موسسه بیت النور کرج
—◇— 🍃🌺🌸🌹🌸🌺🍃—◇- #کلام_امیر #نهج_البلاغه #حکمت_شماره_159 📖و قال عليه‌السلام مَنْ وَضَعَ نَفْسَه
—◇— 🍃🌺🌸🌹🌸🌺🍃—◇-
#کلام_امیر
#نهج_البلاغه
🌹#حکمت_شماره_187
و قال عليه‌السلام:
الرَّحِيلُ وَشِيكٌ.
كوچ كردن (از دنيا) سريع است
📝شرح و تفسير
«رحيل» به معناى هر گونه كوچ كردن است ولى در اينجا با قرائن حاليه به كوچ كردن از دنياى زودگذر اشاره دارد. اين واژه گاه به معناى اسم مصدر آمده است؛ مانند كلام بالا و گاه معناى صفت مشبهه را مى‌رساند؛ مثلاً شترى را به عنوان رحيل توصيف مى‌كنند يعنى شتابنده و «وشيك» از مادۀ «وشك»(بر وزن اشك) به معناى سرعت گرفتن در سير است. بعضى از شارحان گفته‌اند «وشيك» آن است كه سرعتش بسيار شديد و عجيب باشد.
از مسائلى كه همه مى‌دانند و غالباً از آن غافلند كوتاهى عمر دنياست؛ گويى تا چشم بر هم زنى كودكان جوان و جوانان پير و پيران از صحنه خارج مى‌شوند.
بارها افرادى را ديده‌ايم كه گرد و غبار پيرى بر رخسار آنها نشسته و ضعف سراسر وجودشان را فراگرفته و با قدى خميده عصا زنان به زحمت راه مى‌روند مى‌گوييم: عجب ديروز جوان و راست‌قامت و قوى‌پنجه‌اى بود چه زود پير شد. تازه اين در صورتى است كه رحيل در زمانى پيرى فرا رسد وگرنه بسيارند كسانى كه در كودكى يا جوانى بر اثر حوادث مختلفى چشم از دنيا مى‌پوشند. نه تنها انسان‌ها به سرعت از اين جهان كوچ مى‌كنند، قدرت‌ها و سلطنت‌ها و حكومت‌ها هم بسيار زود زوال مى‌پذيرند.
💐ابن ابى‌الحديد تشبيهى براى دنيا از بعضى از حكما نقل كرده مى‌گويد: پيش از آنكه به دنيا بياييم عدمى بوده است مستمر و بعد از كوچ كردن ما از اين دنيا باز به ظاهر عدمى است مستمر و عمر ما در اين ميان مانند برقى است كه در يك شب ظلمانى در بيابانى تاريك از ابرى مى‌جهد و بى‌درنگ خاموش مى‌شود.
از آن مهم‌تر تشبيهاتى است كه قرآن مجيد براى زندگى دنيا كرده است و مى‌گويد: «وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلَ الْحَياةِ الدُّنْيا كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِيماً تَذْرُوهُ الرِّياحُ وَ كانَ اللّهُ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ مُقْتَدِراً» ؛(اى پيامبر!) زندگى دنيا را براى آنان به آبى تشبيه كن كه از آسمان فرو مى‌فرستيم؛ و به وسيله آن، گياهان زمين (سرسبز مى‌شود و) در هم فرو مى‌رود؛ امّا بعد از مدتى مى‌خشكد؛ به‌گونه‌اى كه بادها آن را به هر سو پراكنده مى‌كند؛ و خداوند بر همه چيز تواناست!».
در آيۀ ديگرى از قرآن مجيد مى‌خوانيم كه روز قيامت از گنهكاران سؤال مى‌شود چند سال در روى زمين توقف كرديد؟ در پاسخ مى‌گويند تنها به اندازۀ يك روز يا بخشى از روز. از آنهايى سؤال كنيد كه توان شمردن ايام را دارند «قالَ كَمْ لَبِثْتُمْ فِي الْأَرْضِ عَدَدَ سِنِينَ* قالُوا لَبِثْنا يَوْماً أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ فَسْئَلِ الْعادِّينَ».
بار ديگر به آنها گفته مى‌شود:«(خداوند) مى‌فرمايد:(آرى) شما مقدار كمى‌توقف كرديد اگر مى‌دانستيد آيا گمان كرديد شما را بيهوده آفريديم و به سوى ما بازگردانده نمى‌شويد؟»؛ «قالَ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلاّ قَلِيلاً لَوْ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ * أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناكُمْ عَبَثاً وَ أَنَّكُمْ إِلَيْنا لا تُرْجَعُونَ».
☀️در احاديث اسلامى نيز دربارۀ كوتاهى عمر دنيا تعبيرات و تشبيهات بيداركننده‌اى آمده است.
از جمله در حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم:
«الدُّنْيا ساعَةٌ فَاجْعَلُوها طاعة؛ دنيا ساعتى بيش نيست اين ساعت را در مسير اطاعت خدا قرار دهيد».
در حديث ديگرى از امام زين العابدين عليهما السلام مى‌خوانيم:
«إِنَّ جَميعَ ما طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ في مَشارِقِ الْأرْضِ وَ مغارِبِها بَحْرِها وَ بَرِّها وَ سَهْلِها وَ جَبَلِها عِنْدَ وَلِىٍّ مِنْ أوْلِياءِ اللّهِ وَ أهْلِ الْمَعْرِفَةِ بِحَقِّ اللّهِ كَفِىْ‌ءِ الظِّلالِ ؛تمام آنچه در شرق و غرب جهان، درياها و صحراها، دشت‌ها و كوه‌ها آفتاب بر آن مى‌تابد در نزد اولياء الله و عارفان به حق خدا همچون بازگشت سايه‌هاست».
همان‌گونه كه سايه‌هايى كه به سوى غروب مى‌رود به سرعت برچيده مى‌شوند، عمر دنيا نيز چنين است.
در كتاب تنبيه الخواطر آمده است كه حسن بن على عليه السلام بسيار به اين شعر شاعر تمثل مى‌جست:
يا أهْلَ لَذّاتِ دُنْيا لا بَقاءَ لَها اِنَّ اغْتِراراً بِظِلٍ‌ّ زائِلٍ حُمُقٌ
اى اهل لذت‌هاى دنيايى كه بقايى ندارد مغرور شدن به سايه‌اى كه به زودى زوال مى‌پذيرد احمقانه است.
حافظ نيز در اين زمينه مى‌گويد:
مرا در منزل جانان چه جاى امن چون هر دم جرس فرياد مى‌دارد كه بربنديد محمل‌ها
اين سخن را با كلامى از نوح پيغمبر با آن عمر طولانى عجيب پايان مى‌دهيم كه فرمود:
«وَجَدْتُ الدُّنْيا كَبَيْتٍ لَهُ بابانِ دَخَلْتُ مِنْ أحَدِهِما وَ خَرَجْتُ مِنَ الْآخَرِ»
دنيا را همچون خانه‌اى يافتم.
—◇—🍃🌺🌸🌹🌸🌺🍃 —◇—
@beytonoor