#کلام_استاد
🔰 وجه نياز به فلسفه با دو رويكرد پيشيني و پسيني
يکي از بحثهاي کلان دربارة علم فلسفه، که در زمرة بحثهاي «فلسفة فلسفه» قرار ميگيرد، تبيين وجه نياز به فلسفه است. فيلسوف بايد براي اين پرسش که: «چه ضرورتي براي پرداختن به علم فلسفه وجود دارد؟» پاسخ خوبي داشته باشد.
به اين پرسش، و بهطور کلي به پرسش از وجه نياز به يک علم، به دو شيوه ميتوان پاسخ گفت: پسيني و پيشيني.
1️⃣ منظور از پاسخگويي به شيوة پسيني اين است که پس از شکلگيري يک علم و فراهم آمدن دستهاي از گزارههاي علمي، عالماني که با آن علم سروکار دارند، بررسي ميکنند که اين علم موجود، که داراي دستهاي از گزارههاست، چه نيازي را پاسخ ميگويد و پرداختن بدان چه ضرورتي دارد. به ديگر بيان، بررسي وجه نياز به يک علم در شيوة پسيني، پس از شکلگيري آن علم و با توجه به آنچه که تحقق يافته است، صورت ميگيرد.
2️⃣ اما شيوة ديگر اين است که با صرفنظر از اينکه علمي پديد آمده و مسائل ويژهاي را يافته و به نيازهايي هم پاسخ ميدهد، به تأمل دربارة وجه ضرورت آن علم پرداخته شود. پس از روشن شدن موضوع يک علم و سنخشناسي مسائل آن، ميتوان چنين تأملي را آغازيد. در اين شيوه، به اينکه اين علم پديد آمده و مجموعهاي از مسائل را نيز در خود دارد، توجه نميشود، بلکه بررسيگر نظر خود را از علم موجود بر ميگرداند، و به اين نکته ميانديشد که اين علم بر اساس موضوعي که دارد، چه نيازي را بر طرف خواهد کرد و چه ضرورتي را پاسخ خواهد گفت. بنابراين اگر هيچ مسئلهاي هم از آن علم مطرح نشده باشد، اينگونه از بررسي جاي دارد و اصلا وابسته به تعداد مسائل و حجم مباحث علم نيست. بسته به نوع تبييني که ارائه ميشود، بدين شيوه حتي ميتوان روش آن علم را نيز تبيين و تعيين کرد. بنابراين پس از اينکه موضوع فلسفه بهخوبي مشخص شد، ميتوان به تبيين وجه نياز بدان پرداخت. اين شيوه، شيوة پيشيني است.
✅ علامه طباطبايي در كتاب نهايه الحكمه وجه نياز به فلسفه را به شيوه پيشيني بيان كرده است.
(برگرفته از دروس خارج نهايه الحكمه)
#خارج_نهایه
#فلسفه_فلسفه
https://eitaa.com/nasimehekmat