بسم الله الرحمن الرحیم
💢 بخش اول حکمت ۲۸۹💢
💠
وَ قَالَ (علیه السلام): كَانَ لِي فِيمَا مَضَى أَخٌ فِي اللَّهِ
من در گذشته برادرى الهى و دينى داشتم كه وصفش چنين بود.
🟢در این حکمت امیرالمومنین صفات و ویژگی های "برادر خدایی" خودشان را ذکر میکنند. نام این حکمت را
"الگوی کامل انسانیت" میتوان گذاشت.
⏪
مقدمات حکمت :
◀️
الف. این شخص که برادر خدایی امیرالمومنین است چه کسی است؟
شارحان نهج البلاغه از گذشته تا حال مصادیقی برای این کلام معرفی کرده اند.
+ برخی گفته اند این برادر خدایی امیرالمومنین شخص شخیص پیامبر است. البته برخی گفته اند جمله
"کان ضعیفا مستضعفا" با وجود مبارک حضرت سازگار نیست.
📗علامه شوشتری میگوید بعید است مقصود حضرت، پیامبر باشد. زیرا در دیگر احادیث حضرت جایی پیامبر را تنها به نام "اخ" ذکر نکرده بلکه "اخی و حبیبی و ابن عمی" آمده است که نشان دهنده احترام امیرالمومنین به پیامبر است.
+ برخی گفته اند این شخص ابوذر غفاری است (ابن ابی الحدید میگوید در حالات ابوذر شجاعت ذکر نشده و شاید این شخص ابوذر نباشد).
📗 علامه شوشتری به ابن ابی الحدید پاسخ میدهد که این چه توهینی است به جناب ابوذر؟
ابوذر در دوران بعد از رسول الله هرگز با خلفا سازش نکرد و در کمال شجاعت با آنها درگیر شد تا آنجا که او را به شام تبعید کردند، به ربذه تبعید کردند تا شهید شد.
+ برخی گفته اند این شخص مقداد است که تاریخ نشان میدهد واجد این صفات و شرایط بوده.
+ برخی گفته اند مقصود عثمان بن مظعون است که شخصیت والایی است.
📗ابوالفرج اصفهانی در مقاتل الطالبیین میگوید: امیرالمومنین نام یکی از فرزندانشان را عثمان گذاشتند.
وقتی از حضرت در مورد علت این نامگذاری و شباهت به نام خلیفه سوم پرسیدند حضرت فرمود:
إِنَّمَا سَمَّيْتُهُ بِاسْمِ أَخِي عُثْمَانَ بْنِ مَظْعُون
فرزندم را عثمان گذاشتم از شدت علاقه به ررادرم عثمان بن مظعون
+ برخی نیز گفتند حضرت در اینجا از یک آرایه ادبی استفاده کرده است که شخص مثالی را برای ما توصیف کرده اند. شخصیتی که دارای صفات عالی اخلاقی باشد.
+ و شاید حضرت خودشان را توصیف میکنند ولی برای اینکه تعریف از خود نباشد، آن را به اسم برادر الهی یاد میکنند.
📗 مرحوم کمره ای میفرماید از اینجا میشود گفت اولین رمان نویس عالم امیرالمومنین بوده است. همانگونه که در تعریف زمان گفته اند.
"قصه و ماجرای بلندی که جنبه تخیلی داشته باشد و شخص اتفاقی که برای خودش افتاده است را از زبان دیگری نقل میکند"
🟢 در جمع بندی نظرات باید گفت دو قول بیشتر از بقیه بیان شده است:
جناب ابوذر
شخصی خیالی ،
یا خود امیرالمومنین
◀️
ب. دوستی باید خدایی باشد.
به خلاف دوستی های دنیایی و مادی که محور آن سود بردن و به مقصود رسیدن است، لذت بردن و کامجویی است، حضرت میفرماید معیار دوستی باید خدا باشند. اخوت و برادری باید حول محور محبت و اطاعت از خدا باشد.
آن دوستی و رفاقتی ارزش مند است که
" أَخٌ فِي اللَّهِ " باشد.
#حکمت۲۸۹