🖤۲۰ حدیث از امام جعفر صادق علیه‌السلام
« مصلحت زندگى و معاشرت اجتماعى، به پیمانهاى پر می‌ماند که دو سوم آن هوش و زیرکى، و یک‌سومش نادیده گرفتن و تجاهل است.»
۱. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه‌السلام قَالَ: مَنْ أَنْصَفَ النَّاسَ مِنْ نَفْسِهِ رُضِيَ بِهِ حَكَماً لِغَيْرِهِ. (کافی۲/۱۴۶)
هرکس که در مورد خود، رعایت انصاف نماید، به داورى دیگران پذیرفته شود.
۲. اذَا كَانَ الزَّمَانُ زَمَانَ جَوْرٍ وَ أَهْلُهُ اهل غَدَرٍ فَالطُّمَأْنِينَةُ إِلَى كُلِّ أَحَدٍ عَجْزٌ (تحف‌العقول، ص۳۵۷)
آنگاه که روزگار، زمانۀ ستم باشد و مردمش اهل نیرنگ باشند، اعتماد به هرکسى درماندگى است.
۳. إِذَا أُضِيفَ الْبَلَاءُ إِلَى الْبَلَاءِ كَانَ مِنَ الْبَلَاءِ عَافِيَةٌ. (تحف‌العقول، ص۳۵۷)
چون بلا بر بلا فزاید، (نشانۀ) رهایى از بلا باشد.
۴.اذا اردت ان تعلم صِحَّةَ مَا عِنْدَ أَخِيكَ فَأَغْضِبْهُ فَإِنْ ثَبَتَ لَكَ عَلَى الْمَوَدَّةِ فَهُوَ أَخُوک والا فلا(همان،ص۳۵۷)
چون خواستى سلامت نفس برادرت را دریابى، او را به خشم آور. اگر در رفاقت با تو استوار ماند، او برادر تو است، وگرنه برادرت نیست.
۵. قَلَا تَعْتَدَّ بِمَوَدَّةِ أَحَدٍ حَتَّى تُغْضِبَهُ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ. (همان،ص۳۵۷)
به رفاقت کسى اعتماد مکن، تا او را [از روی امتحان،] سه بار به خشم آورى.
۶. لَا تَثِقَنَّ بِأَخِيكَ كُلَّ الثِّقَةِ، فَإِنَّ صَرْعَةَ الِاسْتِرْسَالِ لَا تُسْتَقَالُ. (همان، ص۳۵۷)
به دوستت اعتمادِ مطلق مکن، زیرا زمین‌خوردن و ازپاى‌درآمدن بر اثر دلباختگى و اعتماد همه‌جانبه، درمان و جبرانى ندارد.
۷. الْإِسْلَامُ دَرَجَةٌ وَ الْإِيمَانُ عَلَى الْإِسْلَامِ دَرَجَةٌ وَ الْيَقِينُ عَلَى الْإیمان (همان، ص۳۵۸)
اسلام یک درجه است، و ایمان درجهای است روى اسلام، و یقین درجهای است روى ایمان، آنچه مردم به آن رسند کمتر از یقین است.
۸. إِزَالَةُ الْجِبَالِ أَهْوَنُ مِنْ إِزَالَةِ قَلْبٍ عَنْ مَوْضِعِهِ. (تحف‌العقول، ص۳۵۸)
از جا کندن کوه‌ها آسان‌تر از برکندن دل‌ها از جاى خویش است.
۹.الْإِيمَانُ فِي الْقَلْبِ وَ الْيَقِينُ خَطَرَاتٌ. (محاسن برقی، ج۱، ص۲۴۹)
امام صادق علیه‌السلام فرمود: ایمان در قلب است، و یقین، خطورها و الهاماتى است.
