📖 امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانۀ خود راه اميدوارى را به روى همۀ گنهكاران گشوده است مى‌فرمايد: «در شگفتم از كسى كه نوميد مى‌شود در حالى كه با اوست»؛ (عَجِبْتُ‌ لِمَنْ‌ يَقْنَطُ وَ مَعَهُ‌ الْاِسْتِغْفَارُ) . اشاره به اين‌كه خداوند درهاى و استغفار را به روى بندگانش گشوده و آنها را به رحمت خود اميدوار ساخته است و فرمود: ««قُلْ‌ يٰا عِبٰادِيَ‌ اَلَّذِينَ‌ أَسْرَفُوا عَلىٰ‌ أَنْفُسِهِمْ‌ لاٰ تَقْنَطُوا مِنْ‌ رَحْمَةِ‌ اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ يَغْفِرُ اَلذُّنُوبَ‌ جَمِيعاً إِنَّهُ‌ هُوَ اَلْغَفُورُ اَلرَّحِيمُ‌»؛ اى بندگانى كه راه اسراف به خود را در پيش گرفته‌ايد و مرتكب گناهان شده‌ايد، از رحمت خداوند مأيوس نشويد، چرا كه او همۀ گناهان (توبه كنندگان) را می‌آمرزد، به يقين او آمرزندۀ مهربان است». «يَقْنَطُ» از مادۀ «قُنوط» به معناى نااميدى است و مى‌دانيم يأس از رحمت خدا بالاترين گناهان است؛ زيرا كسى كه از رحمت حق مأيوس شود از هيچ گناهى إبايى ندارد، چون مى‌گويد: آب از سر من گذشته و من غرق شده‌ام چه يك قامت چه صد قامت. نوميدى خطرناك‌ترين راه در دل آدمى است كه او را آلودۀ هر گونه مى‌كند؛ لذا در حديثى از عليه السلام مى‌خوانيم كه لقمان به فرزندش چنين مى‌گفت: «خَفِ‌ اللَّهَ‌ عَزَّ وَجَلَّ‌ خِيفَةً‌ لَوْ جِئْتَهُ‌ بِبِرِّ الثَّقَلَيْنِ‌ لَعَذَّبَكَ‌ وَ ارْجُ‌ اللَّهَ‌ رَجَاءً‌ لَوْ جِئْتَهُ‌ بِذُنُوبِ‌ الثَّقَلَيْنِ‌ لَرَحِمَك؛ از خداوند آن‌گونه بترس كه اگر تمام عبادات و اعمال نيك جنّ و انس را انجام داده باشى امكان دارد به سبب لغزشى تو را مجازات كند و آن‌قدر به رحمت خدا اميدوار باشد كه اگر تمام گناه جن و انس را كرده باشى امكان دارد تو را (به موجب توبه و استغفار و امر خيرى) رحمت كند». قرآن مجيد نيز با صراحت مى‌گويد: ««إِنَّهُ‌ لاٰ يَيْأَسُ‌ مِنْ‌ رَوْحِ‌ اَللّٰهِ‌ إِلاَّ اَلْقَوْمُ‌ اَلْكٰافِرُونَ‌»؛ از رحمت خدا تنها كافران مأيوس مى‌شوند». 📢 شايان توجه است كه ابن ابى‌الحديد در شرح اين كلام سخنى با نظر موافق از ربيع بن خثعم نقل مى‌كند كه بسيار نادرست به نظر مى‌رسد و آن اينكه او مى‌گفت: هيچ كس نگويد: «أسْتَغْفِرُ اللّٰهِ‌ وَ أتُوبُ‌ إلَيْهِ‌» چرا كه ممكن است دروغ و گناه باشد اگر به آن عمل نكند، و به جاى آن بگويد: «اللّٰهُمَّ‌ اغْفِرْ لىٖ‌ وَ تُبْ‌ عَلَىَّ‌» (خدايا مرا ببخش و به سوى من باز گرد (و رحمت خود را فرو فرست)