📝تفسیر سوره مبارکه طه آیات ۹۹ الی ۱۰۴ 📖 منبع: تفسیر «نمونه» آیت الله مکارم شیرازی ↩️ و به همین جهت آیه بعد، از کسانى سخن مى گوید که، حقایق قرآن و درس هاى عبرت تاریخ را فراموش مى کنند، مى گوید: کسى که از قرآن روى بگرداند، در قیامت بار سنگینى از گناه و مسئولیت بر دوش خواهد کشید (مَنْ أَعْرَضَ عَنْهُ فَإِنَّهُ یَحْمِلُ یَوْمَ الْقِیامَةِ وِزْراً). آرى اعراض از پروردگار، انسان را به بیراهه هائى مى کشاند که بارهاى سنگینى از انواع گناهان، و انحرافات فکرى و عقیدتى را بر دوش او مى نهد (اصولاً کلمه وزر، خود به معنى بار سنگین است و ذکر آن به صورت نکره تأکید بیشترى در این زمینه مى کند). * * * پس از آن اضافه مى کند: آنها در میان این اعمالشان جاودانه خواهند ماند (خالِدِینَ فِیهِ). و این بار سنگین گناه، بد بارى است براى آنها در روز قیامت (وَ ساءَ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ حِمْلاً). جالب توجه این که: ضمیر فِیهِ در این آیه به وزر باز مى گردد یعنى آنها در همان وزر و مسئولیت و بار سنگینشان، همیشه خواهند ماند، (دلیلى نداریم که در اینجا چیزى را در تقدیر بگیریم و بگوئیم آنها در مجازات یا در دوزخ جاودانه مى مانند) و این خود اشاره اى است به مسأله تجسم اعمال و این که انسان به وسیله همان اعمال و کارهائى که در این جهان انجام داده در قیامت پاداش نیک یا مجازات مى بیند. * * * سپس به توصیف روز قیامت و آغاز آن پرداخته چنین مى گوید: همان روزى که در صور دمیده مى شود، و گنهکاران را با بدن هاى کبود و تیره در آن روز جمع مى کنیم (یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ وَ نَحْشُرُ الْمُجْرِمِینَ یَوْمَئِذ زُرْقاً). همان گونه که قبلاً هم اشاره کرده ایم، از آیات قرآن استفاده مى شود: پایان این جهان و آغاز جهان دیگر با دو جنبش انقلابى و ناگهانى صورت خواهد گرفت که از هر کدام از آنها به نفخه صور (دمیدن در شیپور!) تعبیر شده که به خواست خدا شرح آن را در سوره زمر ذیل آیه ۶۸ بیان خواهیم کرد. واژه زُرْق جمع ازرق معمولاً به معنى کبود چشم مى آید، ولى گاه به کسى که اندامش بر اثر شدت درد و رنج، تیره و کبود شده، نیز اطلاق مى گردد چه این که بدن به هنگام تحمل درد و رنج، نحیف و ضعیف شده، طراوت و رطوبت خود را از دست مى دهد و کبود به نظر مى رسد. بعضى نیز این کلمه را به معنى نابینا تفسیر کرده اند; زیرا گاه مى شود افراد کبود چشم، ضعف بینائى فوق العاده اى دارند که معمولاً توأم با بور بودن تمام موهاى بدن آنها است، اما آنچه در تفسیر بالا ذکر کردیم، شاید از همه بهتر باشد. * * * در این حال، مجرمان در میان خود، درباره مقدار توقفشان در عالم برزخ آهسته به گفتگو مى پردازند، بعضى مى گویند: شما تنها ده شب (یا ده شبانه روز) در عالم برزخ بودید (یَتَخافَتُونَ بَیْنَهُمْ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلاّ عَشْراً).(۳) بدون شک، مدت توقف آنها در عالم برزخ طولانى بوده است، ولى در برابر عمر قیامت مدتى بسیار کوتاه به نظر مى رسد. این آهسته گفتن آنها یا به خاطر رعب و وحشت شدیدى است که از مشاهده صحنه قیامت به آنها دست مى دهد، و یا بر اثر شدت ضعف و ناتوانى است. بعضى از مفسران نیز احتمال داده اند این جمله اشاره به توقف آنها در دنیا بوده باشد که در مقایسه با آخرت و حوادث وحشتناکش به منزله چند روز کوتاه به حساب مى آید. * * * سپس اضافه مى کند: ما به آنچه مى گویند کاملاً آگاهیم (نَحْنُ أَعْلَمُ بِما یَقُولُونَ). خواه، آهسته بگویند یا بلند. و در این هنگام کسى که از همه آنها راه و روشى بهتر و عقل و درایتى بیشتر دارد، مى گوید تنها شما یک روز درنگ کردید ! (إِذْ یَقُولُ أَمْثَلُهُمْ طَرِیقَةً إِنْ لَبِثْتُمْ إِلاّ یَوْماً). مسلماً نه ده روز مدتى است طولانى و نه یک روز، ولى این تفاوت را با هم دارند که یک روز اشاره به کمترین اعداد آحاد است، و ده روز به کمترین اعداد عشرات، لذا اولى به مدت کمترى اشاره مى کند، به همین دلیل قرآن در مورد گوینده این سخن تعبیر به اَمْثَلُهُمْ طَرِیقَةً کرده است (کسى که روش و فکر او بهتر است) زیرا کوتاهى عمر دنیا یا برزخ، در برابر عمر آخرت و همچنین ناچیز بودن کیفیت اینها در برابر کیفیت آن، با کمترین عدد سازگارتر مى باشد (دقت کنید). ✍ پی نوشت: ۳ ـ از نظر ادبیات عرب چون عشر در اینجا به صورت مذکر آمده است، حتماً مضاف الیه (تمیز) آن لیال که مؤنث است باید باشد، اگر مضاف الیه آن ایام بود مى بایست گفته شود عشرة . ولى از بعضى از ادباء عرب چنین نقل شده: هنگامى که عدد (عشر) تنها ذکر شود و تمییز آن حذف گردد، قاعده سابق اجرا نمى شود، بنابراین عشر در اینجا اشاره به ده روز است. @Nahjolbalaghe2