سفرنامۀ حج مرحوم طالقانی بخش چهارم: اقامت در بیروت وارد بیروت شدیم. کجا منزل گزینیم؟ مهمانخانه‌های بیروت مظهر زندگی و آداب اروپا و تقلیدهای غیرشاعرانۀ شرقی است، برای سکونت رهروان به سوی حق و حجاج مناسب نیست. گفتند محل قرنطینه جای مناسبی است. حیاط وسیعی است و اتاق‌های متعددی با وسایل دارد ولی چون فقط ایام حج دایر می‌شود پر از زباله است. همین محل که مورد بی‌اعتنایی رفقا بود، پس از گذشت دو روز دیگر در حیاطش هم جا نبود. امسال اولین سالی بود که دولت ترکیه برای حج بار عام داده بود. ترک‌های باایمان دهات و قصبات و شهرهای ترکیه هر کدام اندک استطاعتی داشته به راه افتاده بودند. بیشتر با همان لباس‌ها و جوراب‌های پشمی ییلاقی و سفرۀ نان حرکت کرده بودند. احساس می‌شد که فشارهای بی‌دینی عکس‌العمل شدیدی در آن‌ها ایجاد نموده. هر دسته‌ای که وارد می‌شد مأموران سفارت ترکیه به سرکشی می‌آمدند و تذکرۀ آن‌ها را برای ویزا جمع می‌کردند. اگر بیماری بود به بیمارستان‌ها می‌بردند و وسیلۀ طیاره و کشتی برای‌شان فراهم می‌کردند. مقابل آن‌ها ایرانی‌ها هرچه تصور کنید بی‌سر و سامان بودند. نه کسی به سراغشان می‌آمد و نه اتحاد و یکرنگی داشتند. اول طلوع فجر و هنگام ظهر و مغرب نماز جماعت آن‌ها در مسجد و محوطۀ حیات برپا بود. با آنکه عده‌ای از علما در میان ایرانیان بود، عموماً متفرق و فرادا نماز می‌خواندند. در عوض بازار نوحه‌گری و دم گرفتن گرم بود. گاهی ترک‌ها و اهالی بیروت از صدای گریه جمع می‌شدند و به گمان آنکه حادثه‌ای روی داده با تأثر می‌پرسیدند چه پیش آمده؟ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در ایام اعزام حجاج به خانۀ خدا هر شب با برگی از سفرنامۀ مرحوم طالقانی همراه خواهیم شد. این مطالب برگرفته از کتاب «به سوی خدا می‌رویم» است و شب‌های آینده دیگر بخش‌های این سفرنامه را در کانال قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید و کانال ما را به دوستانتان معرفی کنید. @YusufiGharawi