💥
✅شرح و تفسیر نامه ۱/نهج البلاغه
🔹امام از مردم کوفه تجلیل میکند.
تجلیل از مردم کوفه تا زمانی که همه علی(ع) را تنها گذاشته بودند و تنها آنان بودند که حضرت را یاری میکردند، ادامه پیدا کرد. تعبیرهای تند امام نسبت به مردم کوفه مربوط به سالهای بعد است که آنان از جنگ خسته میشوند و در یاری امام سستی به خرج میدهند.
🔹شهر بصره و کوفه به فرمان عمر بن خطاب خلیفه دوم ساخته شد تا خط مقدم جبهه جنگ اعراب با ایران و روم شود. بعدها این دو شهر نظامی محل اسکان جنگآوران عرب پیروز در جبهههای جنگ با ایران و روم شد و امام بعد از جنگ جمل آن شهر را به عنوان پایتخت حکومت خود برگزید.
🍃أَمَّا بَعْدُ فَإِنِّی أُخْبِرُکُمْ عَنْ أَمْرِ عُثْمَانَ حَتَّى یَکُونَ سَمْعُهُ کَعِیَانِهِ؛
🔹اما بعد. شما را از کار عثمان خبر مىدهم ، به گونه اى که شنیدنش چون دیدن باشد.
🔹عایشه، معاویه و یارانشان علیه حکومت امیر المومنین(ع) تبلیغات گستردهای به پا کرده بودند. آنها امام و هوادارانش را قاتلان عثمان معرفی میکردند و خواهان مجازات آنان بودند. به همین جهت امام برای روشن کردن اذهان عمومی تصمیم دارد تا به روشنگری بپردازد. تبلیغات معاویه برای مردم کوفه رنگی ندارد چون آنان با شامیان رابطه خوبی نداشتند.
🍃إِنَّ اَلنَّاسَ طَعَنُوا عَلَیْهِ فَکُنْتُ رَجُلاً مِنَ اَلْمُهَاجِرِینَ أُکْثِرُ اِسْتِعْتَابَهُ وَ أُقِلُّ عِتَابَهُ؛
🔹مردم بر عثمان خرده گرفتند و من که مردى از مهاجران بودم، همواره خشنودى او را مىخواستم و کمتر سرزنش مىکردم.
🔹منظور امام از مردم، بیشتر بزرگان از اصحاب پیامبر(ص) چون اباذر، عبد الله بن مسعود، عمار یاسر، محمد بن ابوبکر، طلحه، زبیر، عایشه، مردم کوفه به رهبری مالک اشتر و مردم مصر است که به عملکرد و بدعتهای عثمان خرده میگرفتند. مهاجران به دلیل خویشاوندی که با عثمان داشتند و از سوی دیگر برای عثمان احترام قایل بودند زیرا او از اصحاب خاص پیامبر بود و با دو دختر پیامبر(ص) ازدواج کرده بود و به همین جهت به او «ذوالنورین» یعنی دارای دو نور میگفتند، سعی داشتند که کمتر با او درگیر شوند.
🍃وَ کَانَ طَلْحَةُ وَ اَلزُّبَیْرُ أَهْوَنُ سَیْرِهِمَا فِیهِ اَلْوَجِیفُ وَ أَرْفَقُ حِدَائِهِمَا اَلْعَنِیفُ؛
🔹 ولى طلحه و زبیر در باره عثمان شیوه دیگر داشتند و کمترین کارشان، تاختن بر او بود و نرمترین رفتارشان، رفتارى خشن بود.
🍃وَ کَانَ مِنْ عَائِشَةَ فِیهِ فَلْتَةُ غَضَبٍ؛
🔹 بناگاه، عایشه بی تأمل بر او خشم گرفت.
🔹از عایشه نقل شده است که از عثمان به نعثل یعنی پیر خرفت تعبیر میکرده و به مردم گفته است که نعثل را بکشید.
🍃فَأُتِیحَ لَهُ قَوْمٌ فَقَتَلُوهُ؛
🔹 و مردمى بر او شوریدند و مردم نیز او کشتند.
🔹امام به دو نکته انتقادی درباره طلحه و زبیر و عایشه اشاره میکنند. اول اینکه آنان خود را در جریان کشته شدن عثمان بیگناه دانسته و خواهان خونخواهی عثمان هستند با اینکه خود در این کار مشارکت داشتند و دوم اینکه آنها از مهاجران و با عثمان قوم و خویش بودند و انتظار میرفت که احترام عثمان را بیشتر از دیگران نگاه دارند، حال آنکه چنین نکردند.
🍃وَ بَایَعَنِی اَلنَّاسُ غَیْرَ مُسْتَکْرَهِینَ وَ لاَ مُجْبَرِینَ بَلْ طَائِعِینَ مُخَیَّرِینَ؛
🔹آنگاه مردم با من بیعت کردند نه از روى اکراه یا اجبار، بلکه به رضا و اختیار.
🔹بیعت اظهار تمایل به رهبری سیاسی بوده است که در میان اعراب رایج بوده است و نقش رای دادن در جهان امروز را ایفا میکرده است. حضرت توضیح میدهند که علی رغم تبلیغات اهل جمل مردم بعد از کشته شدن عثمان با من بیعت کردند و من را به عنوان رهبر سیاسی خود انتخاب کردند. این انتخاب کاملاً آزادانه بوده است و هیچ کس کسی را به این کار مجبور نکرده بود. احتمالا امام این سخن را از این جهت فرمودهاند که طلحه و زبیر تبلیغ میکردند که بیعت ما با علی از روی اجبار بوده است.
🍃وَ اِعْلَمُوا أَنَّ دَارَ اَلْهِجْرَةِ قَدْ قَلَعَتْ بِأَهْلِهَا وَ قَلَعُوا بِهَا؛
🔹بدانید که سراى هجرت[مدینه] مردمش را از خود راند و مردم نیز از آنجا رفتند.
🔹این سخن امام اشاره دارد به اینکه مردم مدینه با یاران خود بد عمل کردند. آنها با مخالفت با سیاستهای عادلانه من، مرا از خود راندند و تنها گذاشتند به طوریکه من سالها در آزاد سازی این شهر به همراه رسول خدا(ص) جهاد کردم و مجبور شدم که از این شهر بیرون بیایم. سرزمینی که انسان نتواند در آن به اهداف انسانی خود جامه عمل بپوشاند لایق ماندن نیست.
🌱ادامه دارد...
⚘
@Nahjolbalaghe2
#شرحوتفسیرنامههاینهجالبلاغه