تاریخ‌نگاری انقلابی اسلامی؛ از ضرورت تا فراموشی! ۲۵دیماه به‌واسطه صدور حکم تاریخی امام خمینی به حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحمید روحانی، روز تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی نامیده شده است. در فضای فکری و فرهنگی و رسانه‌ای کشور اما در این روزها تقریبا هیچ اثر و خبری از این روز مهم به چشم نمی‌خورد. در متن حکیمانه امام ضرورت تاریخ‌نگاری و شاخص‌های آن به بهترین نحو تبیین شده و بخاطر همین ویژگی باید از آن به عنوان #منشور_تاریخ‌نگاری_انقلاب_اسلامی یاد کرد. از ویژگی‌های مهم و شاید منحصر به فرد انقلاب اسلامی آن است که تاریخ‌نگاری آن همزمان با رخدادها و در دل وقایع انقلاب شکل گرفته و بار اصلی روایت‌پردازی آن بر دوش مردم کوچه و بازار بوده است. این نحو تاریخ‌نگاری مردم‌پایه راز ماندگاری و اثرمندی آن است و انشاءالله باید امتداد یابد. نقطه امیدواری در عرصه تاریخ انقلاب اسلامی، همین ظرفیت تمام‌ناشدنی مردم است. یکی از اقدامات ضروری این ایام، بازخوانی کارنامه مراکز و مؤسسات پرتعدادی است که ظاهرا متولی تدوین تاریخ انقلاب هستند. اینکه تاچه اندازه مراکز تاریخ‌نگاری ما بر محوریت #حکم_امام و #منشور_تاریخ‌نگاری_انقلاب_اسلامی عمل می‌کنند، کلیدی‌ترین پرسشی است که قابل طرح است. و عملکرد آنها را بر همین اساس باید سنجید. مقابله با دو پدیده شوم #تطهیر_پهلوی و #تحریف‌گری از جهت سلبی و تولید #روایت‌های_راست_و_درست و #بهنگام از تحولات گذشته، ذیل همان منشور باید پیش برود و معلوم نیست این مراکز تا چه اندازه در این جهت توفیق یافته‌اند. آنچه از مجموعه آثار و کنش‌ها به نظر می‌رسد آنکه مراکز تاریخ‌نگاری ما فاقد #نقشه_راه هستند و چشم‌انداز روشن و راهبرد‌ها و راه‌کنش‌های مشخصی در مواجهه با کنش‌گری دشمن و پرسش‌گری تمام ناشدنی نسل جوان ندارند و همین است که تحیر و سرگشتگی و کارهای غیرضروری و احیانا تکراری و بدون اولویت زیاد می‌بینیم که امکانات و نیروی انسانی محدود موجود را هدر می‌دهد! امروز باید این سؤال را بطور جدی مطرح کرد که چرا تولیدات مراکز تاریخ‌نگاری در محافل دانشگاهی راه نمی‌یابد؟ چرا حوزه علمیه ما اساسا با تاریخ انقلاب میانه چندانی ندارد؟ کدام منابع در حوزه و دانشگاه مرجعیت دارند؟ و این منابع تا چه اندازه عاری از تحریف و انحراف‌اند؟! بعد از تشکیل مجموعه مهتاب(مراکز تاریخ‌نگاری انقلاب) قرار بر آن بود که این خلا در آنجا مرتفع شود اما با گذشت چندین سال، نتیجه ملموس و مشخصی عايد نشده است! شایدیکی از دلایل روشن این کم‌توفیقی‌ها تصدی چهره‌های غیرمتخصص بر مراکز تاریخ‌نگاری باشد. افرادی که علیرغم دلسوزی و تعهد و پرکاری، به دلیل آنکه شخصا از مقوله قلم و دانش تاریخ بهره‌ چندانی ندارند، در ساماندهی پژوهش‌های تاریخی اولویت‌دار و مواجهه درست با تاریخ‌پژوهان و مخاطبان توفیق نمی‌یابند. طیف دیگری از عزیزان هم از تحولات روز عقب مانده‌اند و به دلیل عدم سیطره بر حافظه تاریخی مخاطبان، و همچنین به واسطه عدم اشراف بر شبهات تاریخی و تولیدات تحریف‌آمیز تاریخی در داخل و خارج از کشور، از #جنگ_روایت‌ها عقب مانده‌اند! صد البته خدمات و زحمات و تولید آثار پرفایده توسط همین عزیزان و همان مراکز تاریخ‌نگاری را نباید و نمی‌توان نادیده گرفت ولی این واقعیت را نیز نباید مغفول گذاشت که میزان توفیقات و تولیدات با میزان نیازها و مطالبات بر زمین مانده امام و آقا به هیچ وجه تناسب ندارد و یکی از اشکالات راهبردی در ایجاد این وضعیت، اختلال مدیریتی در مراکز تاریخ‌نگاری است! امروز آنچه اولویت یافته مسابقه در جمع‌آوری منابع و اسناد و ایجاد انحصار در دسترسی‌هاست که سرخوردگی و سرگشتگی پژوهشگران علاقمند و نیز تولید محتواهای ضعیف توسط برخی کارمندان کم‌انگیزه را در پی دارد. امروز تلاش برای هم‌افزایی در ارائه منابع و تربیت نسل جدید از،مورخان متعهد، کمرنگ است و در اولویت‌های مراکز ما دیده نمی‌شود و این رویه چنانچه علاج نشود، آینده‌ای مبهم و خسارت‌بار را رقم خواهد زد. شعارهای خوش رنگ و لعاب مشکلی را حل نمی‌کند؛ واقعیت آن است که منابع و اسناد امروز به هیچ وجه به آسانی در اختیار اهل تاریخ قرار ندارد و گذر از هفت‌خوان سلیقه‌های مدیران کارنابلد، موجب می‌شود که محققان خدوم و گمنام در تحمل بار امانت، تنها و بی‌یار و یاور باشند و در مقابل،برخی افراد کارنابلد از اختیارات و دسترسی‌های بی‌رویه برخوردار باشند! عدم سیاست‌گذاری درست و فقدان نقشه راه موجب شده همچنان بخش قابل توجهی از سرمایه انسانی و امکانات محدود مراکز تاریخی به مقولاتی غیر از انقلاب اسلامی اختصاص یابد! در شرایطی که تاریخ انقلاب اسلامی(از آغاز نهضت تا پیروزی) هنوز به اتمام نرسیده و تاریخ دهه شصت را ننوشته‌ایم، همچنان اندر خم کوچه‌های تنگ و تاریک تاریخ مشروطه و .... گیر کرده‌ایم! خلاصه آنکه تا دیر نشده باید طرحی نو دراندازیم.... @rozaneebefarda