تفسیر سوره مبارکه حمد بخش دوم بخش دوم سوره حمد مربوط به ما انسان هاست که از "ایاک نعبد"  شروع می شود. در علم معانی و بیان می گویند اگر چیزی را که جایش بعد است، جلو بیندازیم، معلوم می شود  منظور، ایجاد انحصار است .  "ایاک" جایش کجاست؟ بعد از "نعبد". این جمله در اصل "نعبدک" بوده است. "ک" در "نعبدک" تبدیل به "ایاک" شده و مقدم شده است. "ک" به منظور انحصار، "ایاک" شده است؛ یعنی منحصرا به حرف تو گوش می دهیم و به حرف احدی گوش نمی دهیم؛ االبته اگر تو بگویی به حرف کسی گوش بده، گوش می دهیم. خدا به ما یاد داده که بگوییم " ایاک نعبد و ایاک نستعین"، یعنی تنها و تنها تو را عبادت می کنیم  و باید فقط به حرف هایی که تو می گویی گوش دهیم و از تو اطاعت کنیم؛ در این راه هم فقط از تو کمک می خواهیم. آدم دلش می خواهد به حرف خدا گوش دهد اما غرایض و عادت هایی دارد که نمی گذارد به حرف خدا گوش دهد. همان گونه که داریم می بینیم. بنا بر این به حرف خدا گوش دادن با این مقدمات، کار آسانی نیست. لذا خدا فرموده است باید از من کمک بخواهید. اگر تنهایی با شیطان کشتی بگیری زمین می خوری!  جمله "ایاک نستعین" یعنی در هر کاری فقط از باید کمک بگیریم و الا نوع مردم شکست می خورند. (طریق بندگی، مرحوم آیت الله خوشوقت، ص 26) 🆔 @Javadpanahi 🌺