۱۰. الرَّغْبَةُ فِي الدُّنْيَا تُورِثُ الْغَمَّ وَ الْحَزَنَ وَ الزُّهْدُ فِي الدُّنْيَا رَاحَةُ الْقَلْبِ وَ الْبَدَنِ. (تحف‌العقول، ص۳۵۸)
میل به دنیا، مایۀ غم و اندوه است و بىمیلى و زهد به دنیا، مایۀ آسایش دل و پیکر است.
۱۱. منَ الْعَيْشِ دَارٌ يُكْرَى وَ خُبْزٌ يُشْرَى (تحف‌العقول، ص۳۵۸)
از عیش در زندگی، داشتن خانهاى اجارهاى و نانى خریدنى است.
۱۲. قَالَ علیه‌السلام لِرَجُلَيْنِ تَخَاصَمَا لدیه أَمَا إِنَّهُ لَمْ يَظْفَر بظلم...(تحف‌العقول، ص۳۵۸)
امام صادق علیه‌السلام به دو مرد که در حضورش نزاع مىکردند، فرمود: هان! هرکه با ستمگری پیروزى یابد، پیروزىاش نیکو نباشد و آن‌کس که با مردم بدى کند، نبایستى از بدى مردم، ناراحت گردد.
۱۳. التَّوَاصُلُ بَيْنَ الْإِخْوَانِ فِي الْحَضَرِ التَّزَاوُرُ وَ فِي السَّفَرِ التکاتب
(کافی، ج۲،۶۷۰)
برقرارى ارتباط بین برادران در وطن، دیدار یکدیگر است و هنگام سفر، نامه‌نگارى[و در این زمانه پیامک، ایمیل و...] است.
۱۴. لَا يَصْلُحُ الْمُؤْمِنُ إِلَّا عَلَى ثلاث خصال التَّفَقُّهِ فِي الدِّينِ وَ حُسْنِ التَّقْدِيرِ فِي الْمَعِيشَةِ وَ الصَّبْرِ عَلَى النائبه (تحف‌العقول، ص۳۵۸)
مؤمن جز به سه خصلت نیک نشود: فهم عمیق در دین، اندازه‌دارى نیکو در زندگانى و بردبارى بر ناگوارى.
۱۵.المومن لایغلبه فرجه و لایفضحه بطنه(تحف‌العقول، ص۳۵۸)
بر مؤمن، عورتش چیره نگردد و شکمش او را رسوا نسازد.
۱۶. صُحْبَةُ عِشْرِينَ سَنَةً قَرَابَةٌ. (کافی۶/۱۹۹)
هم‌نشینىِ و رفاقت 20 ساله، [به‌منزلۀ] خویشاوندى است.
۱۷. لَا تَصْلُحُ الصَّنِيعَةُ إِلَّا عِنْدَ ذِي حَسَبٍ أَوْ دین و... (تحف‌العقول، ص۳۵۸)
احسان جز به خانواده‌دار و دیندار شایسته نیست، و چه کمیابند آنها که احسان و محبت را حق‌شناسند.
۱۸.إِنَّمَا يُؤْمَرُ بِالْمَعْرُوفِ و..
مُؤْمِنٌ فَيَتَّعِظُ... (کافی۵/۶۰)
به‌راستى مؤمن [چون] امربه‌معروف شود یا نهى‌ازمنکر گردد، پند پذیرد؛ یا نادان یاد گیرد، ولى آنکه که تازیانه و شمشیر دارد [پند یا آموزش را] قبول نکند.
19.فصلاح حال التَّعَايُشِ وَ التَّعَاشُرِ مِلْءُ مِكْيَالٍ ثلثاه...
(تحف‌العقول، ص۳۵۹)
مصلحت زندگى و معاشرت اجتماعى، به پیمانهاى پر می‌ماند که دو سوم آن هوش و زیرکى، و یک‌سومش نادیده گرفتن و تجاهل است.
20.احب اخوانی الی من اهدی الی عیوبی
دوست داشتنی ترین دوستان من آنانی اند که عیبهایم را به من هدیه نمایند.
📚 منبع:
تحف العقول ص ۳۶۶
@Yejoensaf