حجاب (قسمت سوم)
پرسش:
دلالت تبادر بر اینکه صیغه امر دلالت بر وجوب وضع شده ثابت نشده و مورد اختلاف است، ضمن اينكه تبادر از وجوب يعني تركش عقاب داره و تبادر علامت حقيقته و در ايه عقاب تعيين نشده.
پاسخ:
برادر من
اولا بنده به تبادر استناد نکردم اصلا.
ثانیا استناد من به ظهور صیغه امر در وجوب است که برخی از اصولیون میگویند صیغه امر برای وجوب وضع شد و انان که منکر وضع صیغه امر بر وجوب هستند میگویند ظهور در وجوب دارد و دلیل آنان بر ظهور در وجوب تبادر نیست اصلا، بلکه دلیل صحیح آنان بنای عرف و عقلا است. لذا حجیت ظواهر کتاب خدا نزد اصولیون قطعی و مورد اتفاق است.
هیچ اصولی نگفته است که صیغه امر در صورتی که به دنبالش بر ترکش عقاب باشد حجت است و دلیلی برای این ادعا وجود ندارد گرچه گاهی به دنبال امر بر ترکش عقاب هم بیان شده است.
البته جمله خبریه در مقام انشاء را نیز گفته‌اند ظهور در وجوب دارد.
چنانکه در ایه وجوب حج (وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَيْهِ سَبيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمينَ) بر ترک حج عقابی بیان نشد، بلکه جمله خبریه در مقام انشاء است که ظهور در وجوب دارد.
فقط اخباریون حجیت ظهور کتاب خدا را قبول ندارند و اگر شما مسلک اخباری را قبول دارید بنده با شما در فقه وارد بحث نمیشوم چون با اخباریون باید در علم اصول بحث کرد چون مبنای اصولیون را قبول ندارند
امیدوارم این چند کلمه را با دقت خوانده باشی و فرمایشات خود را تکرار نکنی اگر فرمایش جدیدی داری با استدلال بیان کن نه به جمله «من قانع نشدم» چون کسانی را که نمیواهند قانع شوند و یک تفکر را بدون دلیل پذیرفته اند نمیتوان قانع کرد.
کسانی را میتوان قانع کرد که بدون دلیل یک تفکر را انتخاب نکرده و در جستجوی حقیقت مستدل باشند.
اشکال:
محقق خراسانی دلیل بر دلالت صیغه امر بر وجوب را تبادر دانسته است.
پاسخ:
این سخن محقق خراسانی (ره) برای ادعای کسانی است که میگویند صیغه امر برای دلالت بر وجوب وضع شده است نه برای مدعیان ظهور در وجوب.
چند صفحه بعد محقق خراسانی آورده است که اگر بگوییم بر ای وجوب وضع نشد ولی ظهور در وجوب دارد
این توضیح را پیش از این عرض کردم بنتده هم با تیعیت از استاد مرحومم فاضب لنکرانی و امام خمینی (قدهما) وضع صیغه امر برای دلالت بر وجوب را قبول ندارم تا جنابعالی تبادر را به رخ من بکشی، بلکه طبق قول صحیح عرض کردم ظهور در وجوب دارد با توضیح پیش از این.
مستثنیات حجاب
در ضمن بعضی از آیات قران در باره حجاب، بعضی از مستثنیات آن نیز ذکر شده است و برخی دیگر را در روایات و فتاوای فقیهان میتوان یافت.
موارد استثنا دو دسته هستند: دسته اول به طور کلی برای همه زنان، چه در نماز و چه در غیر نماز مستثنی شده است و دسته دوم در غیر نماز در برابر افراد خاصی از مردان استثنا شده است.
مستثنیات دسته اول
دسته اول از مستثنیات از جمله (...وَ لا يُبْدينَ زينَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُيُوبِهِنَّ وَ لا يُبْدينَ زينَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَني إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَني أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُنَّ أَوِ التَّابِعينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلى عَوْراتِ النِّساءِ...) (سوره نور:31) استفاده می‌شود.
در این قسمت از آیه شریفه وجه [گردی صورت از بعد از رستنگاه مو تا چانه طولا و بین دو لاله گوش عرضا]، دو کف دست [بعد از مچ دو دست تا سر انگشتان] و قدمین [بعد از مچ دو پا تا سر انگشتان] زن که از «لا یبدین زینتهن إلا ما ظهر منها» استفاده می‌شود برای همگان [محرم و نامحرم] استثنا شده است و بر زن واجب نیست این مواضع را از نا محرم بپوشاند، چنانکه در نماز پوشاندن این مواضع بر زن واجب نیست.
در باره «وَ لا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا ما ظَهَرَ مِنْها»، ابداء به معنای آشکار کردن و مقصود از «زینت» در اینجا مواضع زینت است، زیرا خود آن چیزی که با آن انسان زینت می‌شود، آشکار کردنش حرام نیست، و مقصود از «ما ظهر» طبق بعضی از روایات صورت، دو دست و دو قدم است. (طباطبائی، المیزان15: 11).
در صحیحه فضیل آمده است: سألت أبا عبد الله عليه السلام عن الذراعين من المرأة هما من الزينة التي قال الله: "ولا يبدين زينتهن إلا لبعولتهن"؟ قال: نعم، وما دون الخمار من الزينة، وما دون السوارين. (وسائل الشیعه (اسلامیه)14: 145، ابواب مقدمات النکاح و آدابه، باب109، حدیث1).
یعنی از امام صادق علیه‌السلام در باره ذراعین زن پرسیدم که ایا از زینتی شمرده می‌شود که خداوند فرمود "و لا یبدین زینتهن إلا لبعولتهن"؟ فرمود: «آری، و [نیز] آنچه غیر از خما