🔸تأمّلی در يک نقل تاريخی، آيا برخی از تأليفات شيخ طوسی در حمله سلجوقيان نابود شده است؟ 🔹 محمدباقر ملکیان 🔺بسياری از تأليفات اصحاب اماميه، در گذشت زمان و به علل مختلف از بين رفته است، و امروزه از آنها جز اسمی بدست ما نرسيده است. از دردناکترين بلايايی که بر سر اين تأليفات آمده، حمله سلجوفيان به بغداد و به آتش کشيدن کتاب های شيعی توسط آنهاست. در اين باره عبارت ياقوت حموی را ملاحظه کنيد: «وبها كانت خزانة الكتب التي وقفها الوزير أبو نصر سابور بن أردشير وزير بهاء الدولة بن عضد الدولة ولم يكن في الدنيا أحسن كتباً منها، كانت كلّها بخطوط الأئمّة المعتبرة وأصولهم المحرّرة. وحيث كان الوزير سابور من أهل الفضل والأدب أخذ العلماء يهدون اليه مؤلّفاتهم فأصبحت مكتبته من أغنى دور الكتب ببغداد، وقد احترقت هذه المكتبة العظيمة فيما احترق من محال الكرخ عند مجي‏ء طغرل بيك‏ سنة 447هـ». در اين ميان ابن کثير، از سوزاندن کتب شيخ طوسی خبر می‌دهد و می‌نويسد: «وكبست دار أبي جعفر الطوسي متكلّم الشيعة، وأحرقت كتبه ومآثره ودفاتره التي كان يستعملها في ضلالته وبدعته! ويدعو إليها أهل ملّته ونحلته، ولله الحمد»! عداوت و بغضی که در کلام اوست چيز غريبی است، اما نه شيخ طوسی، که فهرست آثارش را در ترجمه خود در کتاب فهرست آورده وآن را در نجف نيز تکميل نموده، ونه ديگرانی که به زندگی او پرداخته‌اند و تأليفات او را شمار کرده‌اند، هيچ يک از تأليفی که اين گونه نابود شده باشد سخنی نگفته‌اند. برخی از تأليفات شيخ طوسی (همانند بسياری ديگر از آثار بزرگان شيعه، و چه بسا اوضاع شيخ بهتر از ديگران باشد) امروزه به دست ما نرسيده است، اما در هيچ گزارشی، اين نقل ابن کثير تأييد نشده است. به نظر می‌رسد اگر سخن ابن کثير درست باشد، تنها در مورد برخی از تأليفات شيخ باشد که قبل از سوزانده شدن، توسط مستنسخين، نسخه های متعدّد از آن تهيه شده است. و البته اين که تأليفات شيخ طوسی، نسخ متعدّدی داشته باشد، برای کسی که شيخ الطائفه است بسيار محتمل است؛ والعلم عند الله سبحانه وتعالی. https://malekian.kateban.com/post/4673 @Kateban