🔻۳۰ سوال ۳۰ حدیث
در محضر امام حسن مجتبی علیه السلام
١_از امام حسن علیهالسلام سؤال شد: زهد چیست؟ فرمود: دلدادگى به تقوا و دل برگرفتن از دنیا.
٢_از حضرت سؤال شد: حلم چیست؟ فرمود: فرو خوردن خشم و خویشتندارى.
٣_ سؤال شد: سَداد چیست؟ فرمود: پسزدن بدى با خوبى.
۴_ سؤال شد: شرف چیست؟ فرمود: احسان به طایفه و نزدیکان و به عهده گرفتن خسارت و جرم آنان.
۵_ سؤال شد: بزرگوارى چیست؟ فرمود: در غرامت، عطابخشى و از جرم، چشمپوشى.
۶_سؤال شد: مردانگى چیست؟ فرمود: حفظ دین، حفظ عزّت نفس، نرمرفتارى، تداوم نیکى، پرداخت حقوق و اظهار دوستى نسبت به مردم.
٧. سؤال شد: کرم چیست؟ فرمود: بخششِ قبل از خواهش و طعام دادن به مردم در هنگام قحطى.
٨. سؤال شد: فرومایگى چیست؟ فرمود: خُردبینى و دریغ کردن از اندک.
٩. سؤال شد: پستى چیست؟ فرمود: اندک بخشى و بدوبیراه گفتن.
١٠. سؤال شد: بزرگمنشى چیست؟ فرمود: بذلوبخشش در خوشى و در سختى.
١١.سوال شد: بخل چیست؟ فرمود: آنچه را در دست دارى، مایۀ شرف پندارى و آنچه را انفاق کنى، تلف شده بدانى.
١٢. سؤال شد: برادرى چیست؟ فرمود: همراهى در سختى و در خوشى.
١٣. سؤال شد: ترس چیست؟ فرمود: گستاخى بر دوست و گریز از دشمن.
١۴. سؤال شد: توانگرى چیست؟ فرمود: خرسندى به روزىِ تقسیم شده که نصیبش شده، هرچند کم بوده باشد.
١۵. سؤال شد: فقر چیست؟ فرمود: سیرى ناپذیرىِ نفس نسبت به هرچیزى.
١۶. سؤال شد: جود چیست؟ فرمود: بخشش دسترنج خود.
١٧. سؤال شد: کرم چیست؟ فرمود: خویشتنبانى در سختى و خوشى.
١٨. سؤال شد: دل و جرأت داشتن چیست؟ فرمود: دستوپنجه نرم کردن با حریفان هموزن خود.
١٩. سؤال شد: نیرومندى چیست؟ فرمود: سخت نبرد کردن و ستیزه با پرقدرتترین مردمان.
٢٠. سؤال شد: خوارى چیست؟ فرمود: هراس از راستى و اظهار حقیقت.
٢١. سؤال شد: کجفهمى چیست؟ فرمود: مبارزه با فرماندۀ خود و آن کس که مىتواند به تو زیان رساند.
٢٢. سؤال شد: جلال و شکوه چیست؟ فرمود: انجام کار نیک و ترک کار زشت.
٢٣. سؤال شد: دوراندیشى چیست؟ فرمود: صبر طولانى و مدارا با کارگزاران و هوشیارى نسبت به تمام [ترفندهاى] مردم.
٢۴. سؤال شد: شرف چیست؟ فرمود: همراهى با برادران و حفاظت از همسایگان.
٢۵. سؤال شد: محرومیت چیست؟ فرمود: از دست دادن بهرهاى که به تو عرضه شده بود.
٢۶. سؤال شد: سبکسرى چیست؟ فرمود: پیروى از فرومایگان و همنشینى با گمراهان.
٢٧. سؤال شد: درماندگى در سخن چیست؟ فرمود: با ریش خود بازى کردن و بسیار سینه صاف کردن هنگام سخن گفتن.
٢٨. سؤال شد: شجاعت چیست؟ فرمود: دستوپنجه نرم کردن با حریفان هموزن خود و شکیبایى به هنگام شنیدن سخن نیشدار.
٢٩. سؤال شد: به زحمت افتادن چیست؟ فرمود: اظهار نظر در امورى که به تو مربوط نیست.
٣٠. سؤال شد: سبکسرى چیست؟ فرمود: احمقانه از دست دادن مال و بىاعتنایى نسبت به آبروى خویش.
منبع : تحف العقول، ص227 و 228.