پایان غم انگیز یک فئودال بزرگ ...! ✍️علی مرادی مراغه ای امروز 27تیرماه مصادف است با خودکشی "محمد ولی خان سپهدار تنكابنی" فئودال مشروطه خوه و یکی از دو رهبر فاتح تهران...در ۱۳۰۵ش. ♦️راغب اصفهانی در محاضرات می‌نویسد: «معتزلی با مجوسی گفت: چرا اسلام نمی آوری؟ مجوسی گفت: تا خدا بخواهد. معتزلی گفت: خدا می‌خواهد اما شیطان رهایت نمی‌کند. مجوسی در جوابش گفت: این چگونه خدایی است که زورش به شیطان نمی‌رسد! من طرفدار آنم که نیرومندتر است.» (محاضرات الادبا...439/4) در حوزه سیاست، طرفدار قدرت بودن و تشخیصِ جهت باد، اکثرا عامل موفقیت و عاقبت بخیری میگردد. هر چند غالبا نفرین و نفرت مردم را هم به دنبال داشته است. در این میان اما سیاستگرانی نیز وجود داشته اند که هر چند مثل گل آفتابگردان همیشه رو به خورشیدِ قدرت چرخیده و جهت باد را هم خوب تشخیص داده اند، اما فرجامی تلخ داشته اند و محمدولی خان تنکابنی ملقب به سپهدار اعظم یکی از این نمونه هاست! ♦️او یکی از بزرگترین ملاکین کشور و فرصت طلبی بود که بارها 180درجه تغییر جهت داد؛ ابتدا طرفدار استبداد شد، سپس مشروطه طلب گردید، سپس طرفدار روسها گشت تا بلکه عاقبت بخیر گردد، اما با اینهمه، پایانی بس دردناک داشت... زمانی با تصرف املاک خالصه گرگان به ثروتی عظیم دست یافته و املاک خود را به دولت روسیه اجاره می داد و حتی پرچم روسیه را بر سر املاک خود نصب می کرد! ♦️به محض آغازی جنبش مشروطیت، طرفدار مشروطه شد اما وقتی مجلس مشروطه به توپ بسته شد در کنار استبداد قرار گرفت و از طرف محمدعلی شاه برای جنگ با ستارخان و مشروطه طلبان عازم تبریز شد خودش می‌نویسد: «آذربایجان خیلی بی نظم، مغشوش، مردم یاغی، تا خداوند عالم چه قوه و قدرتی بدهد برای مسافرت به آذربایجان تفأل شد...» (یادداشتهای تنکابنی...ص27) اما در تبریز از سوی قوای ستارخان شکست سختی میخورد و با عتاب و پرخاش محمدعلی شاه مواجه میگردد که با «اینهمه نیرو از عهده یک مشت مجاهد تبریزی برنمی آید»! عبدالله مستوفی در مورد این شکست مینویسد که: «نه از سبیلهای سرو و سنباط عین الدوله کاری ساخته شد و نه از حرکات دیوانه وار محمدولی خان تنکابنی که زود تحریک می‌شود و زود هم خاموش می‌گردد هیچکدام نتوانسته اند شهر تبریز را تسخیر و تبریزیان را سرجای خود بنشانند». (شرح زندگانی من...ج2ص264) ♦️وقتی در مبارزه با ستارخان، تنکابنی کاری از پیش نمی برد مبارزه با مشروطه طلبان تبریز را کنار گذاشته، یک راست عازم املاک خود در تنکابن می ‌گردد. از آنجا که جهتِ باد را خوب تشخیص داده بود این بار دوباره مشروطه طلب شده در رأس قوای شمال عازم فتح تهران می‌گردد. هنگامی که سواران بختیاری به فرماندهی سردار اسعد از طریق اصفهان، قم به شهریار و تهران رسیدند، سواران شمال به فرماندهی تنکابنی نیز از طریق قزوین، کرج به تهران رسیدند. البته در بین راه، محمدولی خان تنکابنی چندین بار پا سست کرده خواست که برگردد! اما یپرم خان و دیگران، به فئودال بزرگ اجازه بازگشت نداده و با اصرار او را وارد تهران کردند تا یکی از دو فاتح بزرگ پایتخت شود! ♦️اما فئودال بزرگ، تنها در یک جا بد آورد و آن این بود که کلیه املاک و ثروت عظیم او در منطقه ایی قرار داشت که رضاشاه عاشق زمینهای آن منطقه بود! در نتیجه، به میزانی که رضاخان از پله های قدرت بالا می رفت محمدولی خان از پله های ثروت و قدرت پایین می آمد! بتازگی، رضاشاه بلعیدن املاک دیگران را آغاز کرده و بهترینها را یا به زور و یا با قیمت نازل می‌خرید که نوبت به املاک وسیعِ تنکابنی رسید و از طریق وزارت مالیه بر آنها چنگ انداخت!. هنگامی که کارد بر استخوان محمدولی خان تنکابنی رسید، روزی به کاخ رضاشاه وارد شده و در مورد املاکش پرسید، رضاشاه که در این زمان دیگر احدی جرأت نفس کشیدن بدون اجازه وی را نداشت، با طعنه پاسخ داد: «ولی خان! تو که بهتر می دانی، در سلطنت مشروطه، شاه اختیاراتی ندارد. بهتر است با وزیر مالیه و هیئت وزرا وارد مذاکره شوید...!» ♦️فئودال بزرگ و فاتح تهران که شدیدا از فشارهای مالی به تنگ آمده بود، ابتدا وصیتنامه کوتاهی می ‌نویسد، سپس در همان روز دوشنبه شهریور ۱۳۰۵ش، در خانه‌اش در زرگنده تهران، طپانچه ای را به شقیقه خود گذاشته و شلیک می‌کند. البته در وصیتنامه ایی به پسرش امیراسعد، نوشته بود که فوری نعش اش را در امامزاده صالح شمیران دفن کنند و چون سن اش دیگر از 80 گذشته است لازم نیست گریه و زاری راه بیندازند! ( تاریخ تنکابن، علی اصغر یوسفی نیا...ص65)