✳️ تفسیر حدیث: تَتَوَاضَعُوا بَعْدِي فِي النَّاسِ كَتَوَاضُعِي لَكُمْ 6 - وبِهَذَا الإِسْنَادِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ رَفَعَه قَالَ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ (ع) يَا مَعْشَرَ الْحَوَارِيِّينَ لِي إِلَيْكُمْ حَاجَةٌ اقْضُوهَا لِي قَالُوا قُضِيَتْ حَاجَتُكَ يَا رُوحَ اللَّه فَقَامَ فَغَسَلَ أَقْدَامَهُمْ فَقَالُوا كُنَّا نَحْنُ أَحَقَّ بِهَذَا يَا رُوحَ اللَّه فَقَالَ إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِالْخِدْمَةِ الْعَالِمُ إِنَّمَا تَوَاضَعْتُ هَكَذَا لِكَيْمَا تَتَوَاضَعُوا بَعْدِي فِي النَّاسِ كَتَوَاضُعِي لَكُمْ ثُمَّ قَالَ عِيسَى ع بِالتَّوَاضُعِ تُعْمَرُ الْحِكْمَةُ لَا بِالتَّكَبُّرِ وكَذَلِكَ فِي السَّهْلِ يَنْبُتُ الزَّرْعُ لَا فِي الْجَبَلِ ... ماجرای شستن پای حواریان توسط عیسی (ع) در انجیل مسیحیان بازتاب یافته است که در این جا متن انجیل یوحنا را ذکر می کنیم: «عیسی با اینكه میدانست كه پدر همه چیز را به دست او داده است و از نزد خدا آمده و به جانب خدا میرود 4 از شام برخاست و جامة خود را بیرون كرد و دستمالی گرفته به كمر بست. 5 پس آب در لگن ریخته شروع كرد به شستن پایهای شاگردان و خشكانیدن آنها با دستمالی كه بر كمر داشت. 6 پس چون به شمعون پطرس رسید او به وی گفت: “ای سرور تو پایهای مرا می‌شویی؟” 7 عیسی در جواب وی گفت: “آنچه من میكنم الآن تو نمیدانی لكن بعد خواهی فهمید.” 8 پطرس به او گفت: “پایهای مرا هرگز نخواهی شست.” عیسی او را جواب داد: “اگر تو را نشویم تو را با من نصیبی نیست.” 9 شمعون پطرس گفت: “ای سرور نه پایهای مرا و بس بلكه دستها و سر مرا نیز.” 10 عیسی بدو گفت: “كسی كه غسل یافت محتاج نیست مگر به شستن پایها بلكه تمام او پاك است. و شما پاك هستید لكن نه همه.” 11 زیرا كه تسلیم كنندة خود را میدانست و از این جهت گفت: “همگی شما پاك نیستید.” 12 و چون پایهای ایشان را شست رخت خود را گرفته باز بنشست و بدیشان گفت: “آیا فهمیدید آنچه به شما كردم؟ 13 شما مرا استاد و سرور میخوانید و خوب میگویید زیرا كه چنین هستم. 14 پس اگر من كه سرور و معلّم هستم پایهای شما را شستم بر شما نیز واجب است كه پایهای یكدیگر را بشویید. 15 زیرا به شما نمونه‌ای دادم تا چنانكه من با شما كردم شما نیز بكنید. 16 آمین‌آمین به شما میگویم غلام بزرگتر از سروری خود نیست ونه رسول از فرستندة خود. 17 هرگاه این را دانستید خوشابحال شما اگر آنرا به عمل آرید.» (انجیل یوحنا، فصل 13، آیات 4 – 17) از مقایسه میان آن چه در کافی شریف بازتاب یافت با آن چه با تفصیل در انجیل یوحنا انعکاس یافته می توان شبهات های ذیل را میان آنها برشمرد: یک؛ بر اساس آن چه در انجیل یوحنا آمده که نظیر آن در برخی یگر از اناجیل نیز گزارش شده است، آن چه رخ داد، شستن پای حواریان توسط عیسی مسیح (ع) بود و نه بوسیدن آنها و این امر قرائت رایج کافی شریف شریف که در آن در فراز «فَقَامَ فَغَسَلَ أَقْدَامَهُمْ» واژه «فغسل» آمده را تقویت می کند. دو؛ در انجیل یوحنا نیز همصدا با کافی شریف تاکید می شود که عیسی (ع) کار شستن پا را علی رغم میل حواریون انجام داد و هدف ایشان تعلیم تواضع به آنان بوده است. سه؛ طبق هر دو کتاب عیسی (ع) نخست هدف خود از شستن پای حواریان را بیان نفرمود، بلکه در پایان توضیح داد که مقصود ایشان تعلیم تواضع به انان بوده است. چهار؛ از آن چه در کافی شریف و نیز انجیل یوحنا به یکصدا بازتاب یافته است، بر می آید مقصود حضرت عیسی (ع) خصوص شستن پا نبود، بلکه این کار نمادین نشانه ای بود از بالاترین سطح تواضع استاد و بلکه هر فردی که از مرتبه برتری نسبت به زیردستان خود برخوردار است. فقره «به شما میگویم غلام بزرگتر از سروری خود نیست ونه رسول از فرستندة خود» در انجیل یوحنا ناظر به این نکته است. به رغم این شباهت ها در نقل داستان شستن پای حواریان، میان این دو منبع تفاوت هایی هم دیده می شود که عبارتند از: یک؛ ماجرا در انجیل یوحنا با تفصیل آمده است، اما در گزارش کافی کوتاه است و البته این امر طبیعی است؛ زیرا سبک اناجیل بیان تفصیلی حوادث زندگانی حضرت عیسی است. دو؛ در انجیل یوحنا افزون بر شستن پای حواریان از خشک کرد آنها نیز گفتگو شده است، اما در کافی شریف فقط به شستن پای آنان اشاره شده است. سه؛ گفتار پایانی حضرت عیسی (ع) خطاب به حواریان که در کافی شریف بازتاب یافته است: «ثُمَّ قَالَ عِيسَى (ع) بِالتَّوَاضُعِ تُعْمَرُ الْحِكْمَةُ لَا بِالتَّكَبُّرِ وكَذَلِكَ فِي السَّهْلِ يَنْبُتُ الزَّرْعُ لَا فِي الْجَبَلِ» در اناجیل وجود ندارد و نقطه قوت نقل قول کافی شریف است؛ زیرا با بیانی بسیار لطیف رفتار نمادین حضرت عیسی (ع) را مدلل و مبین ساخت. برگرفته از کتاب «تفسیر برگزیده کافی شریف» اثر استاد علی نصیری 🆔 @nasirigilani_ir 🌐 www.maref.ir