🌕 اندر خانه تاریک بازارگرایان افراطی 🔺مولانا در داستان «فیل اندر خانه تاریک» به ما نشان می‌دهد که چگونه بخشی‌نگری و عقل جزئی باعث می‌شود تا افراد موجودی با جثه فیل را باد بزن، تخت، ستون و.. ببیند. آن یکی را کف به خرطوم اوفتاد گفت همچون ناودانست این نهاد همچنین هر یک به جزوی که رسید فهم آن می‌کرد هر جا می‌شنید کارشناسان اقتصادی که این روزها برای حکمرانی نظام نسخه می‌پیچند همان مَثل «فیل اندر خانه تاریک» است که همه راه‌هایشان به گران‌کردن و بازار می‌رسد، عجیب‌تر آن که آنها از بقای جامعه هم سخن می‌گویند. لکن پیرامون عدالت اجتماعی و شکاف طبقاتی و وضعیت فقر سخنی مطرح نمی‌کنند و درباره انسداد چرخش نخبگان در سپهر سیاسی و ضعیف و نحیف‌شدن دولت در نتیجه خصوصی‌سازی‌ها غفلت می‌کنند. چرا که همه چیز را از منظر اقتصاد می‌بینند و برای‌آنها تنها رشد اقتصادی اهمیت دارد نه میلیون‌ها نفری که ممکن است در این راه فقیر شوند یا ماهیت مردم سالاری حکمرانی صدمه ببیند. با همین روش، تعدیل اقتصادی را به دولت مرحوم هاشمی تحمیل کردند و آشوب های سال ۷۴ را رقم زدند، در دولت های خاتمی، احمدی نژاد، روحانی و شهید رئیسی نیز با همین ادبیات نجات ایران و رونق اقتصادی بانک‌های خصوصی را در کشور تأسیس کردند، هزاران میلیارد تومان از اموال دولت را [خصوصی و] خصولتی کردند و باز هم سخن از نجات ایران می‌زنند بدون آنکه حداقل بپذیرند اگر امروز خطری ایران را تهدید می‌کند بخشی به خاطر سیاست های توصیه شده آنهاست. حتی آشوب های آبان ۹۸ را هم که حاصل سیاست مستقیم آن‌ها در گران کردن بنزین بود گردن نمی‌گیرند. عجیب‌تر آنکه مهم ترین مراکز دولتی سیاست گذاری اقتصادی از سازمان برنامه گرفته تا بانک مرکزی و وزارت اقتصاد بعد از انقلاب در اختیار این جریان بوده و برنامه های توسعه کشور را اغلب همین افراد تدوین کرده‌اند. البته مانند طرفداران متعصب همه تئوری‌ها، جواب خواهند داد سیاست‌های پیشنهادی ما [کامل و] درست اجرا نشد که اگر درست اجرا شده بود چنین نمی‌شد! (ارجاع به مصاحبه‌های اخیر روغنی زنجانی) در آخرین نمونه دکتر نیلی نیز در قالب سه نشست علمی در رسانه دنیای اقتصاد و همچنین در مقاله «خطر سرمازدگی حکمرانان» به صراحت گفته‌اند که ما باید به نظام حکمرانی کشور بقبولانیم که مسائلی که ما می‌گوییم مسائل اصلی است و سیستم باید تصمیم های سخت بگیرد. البته دکتر نیلی اشاره می‌کنند که نظام مسائل را پذیرفته و راه حل‌ها را می‌داند اما نمی‌تواند تصمیم بگیرد و باید نظام را هُل داد و وادار به تصمیم‌گیری کرد. در دیدگاه دکتر نیلی تصمیم‌های سخت نظام البته تنها مذاکره با آمریکا در قالب بهبود روابط خارجی یا آزادی های اجتماعی و فرهنگی همچون مسأله حجاب و فیلترینگ نیست این تصمیم های سخت تنها مقدمه و زمینه ساز تصمیم سخت بزرگ‌تر است در زمینه حل ناترازی های اقتصادی که با «آزادسازی قیمت‌ها» ممکن می شود. البته دکتر نیلی این قسمت را برخلاف دو قسمت دیگر یعنی مذاکره با آمریکا و آزادی های اجتماعی به صراحت نمی‌گویند که آن دو را برای این می‌خواهند که بتوانند پروژه آزادسازی و گران‌سازی انرژی و خدمات را در کشور راحت‌تر اجرا کنند . اگر برخی از مردم طرفدار مذاکره و آزادی‌های اجتماعی هستند به این خاطر است که گمان می‌کنند زندگی آسان‌تر و ارزان‌تری خواهند داشت اما برخی کارشناسان اقتصادی از این علاقه مردم به ارزانی برای گران‌سازی زندگی استفاده می‌کنند. در واقع یک سویه کلام نشست‌ها و مقاله‌های بازارگرایان افراطی این هست که دیگر امکان ارائه خدمات ارزان به مردم وجود ندارد و چون سرمایه اجتماعی کافی برای گران‌سازی وجود ندارد باید با بهبود رابطه با غرب و آزادی‌های اجتماعی مقبولیت کسب کرد تا زمینه گران‌کردن و حل ناترازی‌های اقتصادی فراهم شود. به همین خاطر هم در مسائل اولویت‌داری که آنها بیان می‌کنند خبری از فاصله طبقاتی، گسترش فقر، بیکاری، حاشیه‌نشینی و چرخش نخبگانی در سیاست، نیست چرا که نسخه همان نسخه قدیمی رشد اقتصادی است و بهای آن را هم باید طبقات و گروه‌های ضعیف جامعه بپردازند. گویی اقتصاددان رشدگرا خلف راستین همان تاجری شده است که در دوگانه سلسله زندیه و قاجار، تنها مسأله‌اش این بود که کدام سلسله بیشتر و بهتر می‌تواند رشد اقتصادی را تامین کند. ✍سینا کلهر #ناترازی #خصوصی_سازی #مولدسازی @rismansanj