🌾بسم الله الرحمن الرحیم🌾
🔲 حکمت بالغه در نهج البلاغه ، (بر اساس نسخه صبحی صالح) .
🔘 حکمت نود و هفتم (از ۴۸۰ حکمت) .
◻️ درباره (معرفت و دانایی)
«وَ سَمِعَ (علیه السلام) رَجُلًا مِنَ الْحَرُورِيَّةِ يَتَهَجَّدُ وَ يَقْرَأُ، فَقَالَ: نَوْمٌ عَلَى يَقِينٍ، خَيْرٌ مِنْ صَلَاةٍ فِي شَكٍ».۱
▫️ترجمه
و آنحضرت (علیه السلام) ، صدای مردی (از جماعت خوارج) را شنید که نماز شب می گزارد و قرآن تلاوت می کرد ، (آنگاه) فرمود :
« خواب همراه با یقین از نماز (و عبادت) ، آمیخته به شک (و تردید) ، برتر است .
✅ نکات و توضیحات :
🟡 این سخن ، اشاره دارد به جماعتی از خوارج ، كه در خصومت با امير المؤمنين در صحراى «حروراء» ، (نزديك كوفه) ، اجتماع نموده بودند .
🟡 در این سخن حکمت آمیز ، ( تلویحا) به ویژگی برجسته خوارج اشاره دارد ، (به اینکه) آنان ، جماعتی جاهل و درمانده در شک و گمانی باطل بودند .
گروهی که از روشنایی عقل و علم و معرفت بهره ای نداشتند .
🟡 خوارج در جهالتی عمیق بسر می بردند ، لذا حاضر شدند بر سر پندارهای واهی و جاهلانه خود با آفتاب درخشان عقلانیت و حکمت و دانایی و یقین ، یعنی امام امیرالمومنین علیه السلام به جنگ و مقاتله بر خیزند !
و عجبا که چنین نمودند !
🟡 سه گروه با تندیس حقانیت و عدالت و فضیلت ، یعنی علی (علیه السلام) به جنگ برخاستند ، ناکثین و قاسطین و مارقین .
فرق مارقین با دو گروه دیگر در این بود که اینها (مارقین) ، به مرض «حماقت» دچار بودند .
حماقت ، دردی است که اگر نگوییم لاعلاج ، لا اقل صعب العلاج است ، دردی است که درمان نمی شود ، اما طبیبان حاذق را ، درمانده می سازد !
🟡 ناکثین و قاسطین حق را شناختند ولی روی آن شمشیر کشیدند یا از آن روی بر کشیدند ، اما مارقین حق را نشناختند و در وهم و شک و تردید و گمان و جهالت خود ماندند تا مردند !
🟡 خوارج علی (ع) را نشناختند و به او ایمان نیاوردند ، بلکه آنان در حقیقت ، خود را از درخشان‌ترین موهبت پروردگار محروم نمودند !
🟡 محروم شدن از امیر المومنین ، محرومیت از همه حکمت ها و معارف عظیم الهی است ، چرا که آن حضرت دروازه ورود به همه آن معارفست ، چنانکه (طبق نقل متواتر) حضرت محمد ص فرمود : « انا مدینة العلم [الحکمة] و علی بابها ، فمن اراد المدینة فلیات الباب » .۲
🟡 مشکل خوارج تنها نادانی آنها نبود ، بلکه مشکل مهمتر آنها خیره سری آنان در حماقتشان بود که این همان راز به هدر رفتن خونشان بود !
🟡 خوارج که از عقلانیت باز مانده بودند از اخلاق نیز بهره‌مند نبودند چون هر که از عقل بهره نداشته باشد از اخلاق و فضیلت هم برخوردار نیست .
🟡 خوارج مردند و دفن شدند اما افکار و عقاید و باورها و رفتارها و منش ها و روش های آنها همواره در همه دوران ها وجود داشته است و در زمان ما بیشتر و برجسته تر و خطرناکتر هست ، گرچه اکنون آنها ، تحت اسامی و عناوین و اشکال و شمایل دیگری هستند .
🟡 امروزه همه جریانات تکفیری و سلفی از قبیل داعش و القاعده و وهابیون و ... که با پرچم های سیاه و منقش به شعار توحید و نام پیامبر (ص) ، فعالیت (به ادعای خود) جهادی نموده اند و می نمایند ، همه آنها مصادیقی از خوارج ( در زمان ما ) می باشند ، ضمن آنکه اینان جماعت های بازی خورده قدرت های استکباری و استعماری و صهیونیستی نیز هستند .
◻️ منابع
۱. نهج‌البلاغه ، سید رضی ، متوفی به سال ۴۰۰ ه ق .
۲. کنز العمّال: ج ۱۱ ص ۶۱۴ ح ۳۲۹۸۱.
✍ پژوهش و نگارش :
احمد خیرخواه
۱۵ / ۸ / ۱۴۰۳ ش
🌹🌾🌹🌾🌹🌾🌹🌾🌹🌾🌹🌾🌹🌾🌹🌾🌹🌾