📜
عدم خلط مفهوم و مصداق
برگرفته از
آموزش فلسفه درس ۲۱
دروس فلسفه ص ۲۳۰
سابقا در جواب مرحوم علامه در سوالی که در مورد جمع اصالت وجود با معقول ثانی فلسفی دانستن وجود مطرح شد، دانستیم که نباید بین عالم واقع و عالم مفاهیم یا به عبارت دیگر بین مفهوم و مصداق خلط کرد نکته ای که خود مرحوم علامه در آموزش فلسفه به آن اشاره کرده اند. ایشان می فرمایند:
" حاصل آنکه در مقام بهکار گرفتن مفاهيم، بايد به دو نکته مهم توجه داشته باشيم: يکي آنکه ويژگي خاص هر نوع از مفاهيم را در نظر داشته باشيم که مبادا بيجهت حکم نوع خاصي از مفاهيم را به انواع ديگر تعميم ندهيم و مخصوصاً به ويژگيهاي هريک از مفاهيم ماهوي و فلسفي و منطقي توجه داشته باشيم؛ زيرا بسياري از مشکلات فلسفي در اثر خلط بين اين مفاهيم پديد آمده است، و
ديگري آنکه ويژگي مفاهيم را به مصاديق، و بالعکس ويژگي مصاديق را به مفاهيم سرايت ندهيم تا در دام مغالطه و اشتباه مفهوم با مصداق نيفتيم. "
حال می خواهیم مثال دیگری را بیان کنیم که شبیه بحث مفهوم وجود و واقعیت وجود در بحث مذکور است و توجه به تفاوت مفهوم و مصداق باید لحاظ شود تا دچار اشتباه نشویم.
علامه مصباح رحمه الله در مورد جوهر و کیفیت می فرمایند:
"
جوهر و کیفیت مفهوماً از معقولات ثانیه هستند ولی مصادیق آنها ماهیت نوعیه است "
دقت به این نکته موجب مصون بودن از مغالطات میباشد.
🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹
@PhilosophyofAyatollahMesbah