«بسمالله الرحمن الرحیم»
📔 بحمدلله گفتگو پیرامون جلسه اول تفسیر سوره حمد امام خمینی، پس از ۵ جلسه مباحثه تمام شد.
👇اجمالی از مطالبی که حضرت امام در جلسهی اول تفسیر این سوره پیرامون آیه «بسم الله الرحمن الرحیم» و «الحمد لله رب العالمین» بیان کردند:
1⃣ اسمای حسنای خدا به کلی متفاوت از اسامی متداول بین ما میباشد. «علی»، «حسن» و «جواد»، فقط یک علامت است به جهت شناسایی. اما اسامی خدا، حقایق وجودی عالم هستند. وقتی میگوییم «شافی»، یا «رازق» و یا «مالک»، ذات پروردگار را از جهت صفت کمالی شفا و رزق و یا ملکیت در نظر گرفتیم. «اسم» یعنی ذات پروردگار با در نظر گرفتن یک صفت از صفات کمالی او.
💠 این اسماء، حقایق وجودی عالم هستند و ارکان تمام اشیاء و موجودات را پر کردند و جایی برای «غیر» نگذاشتند. در دعای کمیل میخوانیم: «بأسمائک التی ملأت أرکان کل شیء»؛ یعنی ارکان وجودی تمام اشیاء، مملوّ از اسمای حسنای الهیست.
📎همهی اشیاء، اسماء الله هستند. انسان و همهی شئون وجودی و اوصاف کمالی او، همگی اسم الله اند. همهی موجودات اسمای خدا هستند و هرکدام به اندازه قابلیت و گنجایش خودشان، اوصاف کمالی پروردگار را نشان میدهند.
2⃣ «اسم» حقیقتی مستقل از خود ندارد. همه، «او» را نشان میدهند.
3⃣ «الله» اسم اعظم خداست و در بردارندهی تمام اوصاف کمالی اوست نه یکی یا بعضی از آنها. «الله»، جلوهی أعظم خداست. «الرحمن» و «الرحیم» دو صفت کمالی پروردگارند که رحمت او را نشان میدهند.
🔹«الرحمن» اشاره به سعهی رحمت او دارد که شامل مؤمن و کافر، انسان و غیر انسان میشود که همان نعمت وجودست. و «الرحیم» اشاره به شدت رحمت بیکران او نسبت به مومنین دارد.
🔸رحمت رحمانی و رحمت رحیمی، «اصل» و صفاتی مثل منتقم و مقتدر، «تبعی» هستند. یعنی حتی آنجایی که خداوند به کسی یا کسانی «قهر و غلبه» میکند، باز زیر سر رحمت رحمانی اوست و از آنجا نشأت میگیرد. برای همین بعد از اسم جامع الله، از اسامی رحمانی استفاده شد نه اسامی جلالی و انتقامی.
4⃣ «الحمد لله» یعنی همهی حمدها و ستایشها و ثناها، همگی متعلق به خداست، ولو اینکه خود ما متوجه به این امر نباشیم. وقتی علم یک عالم یا جمال یک گل زیبا را ثنا میکنیم، در حقیقت داریم ستایش خدا -که جمال علی الاطلاق است- را میکنیم؛ هرچند خودمان متوجه آن نباشیم.
♦️چراکه ستایش ما از اشیاء و انسانهای دیگر، به جنبههای وجودی و کمالی آنها تعلق میگیرد نه جنبههای نقص و ضعفشان. از طرفی گفتیم همهی جنبههای کمالی اشیاء، اسمای الهی هستند و اسم در دارا بودن کمالات، هیچ استقلالی از خود ندارد. لذا از آنجا که همهی کمالات اشیاء، در حقیقت مربوط به خداوند است، ستایش ما از کمالات آنها نیز حقیقتاً ستایش خداست؛ هرچند التفاتی به این مسئله نداشته باشیم.
🔈 انشاءالله از سهشنبه، ۸ رمضان المبارک، گفتگو پیرامون جلسهی دوم تفسیر این سوره ادامه مییابد.
🕘 ساعت ۲۱، حسینیه هنر
@fetye_ir