عنوان: قاعده‌ی اختلال نظام و پیوند آن با نظریه‌ی سعادت در نظام‌های فقهی و حقوقی چکیده: قاعده‌ی «وجوب حفظ نظام و حرمت اخلال به آن» از اصول بنیادین فقه اسلامی است که در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی کاربرد دارد. طبق این قاعده، هرگونه اختلال در نظم جامعه و محیط زیست نه تنها حرام است، بلکه مستوجب مسئولیت‌های مدنی و کیفری می‌باشد. اختلال در نظام‌های مختلف، به‌ویژه در حوزه‌ی سلامت و سعادت انسان، می‌تواند تهدیدات جدی برای سلامت جسمانی، روانی، اجتماعی و اقتصادی ایجاد کند. بنابراین، تحقق سعادت فردی و اجتماعی به‌طور مستقیم وابسته به حفظ یک نظام منظم و متوازن در عرصه‌های مختلف است. آلودگی محیط زیست، بی‌عدالتی اجتماعی و آسیب‌های اقتصادی از جمله عواملی هستند که نظم جامعه را مختل کرده و مسیر سعادت انسانی را با چالش‌های جدی مواجه می‌سازند. از این رو، دولت‌ها و نهادهای حاکمیتی باید تمام امکانات خود را برای تأمین نظام سلامت و سعادت انسان بسیج کنند. این سیاست‌گذاری‌ها باید بر مبنای قاعده‌ی «حفظ نظام» تنظیم شوند تا علاوه بر تأمین سلامت جسمانی، عدالت اجتماعی و رفاه عمومی نیز به‌طور همزمان تحقق یابند. بر اساس این قاعده، مسؤولیت‌های مدنی و کیفری برای افرادی که به‌طور عمدی یا از روی کوتاهی موجب اختلال در نظام محیط زیست هوا وفضا واب وخاک وطبیعت می گردند سلامت و سعادت جامعه را مختل می کنند، ضروری است در زمینه‌های آلودگی محیط زیست، کمبود امکانات بهداشتی و نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی، تدوین قوانینی با ضمانت اجرایی قوی لازم است تا از این اختلالات پیشگیری شود. کشوری که در اندیشه توسعه وپیشرفت به سر می برد نخست باید به توسعه در اندیشه نائل گردد واز نظام سلامت وسعادت حفاظت نماید واین مهم امکان ندارد مگر انکه به طراحی نظام محیط زیست پایدار وحفاظت از ان بپردازد واز هرچه موجب اختلال نظام محیط زیست هوا وفضا ودریا واب وخاک وجنگل ومنابع طبیعی می گردد پیشگیری نماید این پژوهش نشان می‌دهد که برای حفظ نظام و سعادت انسان، باید سیاست‌ها و قوانین به‌طور جامع و یکپارچه به حوزه‌های سلامت جسمانی، روانی، اجتماعی و زیست‌محیطی توجه داشته باشند. تنها در این صورت است که می‌توان به جامعه‌ای سالم و توسعه‌ای متوازن دست یافت، جایی که سعادت فردی و اجتماعی در پیوند با حفظ نظم اجتماعی و زیست‌محیطی قرار گیرد محمد جواد حیدری ۲۴بهمن ۱۴۰۳ واژگان کلیدی: اختلال نظام، حفظ نظام، فقه اسلامی، نظریه‌ی سعادت، سلامت عمومی، مسئولیت مدنی و کیفری، آلودگی محیط زیست.