باسمه تعالی
تاریخ تحلیلی اسلام (قسمت ۵۴)
...مگر در آن روزگار در مدینه و پیرامون آن چند هزار تن زندگی میکردند که تنها ۴ هزار تن در آبادانیهای بنی قریظه ساکن باشند؟ میبینیم که داستان کشتار یهودیان بنی قریظه از آغاز بر اساس هم چشمیهای اوس و خزرج بنا شده است. اوس به پیغمبر صلی الله گفت با هم پیمانهای ما نیز مانند هم پیمانهای خزرج رفتار کن و اسیران را به ما ببخش. پیغمبر صلی الله نپذیرفت و داوری را به عهده سعد بن معاذ انداخت. در این نقل گوینده داستان که محتملاً از طایفه خزرج است و یا داستان را به سود آنان بازگو میکند میخواهد حشمت قوم خود را در دیده پیغمبر صلی الله بیش از رقیبان خود (تیره اوس) بنمایاند.
اختلافی که بین چگونگی کشته شدن اسیران دیده میشود نیز در خور توجه است. ابن اسحاق میگوید همه را در کنار خندق سر بریدند و واقدی میگوید اسیران را کنار اسیران را بر خانوادههای اوس بخش کردند تا آنان با کشتن ایشان اطاعت خود را به پیغمبر صلی الله نشان دهند. اینها نکاتی است که متتبع دقیق را از پذیرفتن آنچه شهرت یافته است باز میدارد و یا به تردید میافکند.
از اینها گذشته ما سیرت پیغمبر صلی الله را در جنگهای پیش از بنی قریظه و پس از آن دیدهایم و همیشه عطوفت و بخشش را بر انتقام و کشتار مقدم میداشته است. بر فرض که پیمان شکنی بنی قریظه او را چنان آزرده باشد که این خصلت انسانی را اعمال نکند (و چنین فرصتی تحقق یافتنی نیست) از آغاز ورود به مدینه رفتارش با دو تیره اوس و خزرج پیوسته چنان بود که تمایل هر دو جانب را به یک اندازه رعایت میکرد. بنابراین بعید به نظر میرسد که در چنین موردی تبعیض قائل شود و یا دستوری دهد که به تبعیض بگراید. داوری کردن رئیس تیره اوس در این باره و دادن حکمی که مبدا تشریع گردد، خود در خور توجه است.
آنچه به واقع نزدیکتر مینماید این است که هم چشمی اوس و خزرج که با آمدن پیغمبر صلی الله به یثرب از میان رفت با مرگ آن حضرت از نو زنده شد و چنانکه خواهیم نوشت نخستین نشانه این اختلاف در سقیفه بنی ساعده آشکار شد. سپس همین که معاویه بر امارت مسلمانان دست انداخت و قریش و مهاجران به آرزوی دیرین خود رسیدند، به امر او کوشش تاریخ نویسان و شاعران پیرامون وی، مصروف تحقیر انصار و مردم مدینه گردید. یکی از راههای درهم کوبیدن انصار این بود که کینه دیرینه اوس و خزرج از نو زنده شود. از آن پس در سراسر حکومت بنی امیه داستان جنگهای دوره پیغمبر صلی الله و احتمالاً اخبار دوره خلافت تا سال چهلم هجری دستکاری شده و آنجا که به سود انصار بود دگرگون گشته است.
ادامه دارد...
#کتاب_بخوانیم 📚
@mesbah_313_ir