بر اساس استدلال جنابعالی چه دلیلی وجود دارد که خداوند به گناهکاران توصیه می کند که برای پذیرش توبه و استغفار خویش هم خود استغفار کنند و هم به نزد پیامبر اکرم بروند و از او بخواهند که برای بخشش گناهان و پذیرش توبه آنها، برای آنها طلب آموزش و استغفار کند؟
ب : *وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا يَسْتَغْفِرْ لَكُمْ رَسُولُ اللَّهِ لَوَلّوْا رُءُوسَهُمْ وَرَأَيْتَهُمْ يَصُدُّونَ وَهُمْ مُسْتَكْبِرُونَ( منافقون/۵)*
یعنی هر گاه به آنها گویند: بیایید تا رسول خدا برای شما (از خدا) آمرزش طلبد سر بپیچند و بنگری که با تکبر و نخوت (از حق) روی میگردانند.
در این آیه نیز به منافقان دستور داده شده است که برای قبولی توبه و بازگشت آنها در پیشگاه خدا، به نزد پیامبر بروند تا پیامبر برای آنها از خداوند طلب آموزش کند تا خداوند آنها را ببخشد و توبه آنها را بپذیرد.
ج : *قالُوا یا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنّا کُنّا خاطِئِینَ قالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّی إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»( یوسف/ ۹۷ و ۹۸)*
«گفتند: «اى پدر! براى گناهان ما آمرزش خواه و استغفار کن که ما خطاکار بودیم. گفت: به زودى از پروردگارم براى شما آمرزش مى خواهم که او، همانا آمرزنده مهربان است».
در این آیه آمده است که فرزندان یعقوب برای پذیرش توبه و آمرزش گناهان خود به نزد پدر می روند و به او متوسل می شوند و از او می خواهند که برای آنها از خداوند طلب آمرزش کند.
جالب این است که حضرت یعقوب در پاسخ آنها نفرمود که خداوند به شما نزدیک است و خودتان بی واسطه از او تقاضا کنید و او حاجت شما را برآورده می کند و توسل به بنده خدا برای براوردن حاجت، امری نامعقول و یا شرک است، بلکه حضرت یعقوب درخواست آنها را اجابت می کند و به آنها قول می دهد که برای آمرزش آنها وساطت کند و از خداوند برای آنها طلب آمرزش نماید.
د : *وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَنْ نَصْبِرَ عَلَىٰ طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِهَا وَقِثَّائِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا قَالَ أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِي هُوَ أَدْنَىٰ بِالَّذِي هُوَ خَيْرٌ ۚ(بقره/۶۱)*
یعنی (به یاد آرید) وقتی که به موسی اعتراض کردید که ما بر یک نوع طعام صبر نخواهیم کرد، از خدای خود بخواه تا برای ما از زمین نباتاتی برآورد مانند سبزی و خیار و سیر و عدس و پیاز. موسی گفت: آیا میخواهید غذای بهتری را که دارید به پستتر از آن تبدیل کنید؟
در اینجا نیز میبینیم بنی اسرائیل به حضرت موسی متوسل می شوند و از او می خواهند که از خداوند برآوردن حاجت آنها را بخواهد.
جالب این است که حضرت موسی به آنها نمی فرماید که این درخواست شما شرک و یا غیر معقول است بلکه می گوید که این حاجت و درخواستی دارید به سود شما نیست.
ه : *«وَلَمَّا وَقَعَ عَلَيْهِمُ الرِّجْزُ قَالُوا يَا مُوسَى ادْعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِنْدَكَ ۖ لَئِنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرْسِلَنَّ مَعَكَ بَنِي إِسْرَائِيل »*
یعنی: چون بلا بر آنها واقع شد گفتند که ای موسی، خدایت را به عهدی که با تو دارد بخوان (تا این عذاب و بلا را از ما دور کند)، که اگر رفع بلا کردی البته ایمان به تو میآوریم و بنی اسرائیل را به همراهی تو میفرستیم.
در اینجا نیز قبطیان برای رفع عذاب خداوند از خود، به نزد حضرت موسی می روند به او متوسل می شوند . و جالب این است که می گویند با توجه به منزلتی که در پیش خدای خودت داری از او بخواه که عذاب را از ما بردارد.
فایل توجه این است که حضرت موسی نه تنها آنها را از این درخواست منع نمی کند بلکه از آیات دیگر استفاده می شود که درخواست آنها را اجابت می کرده است و از خداوند رفع عذاب آنها را درخواست می نموده است و خداوند هم درخواست حضرت موسی را اجابت می کرد
نقد و بررسی بند ۳
در منابع روایی سنی و شیعه روایات و حکایات متعددی وجود دارد که در صدر اسلام توسل جستن به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم امر عادی بود وصحابه پیامبر اکرم ص برای عرض حاجت خویش به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم متوسل میشدند.
روایات فراوان است تنها به عنوان نمونه به چند مورد اشاره می کنیم.
الف : مفسر بزرگ اهل سنت، ابنکثیر، در ضمن تفسیر آیه ۶۴ سوره نساء ، این حکایت مشهور را نقل کرده است که شیخ ابومنصور صباغ از عتبی نقل میکند. او میگوید: من نزدیک قبر نبی اکرم(ص) نشسته بودم که مردی اعرابی آمد و گفت: السلام علیک یا رسول الله. من این قول خدا را شنیدهام که میفرماید: ولو انهم اذ ظلموا انفسهم جاؤوک.... آمدهام در حالی که از گناهم طلب آمرزش کرده، تو را در پیشگاه خداوند عالم شفیع خود قرار میدهم.