📝تفسیر سوره مبارکه حج آیات ۲۶ الی ۲۹ 📖 منبع: تفسیر «نمونه» آیت الله مکارم شیرازی 🕋 دعوت عام براى حج! به تناسب بحثى که در آیه گذشته پیرامون مسجد الحرام و زائران خانه خدا آمد، در آیات مورد بحث، نخست به تاریخچه بناى کعبه به دست ابراهیم خلیل(علیه السلام) و سپس مسأله وجوب حج، و فلسفه آن، و بخشى از احکام این عبادت بزرگ اشاره مى کند، و یا به تعبیر دیگر، آیه گذشته مقدمه اى بود براى بحث هاى گوناگون این آیات. ابتدا از داستان تجدید بناى کعبه شروع کرده، مى گوید: به خاطر بیاور زمانى را که محل خانه کعبه را براى ابراهیم آماده ساختیم تا در آن مکان اقدام به بناى خانه کعبه کند (وَ إِذْ بَوَّأْنا لاِ ِبْراهِیمَ مَکانَ الْبَیْتِ). بَوَّأ در اصل از ماده بواء به معنى مساوات اجزاى یک مکان و مسطح بودن آن است، سپس به هر گونه آماده ساختن مکان اطلاق شده است. منظور از این جمله، در آیه فوق ـ طبق روایات مفسران ـ این است که: خداوند مکان خانه کعبه را که در زمان آدم ساخته شده بود، و در طوفان نوح ویران و آثارش محو گشته بود، به ابراهیم(علیه السلام) نشان داد، طوفانى وزید و خاک ها را به عقب برد و پایه هاى خانه آشکار گشت، یا قطعه ابرى آمد و در آنجا سایه افکند، و یا به هر وسیله دیگر، خداوند محل اصلى خانه را براى ابراهیم(علیه السلام)معلوم و آماده ساخت، و او با همیارى فرزندش اسماعیل آن را تجدید بنا نمود.(۱) آن گاه اضافه مى کند: هنگامى که خانه آماده شد، به ابراهیم(علیه السلام) خطاب کردیم: این خانه را کانون توحید کن، و چیزى را شریک من قرار مده، و خانه ام را براى طواف کنندگان، قیام کنندگان، رکوع کنندگان و سجود کنندگان پاک کن (أَنْ لا تُشْرِکْ بِی شَیْئاً وَ طَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطّائِفِینَ وَ الْقائِمِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ).(۲) در حقیقت، ابراهیم(علیه السلام) مأمور بود خانه کعبه و اطراف آن را از هر گونه آلودگى ظاهرى، معنوى و هر گونه بت و مظاهر شرک پاک و پاکیزه دارد، تا بندگان خدا در این مکان پاک، جز به خدا نیندیشند، و مهمترین عبادت این سرزمین را که طواف و نماز است در محیطى پیراسته از هر گونه آلودگى انجام دهند. از میان ارکان نماز در آیه فوق، به سه رکن عمده که قیام ، رکوع و سجود است به ترتیب اشاره شده; چرا که بقیه در شعاع آن قرار دارد هر چند جمعى از مفسران قائمین را در اینجا به معنى مقیمین در مکّه تفسیر کرده اند. ولى با توجه به مسأله طواف و رکوع و سجود که قبل و بعد از آن آمده است، شک نیست که قیام در اینجا به معنى قیام نماز است و این معنى را بسیارى از مفسران شیعه و اهل تسنن برگزیده یا به عنوان یک تفسیر نقل کرده اند.(۳) ضمناً، باید توجه داشت: رُکَّع جمع راکع (رکوع کننده) و سجود جمع ساجد (سجده کننده) مى باشد و این که در میان این دو (الرکع السجود) واو عطف نیامده، بلکه به صورت توصیف ذکر شده، به خاطر نزدیکى این دو عبادت به یکدیگر است. ✍ پی نوشت: ۱ ـ پیرامون چگونگى بناى خانه کعبه، ذیل آیه ۱۲۷ سوره بقره (جلد اول تفسیر نمونه) و همچنین در جلد سوم، ذیل آیه ۹۶ سوره آل عمران مشروحاً بحث کرده ایم. ۲ ـ در آیه فوق، جمله اى در تقدیر است که بسیارى از مفسران به آن اشاره کرده اند و آن جمله أَوْحَیْنا است. ۳ ـ تفسیر المیزان ، تفسیر فى ظلال ، تفسیر تبیان ، تفسیر مجمع البیان ، و تفسیر کبیر فخر رازى ، ذیل آیه مورد بحث. ↩️ ادامه دارد... @Nahjolbalaghe2