📝تفسیر سوره مبارکه انبیاء آیات ۳۶ و ۴۰ 📖 منبع: تفسیر «نمونه» آیت الله مکارم شیرازی 🔸 انسان از عجله آفریده شده! باز در این آیات به بحث هاى دیگرى در ارتباط با موضع گیرى مشرکان در برابر پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) برخورد مى کنیم، که بیانگر طرز تفکر انحرافى آنها در مسائل اصولى است، نخست مى گوید: هنگامى که کافران تو را مى بینند کارى جز مسخره کردن تو ندارند (وَ إِذا رَآکَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ یَتَّخِذُونَکَ إِلاّ هُزُواً). آنها با بى اعتنائى، به تو اشاره کرده مى گویند: آیا این همان کسى است که خدایان و بت هاى شما را به بدى یاد مى کند ؟ (أَ هذَا الَّذِی یَذْکُرُ آلِهَتَکُمْ).(۱) در حالى که خود ذکر خداوند رحمان را انکار مى کنند (وَ هُمْ بِذِکْرِ الرَّحْمنِ هُمْ کافِرُونَ). تعجب در این است که: اگر کسى از این بتهاى سنگى و چوبى بدگوئى کند ـ نه بدگوئى ـ که حقیقت را بیان نماید و بگوید: اینها موجودات بى روح و فاقد شعور و بى ارزشى هستند، تعجب مى کنند، اما اگر کسى منکر خداوند بخشنده و مهربانى شود که آثار رحمتش پهنه جهان را گرفته و در هر چیز دلیلى بر عظمت و رحمت او است، براى آنها جاى تعجب نیست. آرى، هنگامى که انسان به امرى عادت کرد، خو گرفت و تعصب ورزید، در نظرش جلوه خواهد داشت هر چند بدترین امور باشد، و هر گاه نسبت به چیزى عداوت ورزید کم کم در نظرش بد مى شود، هر چند زیباترین و محبوب ترین امور باشد. * * * پس از آن به یکى دیگر از کارهاى زشت و بى رویه این انسان هاى بى بندوبار اشاره کرده، مى فرماید: انسان از عجله آفریده شده (خُلِقَ الاِْنْسانُ مِنْ عَجَل). گر چه مفسران در تفسیر کلمه انسان و عَجَل در اینجا بیانات گوناگونى دارند ولى پیدا است منظور از انسان در اینجا نوع انسان است (البته انسان هاى تربیت نایافته و خارج از قلمرو رهبرى رهبران الهى). و منظور از عَجَل شتاب و شتابزدگى است، همان گونه که آیات بعد نیز شاهد گویاى این مطلب است، و در جاى دیگر قرآن مى خوانیم: وَ کانَ الاِْنْسانُ عَجُولاً: انسان، عجول است .(۲) در حقیقت تعبیر خُلِقَ الاِْنْسانُ مِنْ عَجَل یک نوع تأکید است، یعنى آن چنان انسان عجول است که گوئى از عجله آفریده شده، و تار و پود وجودش از آن تشکیل یافته! و به راستى بسیارى از مردم عادى چنین اند هم در خیر عجولند و هم در شرّ، حتى وقتى به آنها گفته مى شود: اگر آلوده کفر و گناه شوید، عذاب الهى دامنتان را مى گیرد، مى گویند: پس چرا این عذاب زودتر نمى آید؟! و در پایان آیه اضافه مى کند: عجله نکنید من آیات خود را به زودى به شما نشان مى دهم (سَأُرِیکُمْ آیاتِی فَلا تَسْتَعْجِلُونِ). تعبیر آیاتِى در اینجا ممکن است اشاره به آیات و نشانه هاى عذاب، بلاها و مجازات هائى باشد که پیامبر(صلى الله علیه وآله) مخالفان را با آن تهدید مى کرد و این سبک مغزان کراراً مى گفتند: پس چه شد این بلاهائى که ما را با آن مى ترسانى. قرآن مى گوید: عجله نکنید، چیزى نمى گذرد که دامانتان را خواهد گرفت. و نیز ممکن است اشاره به معجزاتى که دلیل بر صدق پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) است بوده باشد، یعنى اگر کمى صبر کنید: معجزات کافى به شما ارائه داده خواهد شد. این دو تفسیر، منافاتى با هم ندارند; زیرا مشرکان در هر دو قسمت عجله داشتند و خداوند هم هر دو را به آنها ارائه داد، هر چند تفسیر اول نزدیک تر به نظر مى رسد و با آیات بعد متناسب تر است. ✍ پی نوشت: ۱ ـ جالب این که: آنها در عبارت خود مى گفتند: این همان کسى است که از خدایان شما سخن مى گوید، حتى راضى نبودند کلمه بدى را در عبارت خود بیاورند، و بگویند: از خدایان شما بدگوئى مى کند! ۲ ـ اسراء، آیه ۱۱. ↩️ ادامه دارد... @Nahjolbalaghe2