🔹ب) روایات شکر منعم ▫️یکم. فرازی از رساله حقوق أَمَّا حَقُ‏ ذِي‏ الْمَعْرُوفِ‏ عَلَيْكَ‏ فَأَنْ‏ تَشْكُرَهُ‏ وَ تَذْكُرَ مَعْرُوفَهُ وَ تَكْسِبَهُ‏ الْمَقَالَةَ الْحَسَنَةَ وَ تُخْلِصَ لَهُ الدُّعَاءَ فِيمَا بَيْنَكَ وَ بَيْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَإِذَا فَعَلْتَ ذَلِكَ كُنْتَ قَدْ شَكَرْتَهُ سِرّاً وَ عَلَانِيَة من لا يحضره الفقيه، ج‏2 ؛ ص622 ▫️«ذِي‏ الْمَعْرُوف» به معنای صاحب و انجام دهنده نیکی است و شامل هر معلمی می‌شود. 🔸دوم. ... عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ «مَكْتُوبٌ فِي التَّوْرَاةِ اشْكُرْ مَنْ‏ أَنْعَمَ‏ عَلَيْكَ‏ وَ أَنْعِمْ عَلَى مَنْ شَكَرَكَ فَإِنَّهُ لَا زَوَالَ لِلنَّعْمَاءِ إِذَا شُكِرَتْ وَ لَا بَقَاءَ لَهَا إِذَا كُفِرَتْ الشُّكْرُ زِيَادَةٌ فِي النِّعَمِ وَ أَمَانٌ مِنَ الْغِيَرِ». الكافی، ج‏2 ؛ ص94. 🔸سوم. ... الرِّضَا ؟ع؟ یقُولُ‏ مَنْ‏ لَمْ‏ یشْكُرِ الْمُنْعِمَ‏ مِنَ‏ الْمَخْلُوقِینَ‏ لَمْ‏ یشْكُرِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ. عيون أخبار الرضا ؟ع؟، ج‏2، ص24. در این روایت، به سبک حکومتِ توسعه‌ای، دایره تشکر از خداوند را توسعه می‌دهد به تشکر از بندگانی که واسطه رساندن نعمت به بندگان می‌شوند. 🔸چهارم. ... عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ ؟ع؟ يَقُولُ‏ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ كُلَّ قَلْبٍ حَزِينٍ وَ يُحِبُّ كُلَّ عَبْدٍ شَكُورٍ يَقُولُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لِعَبْدٍ مِنْ عَبِيدِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَ شَكَرْتَ فُلَاناً فَيَقُولُ بَلْ شَكَرْتُكَ يَا رَبِّ فَيَقُولُ لَمْ‏ تَشْكُرْنِي‏ إِذْ لَمْ‏ تَشْكُرْهُ‏ ثُمَّ قَالَ أَشْكَرُكُمْ لِلَّهِ أَشْكَرُكُمْ لِلنَّاسِ. ، الكافي، ج‏2 ؛ ص99. 🔸پنجم. قَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ «التَّحَدُّثُ بِنِعْمَةِ اللَّهِ شُكْرٌ، وَ تَرْكُهَا كُفْرٌ، وَ مَنْ لَمْ يَشْكُرِ الْقَلِيلَ لَمْ يَشْكُرِ الْكَثِيرَ، وَ مَنْ لَمْ يَشْكُرِ النَّاسَ لَمْ‏ يَشْكُرِ اللَّهَ‏ جَلَّ وَ عَزَّ». نزبهة الناظر و تنبيه الخاطر، ص27 🔹ج) سیره اهل بیت ؟عهم؟ سیره اهل بیت (ع) مشحون از تشکر زبانی و عملی آنها از کسانی که احسانی هرچند کوچک به آنها کرده‌اند. سیره‌ای که بر جریانی مستمر در زندگی اهل‌بیت؟عهم؟ بدل شده است. تنها در زندگی پیامبر نمونه‌های فراوانی به ما رسیده است از جمله، قدردانی و تشکّر پیامبر(ص) از خدمات خدیجه(س)؛ تشکر پیامبر از ثُوَیبه کنیز آزاد شده‌ ابولهب که تنها چند روز در دوران شیرخوارگی پیامبر اکرم(ص) به ایشان شیر داده بود. بخشش دختر حلیمه و جمعی از دودمانش در جنگ حُنَین که به اسارت مسلمانان در آمده بودند، در تشکر از لطف او و مادرش در کودکی به ایشان. 🔹نتیجه اینکه هرچند برخی ادله می‌تواند دلالت ابتدایی بر وجوب تشکر از معلم داشته باشد؛ اما برپایه مناسبت حکم و موضوع و ارتکاز شرعی و برپایه مراتب شکر می‌توان گفت: ـ در شکر جوانحی: کمینه مرتبه تشکر قلبی از معلم که مقدمه تشکر زبانی است، رجحان دارد؛ یعنی همان توجه به اینکه معلم به او نعمت رسانده است. ▫️ـ در ثنای جوارحی: نمی‌توان گفت تشکر از معلم در این مرتبه واجب است؛ بلکه مستحبی است که برآن تأکید فراوان شده است. ▫️ـ در اطاعت جوارحی: اطاعت جوارحی ویژه خداوند است؛ مگر دلیلی ویژه بر این اطاعت از کسی وجود داشته باشد که در مورد معلم این دلیل وجود ندارد. 🔸درنتیجه باید دانش آموز را به‌گونه‌ای تربیت کرد که در تفکر، خود را مدیوم معلم بداند و در عمل از معلم تشکر کند. 🔹@feqahat