی، موضع گیری ایشان در قبال خبر واحد است که در این بخش به برخی از لوازم و پیامدهای آن اشاره میشود و در مبحث علم اصول، به تفصیل از جهت گیری شیخ سخن خواهیم گفت.
👈 بخوانید: https://b2n.ir/w77028
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
💢نقش کلیدی شیخ طوسی در فرایند عقل گرایی در فقه شیعه
✍️آیتالله ناصر مکارم شیرازی
به نظر میرسد مهم ترین علّت پیدایش تفکّر اخبارى گرى، سخت گیرى جمعى از فقها در امر حدیث و توجّه بیشتر به عقل و استدلالات عقلى بود. به واقع گرایش شدید به اخبار را میتوان عکس العمل شدید در برابر عقل گرایى مرحوم محقّق اردبیلى و شاگردان و پیروانش دانست.
در گذشته جمعى از فقها در استنباطات خویش فقط به کتاب و سنّت توجّه داشتند و از ورود عقل به مباحث فقهى براى دورى جستن از عمل به قیاس و رأى- اجتناب میکردند، ولى برخى دیگر از فقها، مانند عمّانى و اسکافى، از استنباط عقلى در مسائل شرعى و فقهى بهرهها میگرفتند، تا اینکه شیخ مفید و شیخ طوسى با بهره گیرى از هر دو مکتب، تعادلى میان آن دو روش برقرار ساختند و این خط و مسیر، سالها ادامه داشت.
هر چند پیش از شیخ طوسى کتابهایى در فقه مقارن نوشته شده بود، ولى وى با نوشتن کتاب «خلاف » به طور گسترده ترى وارد این عرصه شد و مسائل مورد اختلاف مذهب امامیّه و مذاهب اهل سنّت را مورد توجّه قرار داد و به مسأله فقه مقارن به صورت گسترده ترتوجه نمود.
از سوی دیگر تا زمان سیّد مرتضى، امامیّه در مسائل فقهى به اجماع استدلال نمیکرد و تنها اهل سنّت از آن بهره میگرفت؛ ولى از زمان سیّد مرتضى و مخصوصاً از عصر شیخ طوسى، نزد امامیّه، ورود «اجماع» به ادلّه فقه به عنوان یکى از ادلّه مورد پذیرش قرار گرفت، هر چند حجیّت آن را از راه «لطف» و مانند آن میدانستند.
👈 ادامه مطلب: https://b2n.ir/t95722
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
✔️ آیت الله سید احمد #مددی(حفظه الله تعالی):
🔹 #ميرداماد در معقول خوب است. در رواشح سماويه در حاشيه اش بر کشی، منقول او هم خوب است.
🔸 #ملاصدرا معقولش خوب است ولی منقولش خيلی خوب نيست، در رجال خيلی قوی نيست، در حديث شناسی خيلی قوی نيست.
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
🔰تحلیل یک سند از تهذیب
✅ کتاب تهذیب مشتمل بر برخی سندهای پیچیده است که تحلیل آنها نیازمند دقت و تأمل اهل خبره است. یکی از این سندها عبارت است از:
👈 «الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ وَ هِشَامٍ وَ النَّضْرِ وَ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ جَمِيعاً عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیهالسلام».
🔆 در نگاه اول و با قطع نظر از اشکال طبقات، چهار احتمال در این سند داده می شود که به لحاظ نکات طبقاتی باید دید کدام یک از این احتمالات صحیح و کدام ناصحیح است و چه بسا همۀ احتمالات ناصحیح دانسته شود و قائل به تصحیف سند روایت شویم. چهار احتمال عبارتند از:
1️⃣ الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ و الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ هِشَامٍ وَ النَّضْرِ وَ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیهالسلام.
2️⃣ الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ وَ هِشَامٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ و الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عن النَّضْرِ وَ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیهالسلام.
3️⃣ الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ وَ هِشَامٍ وَ النَّضْرِ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ و الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عن عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیهالسلام.
4️⃣ الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیهالسلام و الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ هِشَامٍ وَ النَّضْرِ وَ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیهالسلام.
🔆 تحلیل این چهار سند و بحث تفصیلی را اینجا بخوانید:
https://b2n.ir/t15126
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
💠 بررسی چیستی دیدگاه قدما و متأخّران در پذیرش خبر
🔸در طول تاریخ، سنجش اعتبار گزارشهای حدیثی، همواره از دغدغه های محدّثان و حدیث پژوهان بوده است. در فرآیند اعتبارسنجی احادیث نیز، معمولاً دو مقوله صحّت انتساب حدیث به امام علیه السلام و درستی محتوای حدیث را بررسی می کنند. از این دو بعد می شود به «جنبه إسنادی» و «جنبه محتوایی» یاد کرد.
🔹تغییراتی که در شیوه های اعتبارسنجی احادیث صورت پذیرفته، از رویکرد متفاوت صاحب نظران این حوزه پیروی کرده است. بررسی عملکرد این بزرگان، دو شیوه کاملا متمایز در ارزیابی احادیث را نشان می دهد. این دو شیوه به دو بازه زمانی متفاوت تعلّق دارد که از آن به عصر قدما و عصر متأخّران تعبیر می شود.
▫️اواخر سده هفتم هجری، یعنی عصر سیّد احمد بن طاووس و اوایل سده هشتم، یعنی عصر علّامه حلّی و ابن داود، مرز میان دوران متقدّمان و متأخّران در حوزه اعتبارسنجی احادیث است.
▪️تفاوت اساسی میان دو شیوه متقدّمان و متأخّران، بیشتر به جنبه إسنادی سنجش اعتبار احادیث برمی گردد. با توجّه به اهمّیّت «منابع» در کشف اعتبار احادیث در عصر قدما و جایگاه «رجال» در عصر متأخّران، می شود این دو شیوه را اعتبارسنجی «کتاب محور» و «رجال محور» نامید.
🔺 اقتباس از کتاب «حدیث و اعتبار کتاب محور»، ص۷۷-۷۸
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri
#اشتراک_روات
💠 اسباب اشتراک راویان:
🔸 يكى از امور و اسبابى كه موجب به وجود آمدن اشتباه و #اشتراک ميان رُوات براى متأخرين شده، اين است كه گاهى افراد، سندى را از كتابى نقل مىكنند بدون اين كه به قرائن و شواهدى كه در آن كتاب براى تشخيص و #تمييز روات آن سند ذكر شده، توجّه كنند.
🔹 مثلاً فرض كنيد كه كلينى در كافى، ۵ روايت كه در سند آنها «محمد بن يحيى» وجود دارد، به ترتيب و پشت سر هم ذكر كرده است. وليكن او در سند روايت اول، مشخصهاى هم براى «محمد بن يحيى» ذكر كرده است. مثلاً محمد بن يحيى العطار. و بعد با اتكا و اعتماد به اين مشخصه، در چهار روايت بعدى، تنها نام «محمد بن يحيى» را آورده و طبعاً مراد او همان محمد بن يحيى العطار است. حال ممكن است كسى بدون توجه به اين قرينه در كلام كلينى، چون فقط به حديث سوم نياز دارد، آن را نقل كند و از اينكه مراد از محمد بن يحيى در سند حديث سوم - به طور مطلق نيست، بلكه مراد محمد بن يحيى العطار است، غفلت شود.
📚 ر.ک: مقالات (پرسش هایی از آیة الله #شبیری زنجاني ـ حفظه الله)
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri