🔹
حدیث نامکرر اختلاف دیدگاه در باره حوزه و تمدنسازی ـ #بخش_نخست از دو قسمت
یادداشت زیر روز چهارشنبه ۹ دی ۴۰۰ در سایت مباحثات به نشانی زیر منتشر شده است:
حدیث نامکرر اختلاف دیدگاه در باره حوزه و تمدنسازی – مباحثات (
mobahesat.ir)
مقدمه سایت مباحثات
چندی پیش استاد محترم جناب آقای رسول جعفریان در دو متن کوتاه(توئیت) نکاتی پیرامون بحث تمدنسازی و نقش حوزه علمیه بیان کردهاند که در پی بازنشر یادداشت ایشان در یکی از گروههای واتساپی و درخواست یکی از اعضای گروه از آقای دکتر الویری برای بیان دیدگاه خود در این زمینه، ایشان هم دیدگاه خود را در قالب یادداشت زیر در همان گروه منتشر ساختند. اکنون با توجه به اهمیت موضوع، متن کوتاه استاد آقای جعفریان و پاسخ آقای دکتر الویری (با کسب اجازه از هر دو استاد گرامی) به صورت عمومی بازنشر میشود.
یادداشت کوتاه استاد آقای جعفریان
« با تشکیل گروه تمدن اسلامی در این جا و آنجا و از جمله برخی از پژوهشگاهها، تمدن درست نمیشود. تمدن را مردم، دولت، برنامهریزی علمی و نیروی متخصص ایجاد میکند. هزینه اینها را باید در دانشگاه و صنعت هزینه کرد تا تمدن درست شود. باید نیروی متخصص و نخبه در کشور بماند تا تمدن درست کند»
«اشکال این است که در ۵۰ سال کذشته، دیگران کشف علمی یا اختراع جدید و ..دارند و ما بدون اینکه مشارکت علمی و تکنیکی در این امور داشته باشیم فقط حکمش را بیان میکنیم! اشکالی ندارد، امر شرعی است. اما اولا خوب بشناسیم و نیامده انکارش نکنیم، ثانیا داعیه حل همه معضلات را نداشته باشیم»
پاسخ آقای دکتر الویری (با حذف تعارفات ابتدای یادداشت)
پیش از این نیز در سال ۱۳۹۸، به بهانه نقدی که از استاد گرامی جناب آقای جعفریان در باره نشست "مسأله آب و آینده آن در جهان اسلام" (برگزار شده از سوی پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی دفتر تبلیغات اسلامی)، که در گروهی منتشر شده بود، گفتوگوی مکتوب مفصلی با این استاد عزیز داشتم که بازتابی تقریبا گسترده در پایگاههای اطلاعرسانی با گرایشهای فکری مختلف، داشت، به عنوان نمونه:
http://farhangemrooz.com/news/59922/جدال-قلمی-رسول-جعفریان-و-محسن-الویری-در-مورد-تمدن-اسلامی-صبغه
http://basijnews.ir/fa/news/9162023/صبغه-دینی-به-علوم-ره-به-ناکجاآباد-می-بردبینش-تمدنی-را-تقویت-کنیم...
در ادامه آن گفتوگو، اکنون نیز بنده مخالفتی با بخش عمده موضع و سخنان دردمندانه حضرت استاد جعفریان ندارم. بنده هم بر این باورم تعداد قابل توجهی از گروهها و مجموعههایی که ذیل عنوان تمدن نوین اسلامی پدید آمدهاند و فعالیتهای آنها، اگر در مسیر تمدنسوزی نباشد، به آسانی نمیتوان آنها را همسو با تمدنسازی پنداشت. ولی با وجود این همآوایی نسبت به یادداشت آقای جعفریان، نسبت به متنی که بازنشر شده است، شش نکته را که شاید بتوان آنها را نقد به حساب آورد و البته با تأکید بر آن چه در دفتر تبلیغات اسلامی میگذرد، شایسته تأمل میدانم:
۱. یکسانانگاری همه مجموعههای فعال در حوزه تمدنپژوهی و فرق ننهادن بین آنها ـ سویه کلی گزارههای استاد جعفریان در این یادداشت و به یک چوب راندن همه کسانی که پای در عرصه تمدنپژوهی و تمدننویسی نهادهاند، به راستی دلآزار است. هم پیش از این، از این استاد گرامی دعوت کردهایم که از نزدیک در جریان فعالیتهای زیر نظر میز تمدن اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی قرار بگیرند و هم اکنون این دعوت را تکرار میکنیم. با این تفاوت که قبلا بنده به اعتبار بر عهده داشتن مسؤولیت این میز، اصالتا این دعوت را انجام دادم و اکنون نیابتا.
این نوع نادیده گرفتن زحمات طاقتفرسای دوستان جوانی که کارهایی بسیار خوب در سالهای اخیر انجام دادهاند و همسان انگاشتن کار آنها با پارهای شعارهای سطحی، شاید که آنان را در ادامه این مسیر دشوار دلسرد کند. نمایشگاه سالانه دفتر تبیلغات اسلامی در دو سال اخیر در هفته پژوهش و نمایشگاهی که ویژه مطالعات و فعالیتهای تمدنی، اخیرا در دانشگاه تهران برپا شد مجالی برای آگاهی از این فعالیتها فراهم آورده بود.
۲. در همآمیختن ادعاهای تمدنسازی و کوششهای معطوف به تقویت بینش تمدنی ـ در ادامه بند پیش، استاد جعفریان عزیز هیچ تفکیکی بین شعارها و برنامههای مجموعههای فعال در حوزه تمدن ندارند، درست است که برخی دوستان آن چنان سادهانگارانه از تمدن سخن میگویند که گویی اگر یک دولت مورد نظر آنها به قدرت برسد، به فاصله چند سال یک تمدن در مقیاس ملی شکل خواهد گرفت و همه کشورهای اسلامی هم در برابر ما به صف خواهند ایستاد تا در برابر ما کرنش کنند.
(ادامه دارد.)
۵ بهمن ۱۴۰۰
@MohsenAlviri