هدایت شده از پایگاه خبری بردار
📌نقدی بر ادعاهای دکتر رضا غلامی درباره علوم انسانی اسلامی
▫️در پی اظهارات اخیر دکتر رضا غلامی درباره علوم انسانی اسلامی، دکتر محمدجواد رضایی، اقتصاددان و استاد دانشگاه، در یادداشتی مفصل به نقد این دیدگاه‌ها پرداخت.
دکتر رضایی با اشاره به دو بخش کلیدی از گفت‌وگوی دکتر غلامی، چهار اشتباه عمده در تحلیل‌های وی را برشمرد و تأکید کرد که این ادعاها نشان‌دهنده عدم درک صحیح از مبانی فلسفه علم، فلسفه اخلاق و ارتباط علوم انسانی با فرهنگ است.
▪️اشتباه اول: عدم التفات به مباحث فلسفه علم
دکتر رضایی با رد این ادعا که «مبانی دینی و ارزشی تنها در پشت سر علم حضور دارند»، تأکید کرد که این مؤلفه‌ها در تمام مراحل پژوهش علمی، از شکل‌گیری ایده تا نظریه‌پردازی، حضور فعال دارند. وی با استناد به نظریات فیلسوفان علم مانند پوپر و کوهن، خاطرنشان کرد که علم یک سازه مستقل و عاری از پیش‌فرض نیست و ارزش‌ها در بطن فرآیند علمی جریان دارند.
▫️اشتباه دوم: غفلت از فلسفه اخلاق
دکتر رضایی همچنین به نقش مؤلفه‌های اخلاقی در علوم اجتماعی مانند اقتصاد اشاره کرد و بیان داشت که این ارزش‌ها نه تنها در پشت علم، بلکه در پیش، پس و میان نظریه‌ها حضور دارند. وی تأکید کرد که حتی مدل‌های کمّی و ریاضیاتی نیز از مفروضات ارزشی و فرهنگی تأثیر می‌پذیرند.
▪️اشتباه سوم: نگاه سطحی به ارتباط علوم انسانی و فرهنگ
دکتر رضایی با رد این ادعا که علوم انسانی به‌طور کامل مظلوم واقع شده‌اند، توضیح داد که این علوم هم بر سیاستگذاری فرهنگی تأثیر می‌گذارند و هم از فضای فرهنگی اثر می‌پذیرند. وی خاطرنشان کرد که نمی‌توان به‌طور مطلق علوم انسانی را مقصر یا بی‌تقصیر دانست، بلکه ارزیابی این مسئله نیازمند توجه به عوامل متعدد است.
▫️اشتباه چهارم: اشتباه در درک چیستی علم و دین
دکتر رضایی با اشاره به اشتراکات بین آموزه‌های دینی و نظریات اقتصادی، ادعای بی‌ارتباطی دین و علم تجربی را رد کرد. وی تأکید کرد که نظریات اقتصادی در تقاطع با ارزش‌های دینی مانند عدالت و مسئولیت اجتماعی قرار دارند و نمی‌توان این دو حوزه را کاملاً جدا دانست.
▪️دکتر رضایی در پایان یادداشت خود، بر لزوم حضور عالمان دقیق و آگاه در حوزه علوم انسانی و اجتماعی اسلامی تأکید کرد و خواستار نقدهای درون‌گفتمانی و پلورالیسم روشی برای پیشرفت این حوزه شد.
وی هشدار داد که بدون التفات به مبانی معرفت‌شناختی و فلسفی، ممکن است تلاش‌ها برای تحول علوم انسانی به هدر رود.
🔖پایگاه خبری بُردار
| @Bordarna |