قیام‌های روحانیان شیعه در صد ساله اخیر به روایت #امام_خمینی [ص ۳ از ۵] ‏‏توطئه برای انزوای روحانیون‏ از جمله چیزهایی که آنها بررسی دقیق کردند و دنبالش هم با تبلیغات و با طورهای‏‎ ‎‏دیگری عمل کردند، قضیۀ بررسی رابطۀ بین روحانیون با هم و رابطۀ بین روحانیون و‏‎ ‎‏مردم و کیفیت اینکه اینها در چه اوقاتی می توانند چه اعمالی را انجام بدهند و در چه‏‎ ‎‏زمانهایی می توانند اینها مردم را بسیج کنند. تمام اینها، کارشناس های آنها در دفاترشان‏‎ ‎‏حتماً نوشته اند و دنبالش هم فعالیت کرده اند، نه فعالیت یک بعدی، فعالیت چندین‏‎ ‎‏بعدی. آنقدری که می توانستند روحانیون را در بین مردم خفیف می کردند و آنقدری که‏‎ ‎‏می توانستند مردم را از روحانیت جدا می کردند و بین خود روحانیین اختلاف ایجاد‏‎ ‎‏می کردند و چنانچه این مطلب را کافی نمی دانستند ـ و نمی دانستند ـ آنها با گماشتن‏‎ ‎‏بعضی عوامل خودشان با فشار کارها را انجام می دادند.‏ ‏‏ زمینه‌های کودتای سیاه شما، شاید کم از شما باشد که زمان رضاخان را درک کرده باشد. قضیۀ آمدن‏‏رضاخان به تهران و #کودتای_رضاخان یک امر عادی نبود که مِن باب اتفاق یک نفر آدم‏‎ ‎‏ـ مثلاً ـ عامی لشکری بیاید و کودتا کند و دنبالش هم آنطور اعمال باشد و دنبالش هم‏‎ ‎‏آنطور اعمال. ابتدا این را آوردند و کلمه به کلمه آنطور که انسان حدس می زند، به او‏‎ ‎‏برنامه دادند و راه نشان دادند. ابتدا با ظاهر مقدسی و علاقه به اسلام، علاقه به روضۀ‏‎ ‎‏حضرت سیدالشهدا اینطور علاقه ها را به او نشان دادند و او هم خوب عمل می کرد. من‏‎ ‎‏در روضه ای که گمان می کنم که مال ارتش بود، در جوانی، در اوایل جوانی، در روضۀ‏‎ ‎‏آنها رفته ام و دسته جاتی که از ارتشیها نوحه خوانی می کردند و سینه زنی می کردند، دیدم.‏‎ ‎‏این ابتدائاً با این سلاح وارد شد در کشور ما؛ یعنی، آوردندش در کشور ما، با قلدری،‏‎ ‎‏آنهایی که مراکز قدرت بودند؛ کنار گذاشت و عشایر و کسانی ‏‏[‏‏را‏‏]‏‏ که قدرتی در ایران‏‎ ‎‏داشتند؛ آنها را با قلدری و نقشه شکست داد و کنار گذاشت و بعد از اینکه یک قدری‏‎ ‎‏استقرار پیدا کرد پایش، شروع کرد به آن نقشۀ دوم.‏ ‏نقشۀ دوم این بود که اسلام را هر چه می تواند، از آن قیچی کند. به روحانیون که مبدأ‏‎ ‎‏امور مردم بودند و مرجع مردم بودند و هریکی شان در یک دِه یا در یک شهر یا در یک‏‎ ‎‏استان نفوذ داشتند و می توانستند یکوقت مردم را بسیج کنند، روحانیون را آنقدر‏‎ ‎‏تضعیف کرد، آنقدر با تبلیغات اینها را تضعیف کرد که شوفرها اینها را سوار نمی کردند.‏ اهانت به روحانیت در عصر پهلوی یکی از دوستان من ـ خدا رحمتش کند ـ گفت من اراک بودم، می خواستم بیایم قم. رفتم‏‎ ‎‏که اتومبیلی را اجاره کنم برای آمدن. آن شخص گفت که ما قرار داده ایم با خودمان ـ آن‏‎ ‎‏شوفر گفت ـ که دو طایفه را سوار اتومبیل نکنیم: یکی فواحش و یکی آخوندها را!‏‎ ‎‏این طور تحقیر کردند. این تحقیر نه اینکه یک مطلبی بود که مِن باب اتفاق رضاخان‏‎ ‎‏می خواست این کار را بکند، این نقشه ای بود که روحانی از باب اینکه می توانست‏‎ ‎‏یک وقت یک کشوری را به هم بزند و یک ناحیه ای را بسیج کند، این قدرت باید گرفته‏‎ ‎‏بشود. این قدرت را کوشش کردند و گرفتند؛ یعنی، روحانیون را منزوی کردند و از هر جا‏‎ ‎‏هم که یک صدایی از آنها بلند می شد و یک قیامی می کردند، آن را خفه می کردند. ... علمای مشهد یک وقت قیام کردند، گرفتند همه را؛ مثل مرحوم آقازاده‏‎ که‏‎ ‎‏آن وقت آنقدر قدرت داشت، او را هم گرفتند. مرحوم آقا میریونس‏‎ که آن وقت در‏‎ ‎‏مشهد بودند و عدۀ زیادی از علما را گرفتند و آوردند در تهران و مرحوم آقازاده را با‏‎ ‎‏یک شبکلاه از توی خیابان می بردند به دادگاه برای محاکمه. یک نفری که در خراسان‏‎ ‎‏آنقدر قدرت داشت، اینقدر او را تحت سلطه آوردند. و این یک مسئله ای نبود که‏‎ ‎‏رضاخان با آقازاده مخالف باشد، نه، مسئلۀ اساسی بود که باید آخوند نباشد. زور،‏‎ ‎‏دنبالش تبلیغات دامنه دار، اشعار اشخاصی که منحرف بودند و هکذا.‏ [صحیفه امام، ج 15، صص 207-209] ▫️ 18 شهریور 1360/ جماران. ‎‏ @rozaneebefarda