▪️ابن شعبه‌ی حرّانی در بخش كلمات قصار و حكمت‌های كوتاه كتاب تحف العقول، از امام صادق علیه السلام نقل كرده است که حضرت فرمودند: «للهِ فِی السَّرّاءِ نِعْمَةُ التَّفَضُّلِ وَ فِی الضَّرّاءِ نِعْمَةُ التَّطَهُّرِ» ▪️يعنی برای خدای متعال درگشايش‌ها، آسايش‌ها، راحتی‌ها و درخوشی‌ها نعمت تفضّل وجود دارد. خدای متعال تفضّل كرده است و از فضل و عنايات خودش رزق واسعه‌ای به كسی داده است؛ سلامت جسمانی داده است؛ آسايش خاطر داده است؛ يا نعم معنوی داده است و او را برخورداركرده است. اگر اهل حالات باطنی است، حالات و مكاشفات و مشاهدات باطنی دوست داشتنی و لذّت بخشی به او داده است كه همه از سر تفضّل است. يعنی كسی از خدا طلبی ندارد؛ اگرخدا به كسی چيز گوارايی عطا كرد، از سر فضل است؛ نه از سر عدل. اگرخدا بخواهد به عدالت رفتاركند، احدی ازخلق، هيچ چيزی دريافت نخواهد كرد؛ چون هيچ كس از خدا طلبی ندارد. وقتی اصل وجود ما بدهی ما به خداست؛ موجودی كه خودش بدهی است، چگونه می‌تواند طلبی از خالق خودش داشته باشد! ▪️لذا آنچه ازجانب خدا عطا شده است؛ از نعمت‌های گوارای مادی و معنوی، ظاهری و باطنی، همه از سر تفضّل و فضل بوده است؛ نه بر مبنای استحقاق و لياقت ما، نه برمبنای عدالت، همه از سر فضل است و عنايت. ▪️«وَ فِی الضَّرّاءِ نِعْمَةُ التَّطَهُّرِ» امّا درسختی‌ها، دشوار‌ی‌ها، فقرها، بيماری‌ها، کاستی‌ها و تلخی‌ها هم نعمت وجود دارد. نعمتی كه در دشواری‌ها و محروميّت‌ها و سختی‌هاست، نعمت تطهّر است. يعنی وقتی روح انسان به اين عالم آمد و آلوده‌ی به تعلّقات مادّی شد؛ آلوده‌ی توجّه به كثرات شد؛ آلوده‌ی به غفلت‌ها شد؛ آلوده‌ی به معاصی و گناهان شد، اين روح نيازمند به تطهير و پاک شدن است و خدای متعال به قصد تطهير روح و جان انسان، دشواری‌ها را برای او مقدّر می‌كند. بنابراين دشواری‌ها و سختی‌ها هم نعمت است و بدون اين نعمت، از طهارت باطنی محروم خواهيم ماند. ▪️بنابراين براساس ديدگاهی كه امام صادق عليه‌السلام به ما می‌آموزند، هرچه می‌شود نعمت است. هرچه خدا می‌كند، نعمت الهی است؛ چه خوشی‌ها و راحتی‌ها و آسايش‌ها و چه ناخوشی‌ها و تنگناها و تلخی‌ها؛ همه‌ی آنها يكجا نعمت الهی‌ است، «للهِ فِی السَّرّاءِ نِعْمَةُ التَّفَضُّلِ وَ فِی الضَّرّاءِ نِعْمَةُ التَّطَهُّرِ» اگر انسان اينگونه درك كرد، درسختی‌ها و تلخی‌ها و كاستی‌ها و محروميّت‌ها بی‌تابی نمی‌كند. چون هيچ انسان عاقلی، وقتی نعمتی نصيبش شود ابراز تلخ كامی ‌نمی‌كند؛ جزع و فزع و بی‌تابی نمی‌كند. بلكه نعمت مستلزم شكر و تشكّر و حمد است. از همين جاست كه اميرالمؤمنين علیه السلام می‌فرمايند: « نَحْمَدُهُ عَلىٰ آلائِهِ كَما نَحْمَدُهُ‏ عَلىٰ‏ بَلائِه» در بلايای الهی همان گونه حمد و سپاس خدا را به جا می‌آوريم؛ كه در آلاء و محبّت‌ها و عطايای خدا. چون از نظر ما هر دو يكی ‌است. هر دوی اينها نعمت هستند و لذا مستحق شكر و حمدند. پس «للهِ فِی السَّرّاءِ نِعْمَةُ التَّفَضُّلِ وَ فِی الضَّرّاءِ نِعْمَةُ التَّطَهُّرِ» ◾️استاد مهدی طیب - ۳۰ شهریور ۹۰◾️ @mohamad_hosein_tabatabaei