﷽ رُوِيَ عَنِ الصَّادِقِ عَلَيْهِ السَّلامُ قَالَ: «مَنْ رَعَى قَلْبَهُ عَنِ الْغَفْلَةِ وَ نَفْسَهُ عَنِ الشَّهْوَةِ وَ عَقْلَهُ عَنِ الْجَهْلِ فَقَدْ دَخَلَ فِي دِيوَانِ الْمُتَنَبِّهِينَ ثُمَّ مَنْ رَعَى عَمَلَهُ عَنِ الْهَوَى وَ دِينَهُ عَنِ الْبِدْعَةِ وَ مَالَهُ عَنِ الْحَرَامِ فَهُوَ مِنْ جُمْلَةِ الصَّالِحِينَ» ترجمه: هر کس مراعات و مراقبت کند که دلش از خدا غافل نباشد و شهوت او به نفس او غلبه نکند و جهل او را پوشش ندهد و به آن غلبه نکند، به تحقیق چنین شخصی جزء هوشیاران و بیداران است. پس اگر کسی مراعات و مراقبت کند که عمل او بر اساس هوای نفس او نباشد و دینش بر اساس بدعت نباشد و مراقبت کندکه مال حرام داخل اموالش نشود، چنین شخصی در زمره صالحین وارد می شود. شرح: روایت از امام صادق صلوات الله علیه منقول است، حضرت فرمودند: اگر کسی مراعات بکند، مراقبت بکند دلش را از این که غافل از خدا نشود، «مَنْ رَعَى قَلْبَهُ عَنِ الْغَفْلَةِ وَ نَفْسَهُ عَنِ الشَّهْوَةِ»؛ مراقبت بکند که شهوت غلبه نکند بر نفس؛ به این معنا، به اینکه سراپای روحش را نعوذبالله، شهوت و رغبت به امور دنیوی بگیرد، «وَ عَقْلَهُ عَنِ الْجَهْلِ»؛ به اینکه جهل پوشش ندهد عقل او را. حالا جهل، جنودی دارد که حالا جایش اینجا نیست؛ در روایات هم هست: رذایل اخلاقی، این ها جنود جهل اند و این ها غلبه می کنند بر عقل، به طوری که انسان، آنچه را که عقلی است که در روایات تعریف شده است، او را پوشش می دهند و گاهی هم نعوذبالله، محو می کند. «الْعَقْلُ مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اكْتُسِبَ بِهِ الْجِنَانُ »؛ که در روایت باز هم از امام صادق (ع) است. اگر انسان رعایت بکند دلش غافل از خدا نشود، روحش را شهوات، برش چیره نگردد. و جهل؛ یعنی جنود جهل که رذایل اخلاقی است، این ها عقلش را نرباید به تعبیر ساده، «فَقَدْ دَخَلَ فِي دِيوَانِ الْمُتَنَبِّهِينَ»؛ این در زمره افرادی قرار می گیرد که آن ها بیدار و هشیار هستند. بیدار و هشیار، هر دوتا، متنبّه این است. هم به شخصی که از خواب بیدار می شود، هم آدمی که مست است و هشیار می شود؛ هر دو تایش می گویند. «ثُمَّ مَنْ رَعَى عَمَلَهُ عَنِ الْهَوَى»؛ سپس اگر کسی رعایت کند که عملش بر محور هوای نفسش نباشد، چه بسا اشاره به این است که در اعمالش، رضای خدا در نظرش باشد نه رضای نفس. «مَنْ رَعَى عَمَلَهُ عَنِ الْهَوَى وَ دِينَهُ عَنِ الْبِدْعَةِ»؛ مراعات بکند یک چیزهایی را به عنوان دین، وارد دینش نکند. نیست در اسلام چیزی، بعد او بگوید: بله، خدا این طور گفته و نمی دانم چه گفته است. خیلی ها هستند همین طور از خودشان می بافند. توجّه کنید! نه. «وَ دِينَهُ عَنِ الْبِدْعَةِ وَ مَالَهُ عَنِ الْحَرَامِ» رعایت بکند که مال حرام داخل در اموالش نشود. پرهیز کند از مال حرام، «فَهُوَ مِنْ جُمْلَةِ الصَّالِحِينَ» این از کسانی است که از شایستگان محسوب می شود. آن بالایی بحث بیداری و هوشیاری بود، عقل بود، نفس بود، قلب بود؛ امّا اینجا آمد سراغ عمل و مراعات جنبه های به اصطلاح ما، عملی. آن درونی بود، این بیرونی بود. توجّه کنید! اینجا، این از کسانی است که جزء شایستگان محسوب می شود. بنابراین چه کسی می شود گفت شخص صالحی است؟ آن کسی که این مراعات ها را بکند: از حرام بپرهیزد، از بدعت در دین بپرهیزد و از آن طرف هم، اعمالش بر محور رضای خدا باشد. مِصْبَاحُ الشَّرِيعَةِ، قَالَ الصَّادِقُ (ع): مَنْ رَعَى قَلْبَهُ عَنِ الْغَفْلَةِ وَ نَفْسَهُ عَنِ الشَّهْوَةِ وَ عَقْلَهُ عَنِ الْجَهْلِ فَقَدْ دَخَلَ فِي دِيوَانِ الْمُتَنَبِّهِينَ ثُمَّ مَنْ رَعَى عَمَلَهُ عَنِ الْهَوَى وَ دِينَهُ عَنِ الْبِدْعَةِ وَ مَالَهُ عَنِ الْحَرَامِ فَهُوَ مِنْ جُمْلَةِ الصَّالِحِينَ. بحار الأنوار، جلد 67، صفحه 68 عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَفَعَهُ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: قُلْتُ لَهُ مَا الْعَقْلُ قَالَ مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اكْتُسِبَ بِهِ الْجِنَانُ قَالَ قُلْتُ فَالَّذِي كَانَ فِي مُعَاوِيَةَ فَقَالَ تِلْكَ النَّكْرَاءُ تِلْكَ الشَّيْطَنَةُ وَ هِيَ شَبِيهَةٌ بِالْعَقْلِ وَ لَيْسَتْ بِالْعَقْلِ. الکافی، جلد 1، صفحه 11 〰〰〰〰〰 شرح حدیث 🎞 #كليپ_تصويرى #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir